Sagnir - 01.06.1997, Page 65

Sagnir - 01.06.1997, Page 65
era gegndi þeirri stöðu sleitulaust næstu 16 árin þar til hann tapaði loks kosning- urn árið 1948 þegar aðrir stjórnmála- flokkar sameinuðust um það eitt að koma Fianna Fáil frá völdum. Aö þremur árum liðnum komst Fianna Fáil aftur til valda, deValera var forsætisráðherra 1951-1954 og síðan aftur 1957—1959 en þá ákvað hann að hætta beinum afskiptum af stjórnmálum, enda orðinn fjörgamall og blindur. Hann settist þó ekki i helgan stein heldur var forseti Irlands til 1973 og andaðist síðan árið 1975, þá 93 ára gam- all.37 Hér er um undraverðan stjórnmálaferil að ræða. Það sést best á þeirri staðreynd að deValera var liðsforingi í Páskaupp- reisninni 1916 og síðan forseti þegar Irar minntust þessarar sömu uppreisnar með pompi og prakt heilum fimmtíu árum siðar. Þessi maður, og flokkur hans Fianna Fáil, gnæfir yfir öllu stjórnmálalífi Irlands a öldinni og þótt það sé kannski svolídð kaldhæðnislegt að Eamon deValera og Fi- anna Fáil skuli hafa náð yfirburðastöðu eftir 1932, í ljósi þess að Michael Collins °g flokkur hans hafði betur 1922, mætti ®tla að Irar litu á þennan stjórnmálarisa sem hetju sína, sem stjórnmálaskörung sem stæði fyrir allt það er gott væri i írsku þjóðlífi. Svo er þó ekki því Irar leggja nú allt kapp á að glíma vofu deValeras í grasið. Idand deValeras er ekki fagurt í minn- mgu fólksins; það var afturhaldssamt, gamaldags og völd kaþólsku kirkjunnar fengu óáreitt að gnæfa yfir öllu. Stjórn- völd reyndu að þvinga upp á Ira gelíska tungu sem löngu var glötuð og ollu þannig sálarkreppu hjá þjóðinni sem taldi S1g sjá á eftir manndómnum um leið og tungunni.3* Hugmyndafræði Fianna Fáil var ávallt gegnsýrð þjóðerniskennd sem orðið hefur harla óvinsæl á síðustu þijátíu arum á Irlandi sökum þeirrar andstyggðar sem margir hafa á ódæðisverkum er fram- 111 hafa verið i nafni þjóðernisstefnu á Norður-írlandi síðan 1968.39 Sama ár og deValera hætti sem forseti, arið 1973, gekk írland í Evrópusamband- (þá kallað Efnahagsbandalag Evrópu) °g hefur síðan gengið í gegnum dramat- 'skar þjóðfélagsbreytingar. Með aðildinni losnaði það loks undan menningar- og efnahagsfjötrum Bretaveldis sem írland var ætíð hlekkjað í þótt fullveldi væri náð I^^l. Sumir ganga svo langt að segja að við inngönguna i EB hafi írland fyrst fllotið sjálfstæði.40 Þessi skil við fortíðina Urðu mest áberandi árið 1990 þegar Fi- Hiim eini og sanni Michacl Collins. Frccgar eni sögiirnar af honum á reiðhjáliiiu sem liaim ferðaðisl á nm strœti D)jliimar og skipli þá engu l>ótl varðlið breska hersins vœri á hverju götuhorni. aitna Fáil inistókst í fyrsta sinn að konta frambjóðanda sínum í sæti forseta írska lýðveldisins. I staðinn kusu írar frjálslynd- an lögmann með umdeildar skoðanir, Mary Robinson, sem var kona í þokka- bót. Með tímanum varð Robinson hold- gervingur hins nýja Irlands sem er Evr- ópusinnað, opið, sáttfúst og reiðubúið til að takast á við þær gömlu beinagrindur sem kunna að leynast í skápnum.41 Kannski er því skiljanlegt að Irland nú- tímans kunni illa að meta arf de Valeras og kannski snýst rnálið einfaldlega um það að de Valera gnæfði of lengi yfir öllum stjórnmálum. Minningin um fölskvalausa og fallna hetju, Michael Collins, varpar því skugga á stjórnmálaskörunginn de Valera um þessar mundir en ekki er ólík- legt að de Valera verði, þegar fram líða stundir, sjálfur endurmetinn og endur- skoðaður af sagnfræðingum.42 Má jafnvel segja að slikt endurmat gerist nú bráð- nauðsynlegt eftir þá útreið sem hann fær í Micliael Collins,43 SAGNIR 63
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Sagnir

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.