Sagnir - 01.04.1985, Qupperneq 73

Sagnir - 01.04.1985, Qupperneq 73
EF UNGIR MENN ... íþróttir, sem gætu kennt þeim bæði, ,,að bera sig vel og karlmannlega og að verja hendur sínar ef á lægi“.11 Þetta er efnislega það sama og Jón sagði í tímariti sínu 15 árum áður. Aðalatriðið er að kenna mönnum að bera sig vel og karl- mannlega jafnvel fremur en að vera til taks að mæta aðvífandi árásar- mönnum. Dýrafjarðarmálið Á þinginu 1857 kom fram annað mál, sem ekki var síður athyglisvert en útboðsmálið. Þannig var að á Al- þingi tveimur árum áður hafði komið fram beiðni frá frönsku stjórninni um að franskir útgerðarmenn fengju aðstöðu til að reisa fiskverkunar- stöð hér á landi og bætta aðstöðu til útgerðar. Talað var um Dýrafjörð sem ágætan stað fyrir þessa bæki- stöð. Stefna Frakka var um þessar mundir að taka fyrir fiskinnflutning annarra þjóða en styðja við bakið á eigin fiskimönnum til sóknar á fram- andi mið og hefði sú aðstaða, sem þeir sóttust eftir að fá á Dýrafirði, aukið að mun hagræði á fiskveiðum þeirra við íslandsstrendur. En það varekki allt. Napóleon III, keisariyfir Frakklandi, ól með sér háar hug- myndir um franska stórveldið og hugði á frekari umsvif eftir sigur þess og Breta á Rússum í Krím- stríðinu 1856. Keisarinn sendi mik- inn leiðangur til Norður-Atlants- hafsins að kanna möguleika á frek- ari útþenslu í norðri og komu leið- angursmenn á land í Reykjavík og á Vestfjörðum. Bretum leist rétt mátu- lega á þessar tiltektir bandamanna sinna og sendu lávarð til íslands að fylgjast með þróun mála.12 Danska blaðið Fædrelandet, helsta málpípa stjórnarinnar í þann tíð, tók jákvæða afstöðu til beiðni Frakka (16. sept. 1856): Leyfum þeim að reisa þar við- skiptastöðvar, sem þeir vilja, ef þaer hafa ekkert hernaðargildi. Leyfum þeim að fiska og versla að vild, ef þeir lúta dönskum lög- um og löggæslu.13 Þjóöólfur, sem Jón Guðmundsson ritstýrði, taldi varasamt að veita Frökkum takmarkalausan afnota- rétt af íslensku landi, því að franska fiskihöfnin hér gæti orðið að her- bækistöð án þess að rönd yrði við reist.14 Hugsunin um að fiskverkunar- stöðin breyttist í herbækistöð hlýtur að hafa verið mönnum kunn á Al- þingi árið 1855 en þeir vissu ekki alveg hvernig þeir áttu að taka á þessari beiðni. Þeir afgreiddu hana með því að vísa henni til stjórn- arinnar í Kaupmannahöfn,15 en Frakkar höfðu einmitt gengið fram- hjá henni með því að senda beiðnina beint til Alþingis íslendinga. Og ekki vissi danska stjórnin hvernig fara bæri með málið eða þá að hún vildi ekki styggja frönsku stjórnina, því hún sendi beiðnina aftur til íslend- inga og var hún því aftur tekin fyrir á þingi árið 1857. Alþingi bárust nokkrar bænar- skrár þar sem fiskverkunarstöðin var afþökkuð. Báðust menn undan því ,,að frakknesk nýlenda verði stofnuð við Dýrafjörð'1.16 Sendar voru ma. þrjár samhljóða bænar- skrár á þingið, sem gerðar höfðu verið á „frjálsum fundi“ í Suður- Múlasýslu og mæltu gegn stöðinni. Ein af ástæðunum, sem tilteknar voru fyrir þeirri bón var að ,,þjóðerni voru Íslendínga geti með því verið hætta búin“.17 Það er nú kannski ekki nema von að Sunnmýlingar hafi haft áhyggjur af óbrotnu ís- lensku þjóðerni í þessu sambandi því svo virðist, eftir því sem Guð- mundur Brandsson, hreppstjóri, frá Landakoti, þingmaður fyrir Gull- bringu- og Kjósarsýslu segir, að um 10.000 Frakkar yrðu settir á land. Óttast Guðmundur þessi það helst að þegar fram í sækti yrðu íslend- ingar „lítið annað en púlsmenn Frakka".18 Jón Sigurðsson talar ekki um Dýrafjarðarmálið á þinginu og verð- ur það að teljast undarlegt því hann er þingmaður ísfirðinga og ætti því málið að hafa staðið honum nær en mörgum öðrum. En hann varforseti þingsins og sem slíkur talaði hann örsjaldan nema sem stjórnandi. í þessu sambandi er rétt að benda á villu Björns Þorsteinssonar sagn- fræðings í Tiu þorskastríöum þar sem hann eignar Jóni forseta ræðu alnafna hans, Jóns Sigurðssonar hreppstjóra frá Tandraseli, sem var þingmaður fyrir Mýrarsýslu og tjáði sig um Dýrafjarðarmálið.19 Það er ekki fyrr en flett er í bréfum þeim, sem Jón forseti átti eftir að skrifa nokkrum árum seinna, að af- staða hans kemur í Ijós. í bréfi til Eiríks meistara Magnússonar frá 18. nóv. 1866, talar Jón um að ís- lendingar séu lítið fyrir að fá Frökk- um fastar stöðvar hér á landi en Eiríkur hafði skrifað Jóni mánuði áður og farið orðum um að Frakkar seildust eftir yfirráðum.20 Jón skrif- ar: Það er enginn efi á, að Napóleon mundi geta þegið okkur, þó land- ið sé nokkuð hart undir tönn. Ef svo langt kæmi, þá þyrfti að vera kjarkur í mönnum, og eg trúi ekki öðru en að Englendingaryrði ekki mikið áfram um, að Frakkar kom- ist þangað norður á fastar stöðv- ar, enda held eg, að landar vorir sjálfir væri lítið fyrir það.21 Jóni er ekki vel við Frakka vegna þess hversu aðgangsharðir þeir eru á miðunum við ísland. Hann kvartar undan ágengni þeirra ma. í Oslóar- blaðinu Christiania Intelligens- sedler og er óánægður með að Frakkar komi hér í stórum hópum að veiða og hafi herskip til varnar sínum fiskiskipum.22 Aftur hafa ís- lendingarnir enga vernd og ekkert bolmagn til að stugga þeim í burtu. Jón segir að Danir telji það of dýrt að veita íslendingum þá vernd sem þeir þurfi.23 í átta ár hafi íslendingar beðið um að eitt eða fleiri herskip yrðu send hingað á hverju sumri24 en allt kom fyrir ekki. í maí árið 1863 sendi hann Jóni Guðmundi Ólafs- SAGNIR 71
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116

x

Sagnir

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.