Læknablaðið - 01.09.1979, Qupperneq 30

180
LÆKNABLAÐIÐ
varanleg heilaskemmd og sýking með
æðagúlsmyndun (aneurysma) eru þó
enn megin vandamál þessara aðgerða.
Að öllu athuguðu virðist árangur skurð-
aðgerða betri en lyfjameðferðar.
Ábendingar
Þess er áður getið, að enn séu læknar
ekki á einu máli um val sjúklinga til þess-
ara aðgerða. Flestir munu þó sammála um,
að höfuðábendingar séu skyndislag og
skyndiblinda. Ekki eru þó allir sjúklingar
svo heppnir að fá slíkar aðvaranir um yfir-
vofandi slag.
Thompson og Talkington gerðu saman-
burð á tveimur sambærilegum hópum sjúk-
linga, sem aðeins höfðu óhljóð yfir háls-
slagæðum, en engin önnur einkenni.23
I öðrum hópnum voru 102 sjúklingar,
sem fylgst var með í 10 ár án aðgerðar. Af
þeim hópi voru þá 54% enn einkennalausir,
27% höfðu fengið skyndislag en 19% höfðu
fengið slag, án viðvörunareinkenna. í hin-
um hópnum voru 119 sjúklingar, sem gerð
var á innanhreinsun. Skurðdauði var eng-
inn. Tveir sjúklingar (1,7%) fengu heiia-
skemmd við aðgerð, 2 (1,7%) fengu slag
síðar. Enginn lézt af slagi.
í nýjustu greinum um þessi efni virðist
þeirri skoðun aukast fylgi, að rétt sér að
gera innanhreinsun á hálsslagæðum hjá
sjúklingum með sár á fitubrisi, jafnvel þótt
þeir séu einkennalausir. Hins vegar sé
sjaldan ástæða til aðgerða vegna þrengsla
án sáramyndunar.12 27
Á allra síðustu árum hafa tilraunir verið
gerðar með tengingu gagnaugaslagæðar (a.
temporalis) við miðheilaslagæð (a.cerebri
media) hjá sjúklingum sem hafa lokaða
innri hálsslagæð en opið ytri hálsslagæðar-
og mið-heilaslagæðarkerfi.9 Enn er með
öllu óvíst um árangur þessara aðgerða.
Mér vitanlega liggja engar tölur fyrir
um tíðni skyndislags á íslandi og munu
raunar óvíða hafa farið fram kannanir á
slíku.
f nokkurra ára gamalli athugun í
Rochester, Minnesota í Bandaríkjunum
reyndist tíðni skyndislags um 31 á 100 þús.
íbúa á ári. 37% þessara sjúklinga fengu
síðar slag.7 25
Nærtækt sýnist að taka þessar tölur til
viðmiðunar hérlendis. Mætti þá reikna með
nær 70 tilfellum skyndislags árlega og af
þeim hópi væru um 25 í bráðri hættu að
fá slag.
Samkvæmt upplýsingum um heildartölu
þeirra sjúklinga, íslenzkra, sem gerð hefur
verið á innanhreinsun hálsæða eru þeir 46
miðað við árslok 1977. Svo til allar þessar
aðgerðir munu hafa verið framkvæmdar á
s.l. 6 árum og hefur fjöldi aðgerða farið
heldur minnkandi á allra síðustu árum,
e.t.v. vegna vaxandi trúar lækna á lyfja-
meðferð.
Sé þetta borið saman við niðurstöður
Rochester-könnunarinnar, sem að ofan get-
ur, hlýtur sú spurning að vakna, hvort hér
á íslandi mætti e.t.v. árlega með aðgerð,
bjarga mun fleiri sjúklingum frá slagi en
nú er gert.
SUMMARY
This paper contains an analysis of the ex-
perience with 34 carotid endarterectomies in 28
patients at the National Hospital, Reykjavík,
during the years 1968 through 1977.
No asymptomatic patients were operated on.
Preoperative symptoms were as follows:
Transient ischemic attacks (TIA)
Transient ischemic attacks with
incomplete recovery (TIA-IR)
TIA + amaurosis fugax
Completed Stroke (CS)
4 patients
16 —
2 —
2 —
Two patients died, a mortality rate of 7.1%.
One of them died from cerebral hemorrhage on
the second postoperative day. The other deve-
loped false aneurysm which ruptured and
caused death three months postoperativly.
Five patients sustained transient intra-
operative neurological deficits. None of these
was permanent. Other postoperative complica-
tions were innocent. Postoperatively only one
patients has had an attack of TIA, supposed to
be caused by an embolus from the operated
artery. All the others have been cured of their
TIA-attacks.
Ten of these 28 patients are dead. Six of them
from coronary thrombosis but none from
stroke.
The importance of arteriographic findings of
ulcerated plaques in selection of patients for
operation is stressed.
Lastly based on a report of the frequency of
TIA in the population of Rochester, Minnesota,
the question is raised if perhaps in Iceland
every year more people, could be rescued from
the tragic consequences of stroke by carotid
endarterectomy.
Framh. á bls. 223