Læknablaðið - 15.04.1997, Qupperneq 68

256
LÆKNABLAÐIÐ 1997; 83
Hafa aldraðir læknar hlutverk
í heilbrigðisþjónustunni?
Sú staða virðist nú vera að
koma aftur upp í heilbrigðis-
þjúnustu hér á landi að erfitt sé
að fá lækna til að fara út á land
til starfa. Á þetta sérstaklega við
um minnstu og afskekktustu
héruðin.
I>að er ekki ætlun höfundar
að reyna að grafast fyrir uni or-
sakir þessarar þróunar, en stað-
reynd er að nýliðun í heimilis-
lækningum virðist hafa stöðvast
um sinn.
Þegar Öldungadeild L.f. var
stofnuð var meðal annars rætt
um það á stofnfundinum að fé-
lagar mundu hugsanlega vera
reiðubúnir til að gegna tíma-
bundið læknisstörfum á lands-
byggðinni, ef þörf krefði.
Nú hafa ekki fengist læknar
til að gegna nokkrum héruðum
og allt bendir til að læknislaus-
um héruðum fari fjölgandi. Nú
þegar hafa læknar, sem komnir
eru yfir aldursmörk farið á veg-
um landlæknisembættisins til að
gegna héraðslæknisstörfum
tímabundið. Fljótt á litið virðist
þetta vera viðunandi bráða-
birgðarlausn, en sé málið skoð-
að nánar er ýmislegt við hana að
athuga bæði fyrir læknastéttina
og sjúklingana.
Flestir læknar, sem nú eru á
eftirlaunaaldri, hafa verið hér-
aðslæknar eða sinnt almennum
læknisstörfum um lengri eða
skemmri tíma framanaf starfs-
ævinni. Síðan sérfræðistörf og
heimilislækningar voru aðskilin
á sjöunda áratugnum hafa þó
flestir sérfræðingar stundað
sérfræðistörf eingöngu. Á þess-
um tíma hefur starfsumhverfi
heimilislækna gerbreyst, auk
þess sem nýjungar í læknisfræði
hafa aldrei verið jafn örar. Það
er því ólíklegt að sérfræðingur,
sem eingöngu hefur stundað
sérgrein sína mestan hluta
starfsævinnar, geti unnið heim-
ilis- eða héraðslæknisstörf svo
viðunandi sé, önnur en þau
störf sem tengjast sérgrein hans.
Kemur þar margt til en ekki síst
það að kröfur til heilbrigðis-
þjónustunnar eru meiri og í
mörgum tilvikum aðrar en þær
voru fyrir 30-40 árum. Starfs-
heitið læknir, eitt sér, nægir
ekki lengur til að tryggja þá heil-
brigðisþjónustu, sem almenn-
ingur sættir sig við. Auk þessa
hefur klögumálum vegna lækn-
isstarfa, sem sum hafa endað
fyrir dómstólum, farið sífjölg-
andi og það er heldur
óskemmtilegt fyrir aldraðan
lækni að enda feril sinn með
slíkt mál á bakinu.
í því sem hér hefur verið sagt
felst ekki vantraust á lækna sem
komnir eru á eftirlaunaaldur,
heldur aðeins ábending um að
aðstæður í heilbrigðisþjónust-
unni hafa breyst og ekki verður
hjá því komist að taka tillit til
þeirra breytinga. Hér verða
nefnd nokkur dæmi. Til þess að
vinna læknisstörf úti á landi nú,
þarf að kunna skil á nútíma
fjarskiptatækni, sem þýðir að
menn verða að kunna, að
minnsta kosti grundvallaratriði
í tölvunotkun. Fjarlækningar
eru nú raunhæfur möguleiki,
sem læknar í dreifbýli verða að
geta notað sér. Bráðalækning-
ar, bæði í sjúkdóma- og slysatil-
vikum, hafa tekið miklum fram-
förum á síðustu árum og því er
nauðsynlegt fyrir lækni sem
starfar í dreifbýli að kunna skil á
Árni Björnsson.
því sem nýjast er og best í þeim
fræðum. Á þetta ekki síst við
vegna þess að umferð og ferða-
mannastraumur vaxa jafnt og
þétt og umferðarhraði hefur
aukist vegna sibatnandi vega.
Loks eru stöðugt að koma fram
ný lyf við margvíslegustu sjúk-
dómum, sem læknar verða að
kunna nokkur skil á, eða að
minnsta kosti vita hvar þeir eiga
að afla sér upplýsinga. Á þetta
við um ný sýklalyf, geðlyf og lyf
við hjarta- og æðasjúkdómum,
svo eitthvað sé nefnt.
Höfundur þessa pistils hefur
að undanförnu setið nokkra
fundi með landlækni og oddvit-
um heilsugæslulækna um þessi
mál. Þar hefur verið lögð á það
áhersla að þjónusta lækna sem
komnir eru á eftirlaunaaldur
torveldi ekki sókn heilsugæslu-
lækna til bættra kjara. Þá hefur
einnig verið bent á, að tíma-
bundin þjónusta skerði ekki rétt
læknanna til almannatrygginga-
bóta, þó menn greiði að sjálf-
sögðu lögboðna skatta af laun-
unum.
Að þessu frátöldu hafa menn
skoðað ýmsar leiðir til að nýta
þjónustu aldraðra lækna þannig