Sagnir - 01.06.1997, Side 65

Sagnir - 01.06.1997, Side 65
era gegndi þeirri stöðu sleitulaust næstu 16 árin þar til hann tapaði loks kosning- urn árið 1948 þegar aðrir stjórnmála- flokkar sameinuðust um það eitt að koma Fianna Fáil frá völdum. Aö þremur árum liðnum komst Fianna Fáil aftur til valda, deValera var forsætisráðherra 1951-1954 og síðan aftur 1957—1959 en þá ákvað hann að hætta beinum afskiptum af stjórnmálum, enda orðinn fjörgamall og blindur. Hann settist þó ekki i helgan stein heldur var forseti Irlands til 1973 og andaðist síðan árið 1975, þá 93 ára gam- all.37 Hér er um undraverðan stjórnmálaferil að ræða. Það sést best á þeirri staðreynd að deValera var liðsforingi í Páskaupp- reisninni 1916 og síðan forseti þegar Irar minntust þessarar sömu uppreisnar með pompi og prakt heilum fimmtíu árum siðar. Þessi maður, og flokkur hans Fianna Fáil, gnæfir yfir öllu stjórnmálalífi Irlands a öldinni og þótt það sé kannski svolídð kaldhæðnislegt að Eamon deValera og Fi- anna Fáil skuli hafa náð yfirburðastöðu eftir 1932, í ljósi þess að Michael Collins °g flokkur hans hafði betur 1922, mætti ®tla að Irar litu á þennan stjórnmálarisa sem hetju sína, sem stjórnmálaskörung sem stæði fyrir allt það er gott væri i írsku þjóðlífi. Svo er þó ekki því Irar leggja nú allt kapp á að glíma vofu deValeras í grasið. Idand deValeras er ekki fagurt í minn- mgu fólksins; það var afturhaldssamt, gamaldags og völd kaþólsku kirkjunnar fengu óáreitt að gnæfa yfir öllu. Stjórn- völd reyndu að þvinga upp á Ira gelíska tungu sem löngu var glötuð og ollu þannig sálarkreppu hjá þjóðinni sem taldi S1g sjá á eftir manndómnum um leið og tungunni.3* Hugmyndafræði Fianna Fáil var ávallt gegnsýrð þjóðerniskennd sem orðið hefur harla óvinsæl á síðustu þijátíu arum á Irlandi sökum þeirrar andstyggðar sem margir hafa á ódæðisverkum er fram- 111 hafa verið i nafni þjóðernisstefnu á Norður-írlandi síðan 1968.39 Sama ár og deValera hætti sem forseti, arið 1973, gekk írland í Evrópusamband- (þá kallað Efnahagsbandalag Evrópu) °g hefur síðan gengið í gegnum dramat- 'skar þjóðfélagsbreytingar. Með aðildinni losnaði það loks undan menningar- og efnahagsfjötrum Bretaveldis sem írland var ætíð hlekkjað í þótt fullveldi væri náð I^^l. Sumir ganga svo langt að segja að við inngönguna i EB hafi írland fyrst fllotið sjálfstæði.40 Þessi skil við fortíðina Urðu mest áberandi árið 1990 þegar Fi- Hiim eini og sanni Michacl Collins. Frccgar eni sögiirnar af honum á reiðhjáliiiu sem liaim ferðaðisl á nm strœti D)jliimar og skipli þá engu l>ótl varðlið breska hersins vœri á hverju götuhorni. aitna Fáil inistókst í fyrsta sinn að konta frambjóðanda sínum í sæti forseta írska lýðveldisins. I staðinn kusu írar frjálslynd- an lögmann með umdeildar skoðanir, Mary Robinson, sem var kona í þokka- bót. Með tímanum varð Robinson hold- gervingur hins nýja Irlands sem er Evr- ópusinnað, opið, sáttfúst og reiðubúið til að takast á við þær gömlu beinagrindur sem kunna að leynast í skápnum.41 Kannski er því skiljanlegt að Irland nú- tímans kunni illa að meta arf de Valeras og kannski snýst rnálið einfaldlega um það að de Valera gnæfði of lengi yfir öllum stjórnmálum. Minningin um fölskvalausa og fallna hetju, Michael Collins, varpar því skugga á stjórnmálaskörunginn de Valera um þessar mundir en ekki er ólík- legt að de Valera verði, þegar fram líða stundir, sjálfur endurmetinn og endur- skoðaður af sagnfræðingum.42 Má jafnvel segja að slikt endurmat gerist nú bráð- nauðsynlegt eftir þá útreið sem hann fær í Micliael Collins,43 SAGNIR 63
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Sagnir

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.