Læknablaðið : fylgirit - 15.12.1994, Qupperneq 111

LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 27
101
KVIKSJÁRAÐGERÐIR Á
"RISA-PARA-ESOPHAGEAL" HAULUM
Margrét Oddsdóttir"1, Astalfo Kranco, William
Laycoch, Patric Varing og John Hunter. Dcpt.of Surgery.
Hmory University Hospital, Atlanta, Georgia.
"’Handlækningadeild Landspítalans.
"Paraesophageal" haular eru fremur sjaldgæfir en
geta orðið lífshættulegir. "Sliding hiatus" haular eru
yfirleitt greindir með bakllæðissjúkdómi og hægt er að
lagfæra þá með aðgerð um kviðsjá. Hér birtist reynsla
okkar á aðgerðum við "risa-paraesophageal" haula,
gerðar á svipaðan máta.
Tíu sjúklingar, 6 karlmenn og 4 konur, með
innklemmda "paraesophageal" haula voru teknir til
aðgerðar á tímabilinu febrúar 1993 til apríl 1994.
Meðalaldur var 60.4 ár (bil 38-81). Með því að nota
finim holstingi var maginn dreginn niður i kviðarholið,
herniu-sekkurinn Ijarlægður, þindaropið lokað með
saumum í crura og að lokum gerð laus en stutt
fundoplication. Meðalaðgerðartíminn var 282 mínútur
(bil 165-430 minútur).
Það tókst að framkvæma allar aðgerðirnar um
kviðsjá. í einu tilfelli kom gat á magann eftir griptöng og
var það lagaði með heftibyssu. Allir sjúklingarnir þoldu
aðgerðina vel og voru sendir heim 2-5 dögum el'tir
aðgerð. Hjá fyrsta sjúklingnunt var herniu-sekkurinn ekki
fjarlægður, en hann kom aftur 2 vikum seinna með
kyngingarörðugleika og vökvasöfnun í mcdiastinum.
Einkenni hans hurfu þó án nokkurrar meðferðar. Einn
sjúklingur hefur væga kyngingarörðugleika af og til en
vélindamynd sýnir að fundoplicationin hans ltefur að
hluta til færst upp í thorax. Einn sjúklingur kom með
versnandi kyngingarörðugleika 5 mánuðum eftir aðgerð
og 24ra tíma pH mæling sýndi talsvert bakflæði.
Vélindamynd sýndi að fundoplicationin hefði færst að
hluta til upp í thorax. Þessi sjúklingur var tekinn til
enduraðgerðar 16 mánuðum eftir þá fyrstu og hefur liðið
vel síðustu 5 mánuði.
"Paraesophageal" haula er hægt að laga með
aðgerð um kviðsjá með því að beita sömu aðgerðartækni
og í opinni aðgerð.
lífeðlisleg SVORUN SYKURSJÚKRA
VIÐ ANDLEGUM ÁLAGSVERKEFNUM
Gunnlaugur Ólafsson, Eiríkur Örn Arnarson,
Lórður Harðarson, Ástráður Hreiðarsson, Ragnar
Danielsen og Jóhann Axelsson. Rannsóknastofa í
lífeðlisfræði og Landspítali
Skemmdir í ósjálfráða taugakerfinu er einn
af alvarlegri fylgikvillum sykursýki. Rannsóknir hafa
sýnt að allt að 40 % sykursjúkra, sem hafa verið
nteð sjúkdóminn í 10 ár eða lengur hafa skerta
taugastarfsemi. Afleiðing þessara skemmda er
meðal annars röskun í stjórn ósjálfráða
taugakerfisins á starfsemi hjarta-og æðakerfis. Það
skýrir að hluta hina auknu áhættu hjarta-og
æðasjúkdóma meðal sykursjúkra.
Engin ein aðferð hentar til að meta
skemmdir í ósjálfráða taugakerfinu. Því þótti vert
að athuga hvort mælingar á lífeðlislegri svörun við
stöðluðu andlegu álagi gæti komið að gagni við mat
a stigvaxandi taugaskemmdum.
Rannsakaðir voru 40 sykursjúkir (insúlin-
háðir) frá göngudeild og 20 einstaklingar í
viðmiðunarhópi. Úrtakið samanstóð af körlum á
aldrinum 20-50 ára. Sykursjúkum er skipt í þrjá
hópa eftir lengd sjúkrasögu. Lagðir voru fyrir
sálfræðilegir kvarðar. Mæld var lífeðlisleg svörun
við 4 álagsverkefnum á tölvu, sem vekja
mismunandi ósjálfráð viðbrögð. Þessi verkefni,
ásamt gagnasöfnunar-og úrvinnsluforritum eru frá
Pittsburgh-háskóla í Bandaríkjunum. Rannsóknir
þar hafa staðfest áreiðanleika þessara aðferða við
að greina einstaklingsmun í álagssvörun hjarta-og
æðakerfis.
Skráðar voru sex samfelldar lífeðlislegar
breytur. Þrjár þeirra eru nýttar til að meta stjórnun
á starfsemi hjarta þ.e. hjartarafrit (ECG),
hjartahljóðrit (PCG), hjartaviðnámsrit(ZCG) frá
skráningarskautum á brjóstholi. Aðrar þrjár til að
meta sympatíska stjórnun á blóðflæði til útlims þ.e.
mælingar á húðviðnámi, blóðflæði og blóðþrýstingi
frá fingrum annarar handar. Hópamir voru bornir
saman með tilliti til mælinga á stjómun blóðflæðis.
Hjartsláttar-og blóðþrýsdngs-breytileiki var notaður
við mat á virkni flökkutaugar og svörun þrýstinema.
Einnig var athuguð fylgni sálfræðilegra
kvarða við álagssvörun. Eftirfarandi sálfræðilegir
kvarðar voru notaðir: Andúð (MMPI-Hosíility),
kvíði (Beck's Anxiely Inventory), depurð (Beck's
Depression Inventory), streituvamir (Coping Styie
Scale) og lífshættir (Health Habits).