Læknablaðið - 15.11.1999, Blaðsíða 77

LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
917
að gefa umsögn. Eins og rit-
stjóri Læknablaðsins upplýsti
var nokkuð góður einhugur
um flest meginatriði málsins í
nefndinni, þó nefndarmenn
skiptust nokkuð í tvö horn um
annað.
Ég geri ráð fyrir að menn
hafi ekki séð fyrir hversu um-
fangsmikil verkefnin yrðu
þegar nefndin tók til starfa.
Því hefur áður verið lýst af
hálfu margra aðila hvernig fór
um umsögn varðandi gagna-
grunnsfrumvarpið í nefndinni.
Þar voru formaður, varafor-
maður og einn varamanna við
lok umræðunnar ekki fyllilega
sammála öðrum nefndar-
mönnum um nokkur atriði
sem máli skiptu. Það var sjón-
armið mitt að nefndin ætti að
reyna að hafa eitt álit út á við,
jafnvel þó slíkt álit hefði þá að
sjálfsögðu borið meiri keim af
samkomulagi. Vísindasiða-
nefnd er að ýmsu leyti í sömu
aðstöðu og Hæstiréttur. Dóm-
arar geta haft sínar eigin skoð-
anir um ýmis málefni samfé-
lagsins en þeir þurfa að fara
varlega í að láta þær uppi á
opinberum vettvangi. Flestir
nefndarmanna töldu það hins-
vegar sjálfsögð mannréttindi
að geta tjáð skoðun sína með
þeim hætti sem menn kynnu
að kjósa. Sú skoðun er auðvit-
að líka vel gild. en varð tilefni
gagnrýni frá ýmsum aðilum.
f vor og sumar varð enn vart
gagnrýni í garð nokkurra
nefndarmanna frá ólíkum að-
ilum sem töldu nefndarmenn
hugsanlega vilhalla eða and-
snúna hagsmunum sínum,
þannig að hlutdrægni gætti.
Að mínu mati var þessi gagn-
rýni í flestu óréttmæt. Nefnd-
armenn unnu störf sín af bestu
samviskusemi. Sú stefna var
rnörkuð að leita í æ meiri
mæli umsagna sérfræðinga ut-
an nefndarinnar og reynt var
að velja þá umsagnaraðila af
kostgæfni. Mikil vinna var
lögð í að reyna að taka á ýms-
um siðfræðilegum meginmál-
um sem komið höfðu á borð
nefndarinnar. Að öðrum ólöst-
uðum þá lagði Einar Árnason
prófessor mikla vinnu í að
setja fram viðmiðunarramma
varðandi rannsóknarumsókn-
ir. Þetta var nauðsynjaverk,
þar sem á þessu ári varð veru-
leg aukning á rannsóknaum-
sóknum af ýmsum gerðum,
allt frá mjög ýtarlegum um-
sóknum varðandi rannsóknir á
sviði erfðafræði, fjölþjóðleg-
um lyfjarannsóknum og í
nemaverkefni, sem eðli máls-
ins samkvæmt voru mun
veigaminni eða virtust jafnvel
vart eiga erindi til vísindasiða-
nefndar af þessu tagi. Á öllum
þessum vandamálum þurfti að
taka og langt í frá voru allar
umsóknir nægilega vel úr
garði gerðar eða vandaðar.
Afgreiðslutöf varð fyrst og
fremst vegna þess að tíma tók
fyrir ýmsa umsækjendur að
betrumbæta umsóknir sínar.
Nefndin hélt 39 fundi og
afgreiddi á annað hundrað
mál.
Skyndilegar breytingar
Störf nefndarinnar voru því
í góðum farvegi þegar í laug-
ardagsblaði Morgunblaðsins
um verslunarmannahelgi mátti
á innsíðu lesa frétt um nýskip-
an vísindasiðanefndar. Ég tók
ekki einu sinni eftir fréttinni
þegar ég las blaðið og heyrði
ekki af þessu fyrr en tveimur
dögum síðar, þegar deildarfor-
seti læknadeildar kynnti mér
málið. Hann hafði lesið blaðið
betur en ég. Næsta morgun
fékk ég svo bréf frá
ráðuneytinu, þar sem mér
voru þökkuð störf í nefndinni.
Sams konar bréf barst öðrum
nefndarmönnum. Ekkert bréf
var sent til þeirra, sem höfðu
tilnefnt okkur, í mínu tilviki
læknadeildar Háskóla íslands.
Starfsmaður nefndarinnar
hafði boðað okkur á fund
tveimur dögum síðar, en nú
datt botninn úr slíkum fundi.
Starfsmaðurinn vissi ekki
sjálfur að til stæði að breyta
nefndinni. Því síður vorum
við spurðir ráða um fyrirhug-
aðar breytingar á reglugerð-
inni og reglugerðin fylgdi
ekki með bréfi ráðuneytisins.
Okkur var einfaldlega öllum
kippt út. Fyrr um sumarið
hafði formanni verið sagt frá
hugmyndum landlæknis og
fólks í heilbrigðisráðuneytinu
um breytingar á skipan þess-
ara mála og þær höfðu verið
ræddar í nefndinni á einum
fundi. Formaður greindi ráðu-
neytismönnum frá umræðun-
um, en engan grunaði að
breytingar mundi bera svo
brátt að og ekki yrði frekar
leitað álits þeirra sem valist
höfðu í Vísindasiðanefnd. Við
fyrrverandi nefndarmenn von-
um þó að eitthvað af grund-
vallandi vinnu okkar muni
nýtast í nýrri nefnd. Sú vinna
sem við lögðum í umfjöllun
um umsóknir var að sjálf-
sögðu ekki unnin fyrir gýg.
Skýringar landlæknis,
- eftirlitshlutverkið
I Læknablaðinu skýrir land-
læknir þær ástæður sem lágu
að baki því að ný reglugerð
var sett. Ég get ekki skilið
ástæðuna fyrir þeirri leynd
sem hvfldi yfir nýju reglu-
gerðarsmíðinni, né heldur
hvers vegna svo róttækar að-
gerðir þurfti, sem raun varð á.
Landlæknir nefnir fyrst í við-