Læknablaðið - 15.12.1996, Síða 45

LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
869
Voru börnin þá á öllum aldri, flest þó fyrir
skólagöngu.
Spurt var hvort þvaglátin hefðu verið að
nóttu eða degi og höfðu 56% einnig og sum
eingöngu misst þvag að degi til. Mörg voru
hætt því en 59% áttu enn við einhvern vanda
að stríða við upphaf skólagöngu.
Þá var athugað hvort ósjálfráð þvaglát lægju
í ættum og spurt um nána ættingja með þekkt-
an kvillann. Meðal barna sem aldrei höfðu
hætt þvaglátum áttu 58% ættingja með sögu
um næturþvaglát og 11% áttu ættingja, með
sögu um bæði nætur- og dagþvaglát. Þau börn
sem höfðu hætt þvaglátum um tíma áttu í 69%
tilfella ættingja með sögu um næturþvaglát og
ættingjar 6% höfðu haft nætur- og dagþvag-
látavanda. Meðal barna úr viðmiðunarhópi
áttu 29% ættingja með sögu um næturþvaglát
og 4% ættingja með nætur- og dagþvaglát.
Athyglisvert er að 44% sjúklinga áttu for-
eldri með sögu um þennan kvilla en aðeins
10% barna úr viðmiðunarhópi. Munurinn
reyndist marktækur (p=0,003). Alls 21%
sjúklinga áttu eitt eða fleiri systkini, sem höfðu
haft kvillann en 14% barna í viðmiðunarhópi.
Reyndust 48% sjúklinga en 20% barna úr
viðmiðunarhópi eiga aðra ættingja með sögu
um þvaglátavanda og er þar líka marktækur
munur (p=0,007). Algengast var að það væru
systkini foreldra eða börn þeirra.
Spurt var hversu mikil áhrif kvillinn hefði
haft á börnin og foreldra þeirra. Sögðu 88%
foreldra að börn þeirra hefðu verið farin að
finna fyrir kvillanum við sex ára aldur og fund-
ist þetta leiðinlegt. Voru það 89% barna sem
höfðu alltaf haft vandann en 87% þeirra sem
hætt höfðu um tíma. Aðeins tveimur börnum
var strítt vegna þessa svo vitað sé en um 29%
skömmuðust sín vegna kvillans.
Margir foreldrar höfðu áhyggjur af ástand-
inu við upphaf skólagöngu, 67% þeirra sem
áttu börn með kvillann frá upphafi en 81%
þeirra barna sem höfðu hætt um tíma. Höfðu
foreldrar 58% sjúklinga leitað ráða áður en
skólaganga hófst, ýmist hjá barna- eða heimil-
islæknum.
Kannað var hvort hugsanlegt væri að aðrir
sjúkdómar gætu á einhvern hátt verið hluti af
orsök þvaglátavanda. Fyrst spurðum við um
tíðni þvagfærasýkinga. Reyndust 15% allra að-
spurðra hafa sögu um sýkingu. Voru það 21%
sjúklinga, 17% þeirra sem alltaf höfðu haft
kvillann en 31% þeirra sem höfðu hætt um
Fig. 1. Number of children with diseases other than enuresis.
tíma. Flestir sjúklinganna höfðu sögu um bæði
nætur- og dagþvaglát. Aðeins 8% barna úr
viðmiðunarhópi höfðu fengið sýkingu eða fjög-
ur börn. Reyndist munurinn ekki marktækur
(p=0,12).
Spurt var hvort börnin væru haldin öðrum
sjúkdómum. Reyndist svo vera hjá 35% sjúk-
linga og 29% barna úr viðmiðunarhópi. Voru
þetta ýmiss konar sjúkdómar. Langalgengastir
voru ofnæmissjúkdómar, astmi og exem, sem
50% barnanna höfðu, jafnt sjúklingar sem
börn úr viðmiðunarhópi. Fjögur börn eða 12%
höfðu önnur þvagfæravandamál, tveir sjúk-
lingar (einn með bakflæði, annar með fjöl-
blöðrubólgu (cystitis bullosa)) og tvö börn úr
viðmiðunarhópi (eitt með bakflæði, annað
með prótínmigu). Einnig höfðu fjögur börn
einhver einkenni frá miðtaugakerfi, tveir sjúk-
lingar, báðir með hegðunartruflanir og tvö
börn úr viðmiðunarhópi, annað með svip-
vöðvakippi (Tourette heilkenni) og hitt með
heilakveisu (mynd I).
Spurt var hvort barnið hefði verið rannsakað
vegna vanda síns. Reyndist svo vera hjá 19,5%
þeirra sem ávallt höfðu haft kvillann en hjá
75% barna, sem náð höfðu stjórn á þvaglátum
um tíma. Algengast var að barnalæknar hefðu
haft umsjón með þeirri rannsókn, ýmist á Ak-
ureyri eða í Reykjavík.
Hafði meðferð verið reynd hjá 54% sjúk-
linga, 50% barna sem höfðu alltaf misst þvag
en 69% hinna. Hjá 52% hafði verið reynd
lyfjagjöf en 55% höfðu reynt að nota ýlutæki.
Hjá 41% barna hafði önnur aðferð verið reynd.
í helmingi tilfella fólst það í að takmarka
drykkju á kvöldin og setja börnin á salerni fyrir
svefn eða um nótt. Fjögur börn höfðu farið í