Læknablaðið - 01.09.1979, Síða 36

182
LÆKNABLAÐIÐ
amlegra, andlegra og félagslegra þátta í
endurhæfin.gu sjúkineanna var flókið. —
Eins og Kanter 197714 kemur inn á er
hættan við aukna sérhæfingu oft sú, að
heildarmynd sjúklingsins gleymist, þ. e.
hann meðhöndlast sem einkenni eða sjúk-
dómar, en ekki sem einstaklingur.
Tilgangurinn með eftirgreindri rannsókn
var fjórþættur: f fyrsta lagi að reyna að
gera sér grein fyrir tíðni geðrænna vanda-
mála á endurhæfingadeild, hvernig þau
verka á sjúkdómsmynd og hvort þau hindri
endurhæfingu. í öðru lagi hverníg sam-
skiptum félagslegra og geðrænna þátta sé
háttað í sjúkdómsmyndinni. í þriðja lagi
að reyna að gera sér grein fyrir hvort þörf
sé fyrir geðlækni á endurhæfingadeild og
í fjórða lagi og ekki þýðingarminnst: er
hætta á, að sjúklingurinn sitji einn með
sín geðrænu vandamál?
AÐFERÐ OG EFNIVIÐUR
Rannsóknin fór fram haustið 1975 og
veturinn 1976 (okt.—mars) á endurhæf-
ingadeild Borgarspítalans. Deildin er tví-
skipt með 30 rúmum á hvorri einingu. Á
tímabilinu, sem rannsóknin fór fram, voru
lagðir inn á báðar einihgar deildarinnar
100 sjúklingar, 57 konur og 43 karlar á
aldrinum frá 17—100 ára. Til rannsóknar
voru teknir 50 sjúklingar af hvorri ein-
ingu. Sjúklingar voru ekki valdir, en talað
við alla, sem innlögðust, þ. e. 50 í röð á
hvorri deild. Var fyrst rætt við alla þá 50
sjúklinga, sem innlögðust á deild B á tíma-
bili rannsóknarinnar, og síðan þá 50, sem
innlögðust á deild A.
Á einingu A voru fyrst og frernst sjúkl-
ingar, sem hlotið höfðu skaða á eða höfðu
sjúkdóma í heila og taugakerfi.
Á einingu B var meira um beinbrot og
skaddanir eða sjúkdóma í vöðvum eða lið-
um. Flestir sjúklinganna, 65, komu af öðr-
um deildum Borgarspítalans til frekari
endurhæfingar.
Við alla þessa sjúklinga var haft u. þ. b.
klukkustundarviðtal. Reynt var að staðla
viðtalið eftir föngum og stuðst við „Det
psykiatriske intervju og den nsykiatriske
undersökelse“ eftir Jörstad.12 í viðtal-
inu var einkum leitast við að kanna eftir-
farandi 12 þætti. 1. Orsök innlagningar og
líkamleg sjúkdómsgreining. 2. Geðsjúk-
dómsgreining. 3. Hindrar geðástand endur-
hæfingu/bata? 4. Eru geðrænir þættir ráð-
andi um einkenni? 5. Hefur líkamlegt
ástand áhri'f á geðástand? 6. Finnur sjúkl-
ingurinn hjá sér þörf fyrir geðlæknismeð-
ferð? 7. Hver ætti fyrsta geðmeðferð að
vera? 8. Er félagsleg aðstoð æskileg við út-
skrift og hefur hún fengist? 9. Hefur sjúkl-
ingurinn þörf fyrir geðlæknismeðferð og
hefur hún verið veitt? 10. Hvernig er lík-
amlegt ástand við útskrift borið saman við
ástand við innlögn? 11. Hvernig er geð-
ástand við útskrift borið saman við ástand
við innlögn? 12. Hvernig er vinnugeta við
útskrift?
Við mat á því hvort geðástand sjúklings
hindraði endurhæfingu var ég í þeirri að-
stöðu, að á annarri deildinni (deild B)
hafði ég skoðað alla sjúklingana líkamlega
og var starfandi á þeirri deild á meðan
rannsóknin fór fram. Byggði ég mat mitt
á því, sem ég sá sjálfur, en einnig á þeim
upplýsingum, sem ég fékk hjá hjúkrunar-
konum, læknum, sjúkraþjálfum og iðju-
þjálfum. Á hinni deildinni varð ég að
treysta meira á athuganir annarra, þar sem
ég hafði minni möguleika á að fylejast
sjálfur með sjúklingnum eftir geðviðtalið
þar. Bar ég þá saman mínar ályktanir af
geðviðtali við reynslu og athugani'r þeirra,
sem sáu um meðferð sjúklinganna. Hlaust
af þessu hin besta samvinna, sem mótaðist
og af hversu lítil deildin er og ekki síst af
samstarfsandanum á deildinni.
NIÐURSTÖÐUR
Orsakir innlagna voru margar og er skipt
í 7 flokka, sjá töflu I.
Skipting milli kynja í þessa flokka var
nokkuð jöfn nema í flokknum vöðvaverkir
/höfuðverkir þar sem eru 9 konur en að-
TAFLA I
Orsök innlagningar
Konur Karlar Alls
Beinbrot 16 13 29
Sjúkdómar í liðum 11 9 20
Vöðvaverkir/höfuðverkir 9 1 10
Heilablóðfall 8 9 17
Heila-/taugasjúkdómar, aðrir 9 4 13
Heilaáverkar 4 4 8
Vöðvaáverkar/aflimun 0 3 3
Alls 57 43 100