Bændablaðið - 07.02.2013, Blaðsíða 40

40 Bændablaðið | Fimmtudagur 7. febrúar 2013
Markaðsbásinn
Lestin til Brussel bíður enn
Þann 16. júlí 2009 ályktaði Alþingi
að fela ríkisstjórninni að leggja
inn umsókn um aðild Íslands að
Evrópusambandinu og að loknum
aðildarviðræðum yrði haldin
þjóðaratkvæðagreiðsla um aðildar-
samninginn. Aðildarviðræður
Íslands að Evrópusambandinu hafa
staðið yfir frá 17. júní 2010 og nú í
febrúar eru því liðnir 32 mánuðir
síðan þær hófust.
Til samanburðar má nefna að
viðræður um aðild Möltu, Lettlands
og Litháen að ESB tóku 34 mánuði.
Ekkert þessara landa var í EES þegar
viðræður hófust. Þessi staðreynd
ein og sér er merkileg í ljósi þeirra
staðhæfinga sem hafðar voru uppi
fyrir þremur árum síðan um hraðferð
Íslands í samningaviðræðunum.
Eftir 32 mánuði er viðræðum lokið
– tímabundið – um 11 kafla af 33.
Samkvæmt svari Evrópuvefsins
(sjá http://evropuvefur.is/svar.
php?id=64177) heyra 9 af þessum
11 köflum undir efnissvið EES-
samningsins. Í hinum 2 var ekki
farið fram á neinar sérlausnir
eða undanþágur. Í samtals 14
samningsköflum af þeim 29 sem
opinber samningsafstaða liggur fyrir
er ekki farið fram á neinar sérlausnir
eða undanþágur. Viðræður standa enn
yfir um þrjá af þessum köflum sem
ekki er farið fram á neinar sérlausnir í.
Þeim til viðbótar standa viðræður yfir
um 13 samningskafla, eða samtals 16
sem standa nú opnir.
Það skýtur óneitanlega skökku við
að hægt sé að tala um góðan árangur
í viðræðunum þegar eftir 34 mánuði
er aðeins búið að loka viðræðum um
samningskafla sem engar sérkröfur
eru í af hálfu Íslands. Hvergi hefur
ennþá reynt á slíkar kröfur né frést af
viðbrögðum ESB við þeim. Þrátt fyrir
að íslensk stjórnvöld haldi úti öflugri
upplýsingasíðu um gang viðræðnanna
eru viðbrögð ESB við samnings-
afstöðu Íslands ekki opinber.
Forystumenn ríkisstjórnarinnar
halda því hins vegar stöðugt fram að
mörg dæmi séu um að samið sé um
sérlausnir fyrir einstök ríki. Þannig
var haft eftir Jóhönnu Sigurðardóttur
í Morgunblaðinu 25. janúar (á bls. 14):
,,Það eru mörg dæmi um að samið hafi
verið um sérlausnir,“ sagði Jóhanna
og vísað m.a. til landbúnaðar Finna.
,Ég er mjög bjartsýn á að hægt sé
að fá sérlausnir bæði í landbúnaði og
sjávarútvegi,“ sagði Jóhanna.
En hvað er átt við með þessari og
öðrum viðlíka staðhæfingum sem
hafðar hafa verið í frammi? Kjarninn
í starfsemi Evrópusambandsins er að
sama löggjöf og reglur gildi hvarvetna
innan þess. Evrópusambandið lýsir
eðli aðildarviðræðna t.d. í bæklingi
sem nefnist nefnist Understanding
Enlargement og er aðgengilegur á
netinu. Þar kemur skýrt fram m.a. á
bls. 9 að aðildarviðræður fjalli um
hæfni umsóknarlandsins til að innleiða
regluverk ESB sem og eins og segir
orðrétt í þessum bæklingi:
„Þessar reglur eru ekki
umsemjanlegar.“
Það væri fróðlegt að fá upplýsingar
um það hvort viðbrögð ESB við
einhverjum af þeim 13 samningsköflum
sem hafa verið opnaðir til viðræðna og
innihalda sérkröfur af hálfu Íslands
beri þetta ekki með sér. Ákvörðun
ríkisstjórnarinnar um að hægja á
ferlinu og fresta viðræðunum fram yfir
kosningar gæti einmitt endurspeglað
þetta. Eftir allar yfirlýsingarnar um
samningalipurð ESB við lítið land
norður í ballarhafi (sem svo heppilega
vill til að hefur einmitt aðgang að stóru
mikilvægu hafsvæði) yrði óheppilegt,
svo ekki sé meira sagt, ef það kæmi í
ljós í aðdraganda kosninga að það yrði
einmitt að slá af mikilvægum kröfum.
