Læknablaðið - 15.06.1999, Qupperneq 75

LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
567
Okkur hefur tekist að halda sjó
í því mikla umróti sem orðið hefur
í rannsóknarumhverfinu
- Rætt við Svein Guðmundsson yfirlækni Blóðbankans
Sveinn Guðmundsson yfirlœknir Blóðbankans á spjalli við hjúkrun-
arfrœðing og blóðgjafa á blóðtökudeild.
Það fer góðum sögum af
starfsemi Blóðbankans við
Barónsstíg. Þar hefur verið
unnið gott starf í hartnær
hálfa öld og þrátt fyrir
þrengsli og lítinn húsakost
er stofnunin í fararbroddi á
sviði gæðamála innan ís-
lenska heilbrigðiskerfisins.
Og nýjustu fregnir herma að
Blóðbankanum sé ætlað
stórt hlutverk í nýrri þjón-
ustu sem til stendur að veita
á vegum Ríkisspítalanna og
felst í stofnfrumumeðferð til
lækningar krabbameini.
Það þótti því við hæfi að
Læknablaðið ræddi við Svein
Guðmundsson yfirlækni
Blóðbankans um starfsemina
og þá fyrst hverjar væru helstu
breytingar sem orðið hefðu á
starfsemi stofnunarinnar und-
anfarin ár.
„Blóðbankaþjónusta hefur
tekið mjög miklum breyting-
um á síðustu 15-20 árum.
Margt af því má rekja til
þeirra áfalla sem heilbrigðis-
þjónusta margra landa lenti í á
árunum 1980-1985 þegar
HlV-veiran kom til skjalanna.
Sú staðreynd að hún berst
meðal annars með blóðgjöfum
varð til þess að flest lönd hafa
tekið til hjá sér og fyrir bragð-
ið hefur blóðbankaþjónustan
styrkst og fengið ný verkefni.
Nú þykir hún vera nauðsynleg
styrktarstoð heilbrigðiskerfis-
ins í hverju landi.
Þetta hefur líka breytt hlut-
verki blóðbanka, þeir eru ekki
lengur einskorðaðir við að
taka við blóði, geyma það og
afhenda þegar á þarf að halda.
Nú stunda þeir vinnslu á blóð-
hlutum og sérunnum blóð-
hlutum fyrir sjúklinga. Eg get
nefnt sem dæmi að við erum
að sía burt hvít blóðkom úr
blóðhlutum, við geislum blóð
fyrir sjúklinga sem eru með
mikla ónæmisbælingu, til
dæmis eftir beinmergsígræðslu,
við búum til sérstakar nýbura-
einingar fyrir lítil börn til þess
að auka öryggi þeirra og
þannig mætti lengi telja.
Við sjáum líka fram á enn
stærri skref í þessa átt. Það eru
merki þess að í framtíðinni
muni kröfur um aukna veiru-
skimun blóðs aukast mjög. Nú
skimum við blóð fyrir HIV-
veirunni og lifrarbólgu B og C
en við sjáum fram á að það
verði farið að skima blóð fyrir
fleiri veirum og gera þær
óvirkar, ýmist með efna- eða
geislameðferð eða hvoru
tveggja í senn. Við sjáum
einnig fram á aukna notkun
frumuskilju sem við notum nú
þegar til þess að vinna blóð-
flögur og aðra blóðhluta.
Stofnfrumuræktun og
vefjaflokkanir
Og þá er ég kominn að
þeirri stóru breytingu sem er
að verða hjá okkur. Blóðbank-
ar hafa tekið að sér stórt hlut-
verk í beinmergs- eða stofn-
frumuflutningum vegna þeirr-
ar reynslu sem þeir hafa af