Dagblaðið Vísir - DV - 11.05.2007, Blaðsíða 10

RáðheRRaRniR skRifa upp á
tæpa 6 milljaRða
Ráðherrar ríkisstjórnarinnar hafa
skrifað undir samninga upp á 5,8
milljarða króna á síðustu tveimur
mánuðum. Þeirri upphæð er náð
með 26 samningum sem verðmetn-
ir eru inni á vef ráðuneytanna og þar
að auki er um að ræða fjölda samn-
inga þar sem heildarverðmæti hefur
ekki verið metið. Á sama tímabili í
fyrra eru samningar á vegum ráðu-
neytanna hverfandi. Í flestum til-
vikum er verið að deila út pening-
um til þarfra mála og fáir sem deila
á að fjármagni sé veitt til þeirra. Það
vekur athygli að ekki er gert ráð fyr-
ir nærri helmingi þessara samninga
í fjárlögum, að heildarverðmæti
tæplega tveir milljarðar. Fyrir vikið
eru ráðherrarnir að lofa peningum,
utan fjárlaga, sem næsta ríkisstjórn
þarf að sækja samþykki fyrir til Al-
þingis.
Björn Bjarnason dómsmála-
ráðherra skrifaði undir verð-
mætasta samn-
inginn á tímabilinu er hann skrifaði
undir 2,3 milljarða króna samning
um kaup á nýrri flugvél fyrir Land-
helgisgæsluna. Það er eini verðmetni
samningurinn sem skrifast á reikn-
ing dómsmálaráðherra. Mennta-
málaráðuneyti, fjármálaráðuneyti
og heilbrigðisráðuneyti koma næst
með samninga að heildarverðmæti
nærri milljarði hvert ráðuneyti. Fé-
lagsmálaráðuneyti nálgaðist hálfan
milljarð á tímabilinu, iðnaðarráðu-
neyti 225 milljónir, forsætisráðuneyti
137 milljónir og utanríkisráðuneyti
tæpar 73 milljónir. Landbúnaðar-
ráðuneyti og samgönguráðuneyti
skrifuðu hvorugt undir verðmetinn
samning á þeim tíma sem skoðað-
ur var. Eina ráðuneytið sem skrifaði
ekki undir neinn samning á tímabil-
inu er umhverfisráðuneytið.
Pólitísk útspil
Baldur Þórhallsson, prófessor
í stjórnmálafræði við Háskóla Ís-
lands, segir ýmis fordæmi fyrir því
að ríkisstjórnir og sveitarstjórnir geri
samninga nærri kosningum. Óneit-
anlega telur hann ákveðna lykt
af pólitískum út-
spilum
þegar svo er. „Við höfum séð um
nokkurt skeið að fyrir hverjar kosn-
ingar fara ráðherrar ríkisstjórnarinn-
ar um allt land og lofa bót og betrun.
Oft hefur verið unnið að málunum
til lengri tíma en beðið með undir-
skriftina sem útspil fyrir kosningar.
Þrátt fyrir að um langtímaverkefni
sé að ræða er þetta líka pólitískt út-
spil,“ segir Baldur. „Þetta þekkist vel
hjá ríkisvaldinu og líka hjá sveitar-
stjórnum. Menn nýta sér stöðu sína
og vald til að sýna verk sín á síðustu
metrunum. Það muna auðvitað ekki
allir kjósendur hvað hefur gerst á
kjörtímabilinu og því er freistandi
að minna á sig fyrir kosningarnar.
Verkefnin eru sjálfsagt góð og gild,
og í raun ekkert óeðlilegt að minna
á sig. Hluti af þessu getur líka ver-
ið sá að ráðherrarnir séu að taka til í
skúffunum hjá sér og keppast við að
efna kosningaloforðin. Oftast teng-
ist þetta þó gjarnan kosningunum.“
Ekki endilega spilling
Vinstri grænir vilja banna und-
irskriftir ráðherra, sem fela í sér
fjárhagslegar skuld-
bindingar, þrem-
ur mánuðum fyr-
ir kosningar. Birgir
Guðmundsson,
prófessor í stjórn-
málafræði við
Háskólann á Akureyri,
er ekki sannfærður um að
það sé rétta leiðin. „Hægt
er að velta því fyrir sér í hve
mörgum tilfellum ráðherrarn-
ir stíla samninga inn á kosn-
ingabaráttuna. Mín tilfinn-
ing er sú að tilhneiging
ráðherra er að stíla verkferli
sín í ráðuneytinu þannig að
vinsælar aðgerðir raðist nið-
ur á síðari hluta kjörtímabilsins. Það
er pólitískt klókt að bjóða ekki upp
á óvinsælar aðgerðir á þeim tíma
og ráðherrarnir treysta á að minni
kjósenda nái ekki langt aftur,“ segir
Birgir.
„Það sem hér gerist iðulega er að
menn stilla því þannig upp að vera
sem mest sýnilegir fyrir kosningarn-
ar með því að gera verðmæta samn-
inga sem leiða til úrbóta. Það er svo
aftur sérmál hvort hægt sé að flokka
þetta sem misnotkun á almannafé
eða spillingu. Tímasetningin vek-
ur aftur á móti spurningar og útlit
er fyrir að ráðherrarnir hafi sum-
ir haldið í sér fram á þennan tíma.
Auðvitað sér almenningur að ráð-
herrarnir eru sumir að stíla upp á
það að vera tengdir við góða hluti
rétt fyrir kosningar.“
Fullgáfaðir kjósendur
Ingvi Jökull Logason samskipta-
fræðingur telur að til lengri tíma
hafi þessi útspil ráðherranna óveru-
leg áhrif á kjósendur. Hann segir
mestu áhrifin vera
Föstudagur 11. maí 200710 Helgarblað DV
TrausTi haFsTEinsson
blaðamaður skrifar: trausti@dv.is
„Íslensk stjórnsýsla
ætlar ráðherrunum
ekki að haga
sér svona.“
Margir úTgjaldaliðir
siv Friðleifsdóttir heilbrigðisráð-
herra skrifaði undir samninga sem
hljóma upp á tæpan milljarð síðustu
tvo mánuði fyrir kosningar.
TvEir sTórir
Árni mathiesen fjármálaráðherra hefur
undirritað tvo stóra samninga, annan um
framlög í jöfnunarsjóð og hinn til kaupa
á st. Fransiskuspítala í stykkishólmi.