Sagnir - 01.06.1997, Síða 25

Sagnir - 01.06.1997, Síða 25
Rckafjara i Arneshreppi í Strandasýslu. Sveiflur i viðarreka við Islandsstrendiir liafa eflaust haft afdrifaríkari af- leiðingarfyrir landsmetui eftir siðbrcytiiitiii en fyrir. Miðað við þetta dæmi virðist skortur á fjármögnun ekki hafa verið mönnum mestur fjötur um fót við viðhald kirkna fyrst eftir siðbreytingu en sálugjafir virðast þó fljótlega hafa lagst af eftir þetta og það hlýtur að hafa haft töluverða tekjuskerð- mgu í for með sér fyrir kirkjur landsins. Aflátssalan á síðmiðöldum hvíldi á kenn- ingunni um hreinsunareldinn en það var gagnrýni á þessa sölu sem markaði upp- hafið að siðbótarstarfi Lúthers. Það gefur þvi auga leið að aflátstilboð hljóta að hafa verið afnráð úr íslenskum máldögum fljótlega eftir að kirkjuskipan Kristjáns III. komst hér á. Þar með má telja að einnig á þessu sviði hafi margar kirkjur landsins misst þó nokkurn spón úr aski sínum fjár- hagslega. Það virðist þó ekki síður hafa verið skortur á timbri en fjármögnun sem atti eftir að reynast landsmönnum mestur dragbítur við að halda kirkjum sínurn í horfinu fyrstu áratugina eftir siðbreyt- ingu. Breyting á aðföngum til við- halds og nýbygginga Ekki er að sjá að miklar breytingar hafi orðið á rekaviðareign landsmanna tengd- ar því að konungur öðlaðist betri tök á landinu eftir siðbreytinguna. Að vísu tók hann til sín útróðrarjarðir Skálholtsstóls suður með sjó árið 1563 sem fylgdi nokkur reki en lét stólnum í staðinn jarð- ir í Borgarfirði í té.34 I ljósi þess að reki telst álika mikill á BorgarfjarðarQörunr eins og á þeim suður með sjó, er ekki vist að þessi jarðaskipti hafi haft afgerandi áhrif á stólinn með tilliti til rekaeignar þó Eann hafi vissulega haft það með öðrum hætti. Annar þáttur gæti hafa verið áhrifa- nreiri í þeim efnum en það er breytileiki þess hve mikið af timbri rekur á land ár nvert. Þótt erfitt sé að henda reiður á það i heimildum sést að sumra ára er getið sem sérlega gjöfulla í þessum efnum en annarra sem rýrra. Rekaleysi gat jafnvel varað í nokkur ár eða áratugi.35 I biskupasögum sínum greinir Jón Halldórsson svo frá: A dögum Marteins biskups [1549—1557] forgékk skútan eður ferj- an, svo þá lagðist af sú sigling til Noregs eður kauphöndlun, sem staðurinn hafði þar og hefur aflagzt síðan. Þá gekk og undan Skálholtskirkju það pláz eður greniskógar-ítak, er hún átti i Noregi.3'1 Það virðist sein þessir viðburðir hafi haft mjög mikil áhrif á timburflutninga til ís- lands. Með þessu missa biskupsstólarnir mikilvæga aðstöðu sem hlýtur að hafa skipt miklu varðandi timburaðföng bæði á stólunum sjálfum og kirkjum innan umdæmis þeirra. Þess verður vart í heimildum frá því fremur skömmu eftir siðbreytinguna að skortur varð á timbri til viðhalds kirkna sem og annarra bygginga. Strax árið 1559 kom beiðni um timburaðstoð frá Skál- holti.37 Þetta vandræðaástand í timbur- málum virðist þá því miður komið til að vera. Arið 1574 kvörtuðu Jón lögmaður og Guðbrandur biskup yfir því við Dana- konung að hann hafi nú í nokkur ár ekki látið skip sitt ganga í hafnir í Skagafjarð- ar- og Húnavatnssýslum og aðrir kaup- menn fái ekki að versla þar. Þetta hafi skapað mikil óþægindi fyrir íbúa þessara sýslna þar sem þeir hafi ekki fengið nauð- synjar sínar en verstur hafi þó verið skort- urinn á byggingartimbri þar sem dóm- SAGNIR 23
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132

x

Sagnir

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.