Evrópusambandið reynir hins vegar
að láta hjól aðildarferlisins snúast
áfram. Þannig boðar Evrópustofa fundi
vítt og breitt um landið og dreifir á
þeim pokum með ýmsu „góðgæti“
og býður landsmönnum þannig nú að
kíkja í pokann. Evrópumálaráðherra
Írlands vonast til að opna viðræður
um tvo kafla í viðbót áður en
formennskutímabili Íra lýkur. Annar
þessar kafla fjallar um matvælaöryggi
og dýraheilbrigði, þar sem Ísland
krefst fráviks í grundvallaratriðum
frá regluverki ESB. Eftir átökin um
þennan málaflokk síðastliðið haust og
vetur er ekki von að aðildarsinnar vilji
hafa þann málaflokk í skotlínunni
rétt fyrir kosningar. En ESB-lestin
stendur enn á brautarteinunum og
bíður þeirrar stefnu sem tekin verður
eftir næstu kosningar.
Erna Bjarnadóttir
hagfræðingur Bændasamtaka Íslands
eb@bondi.is
Landbúnaðarmálefni í ESB
Útflutningur ýmissa búvara 2012
Samkvæmt bráðabirgðatölum
um utanríkisverslun frá Hagstofu
Íslands voru flutt út 1.310 hross
árið 2012. Heildarverðmæti þeirra
var rösklega 1 milljarður króna,
eða 792 þús. kr. á hross. Mest var
flutt út til Þýskalands, eða 547
hross.
Kindakjötsútflutningur nam
alls 2.761 tonni og var meðalverð
kr. 633/kg. Að magni til var mest
flutt út til Hong Kong, 631 tonn, en
verðmæti þess var 189 millj. kr. Í
verðmætum talið var útflutningur
hins vegar mestur til Noregs, 609
millj. kr. fyrir 596 tonn af kjöti. Af
öðrum mikilvægum markaðssvæðum
má nefna Bandaríkin, en þangað fóru
185 tonn að verðmæti 251 millj. kr.,
Færeyjar með 295 tonn að verðmæti
251 millj. kr. og Rússland með 387
tonn fyrir 192 millj. kr.
Af hrossakjöti voru flutt út 639
tonn og var meðalverð 406 kr./kg.
Stærstur hlutinn, eða tæplega 85%,
af útfluttu magni fór til Rússlands.
og osta nam um 650 millj. króna.
sé um einn þriðji hluti þess. Flutt
æðardún og var meðalverð fyrir kg
164.816 kr. Mikilvægustu markaðs-
löndin eru Japan og Þýskaland. Þá
óunnin minkaskinn og var meðal-
verð þeirra 4.630 kr./stk. /EB
Fjöldi Magn, tonn Þús. kr Meðalverð
Hross 1310 1.037.443 792.000 kr
Kindakjöt 2.761 1.746.888 633 kr/kg
Hrossakjöt 639 259.111.672 406 kr/kg
Smjör 550 272.180.999 495 kr/kg
Skyr 500 243.865.426 488 kr/kg
Ostur 358 134.352.486 375 kr/kg
Æðardúnn 3,1 507.798.218 164.816
Minkaskinn 136.277 630.991.841 4.630
S
K
ES
S