Sagnir - 01.06.2004, Síða 51

■ ANNA AGNARSDÓTTIR
6 Þetta gerðist árin 1907,1909,1913 og 1914.
7 Agnar Kl. Jónsson, Stjórnarráð íslands 1904-1964, Reykjavík,
1969,1. bindi, bls. 73-74 og 325-327.
8 Hallgrímur Hallgrímsson, „Klemens Jónsson ráðherra", Merkir
fslendinear. Nýr flokkur, Jón Guðnason bjó til prentunar, IV.
bindi, bls. 261.
9 Bréfin eru í varðveislu afkomenda Klemensar.
10 Peter A. Alberti (1851-1932) dómsmálaráðherra Dana og jafn-
framt íslandsráðherra.
11 Johan H. Deuntzer (1845-1918) forsætis- og utanríkisráðherra
Dana.
12 Dr. Valtýr Guðmundsson (1860-198) prófessor og alþingismað-
ur, leiðtogi Framfaraflokksins, í andstöðu við Heimastjórnarflokk-
inn. Við hann er „Valtýskan" kennd.
13 Björn Jónsson (1846-1912) ritstjóri ísafoldar.
14 Magnús Stephensen (1836-1917) landshöfðingi 1886-1904.
15 Kristján IX.
16 skipa
17 Sjá Kristján Albertsson, Hannes Hafstein. I. bindi, bls. 363.1
sjálfsævisögu sinni ritar Klemens að tilnefning hans í embættið
hafi verið skilyrði fyrir ráðherradómi Hannesar
18 Ólafur Halldórsson (1855-1930) var skrifstofustjóri í hinni ís-
lensku stjórnardeild í Kaupmannahöfn 1889-1904. Hann lét af því
embætti 27. janúar 1904 en stýrði síðan afgreiðslu skrifstofu
stjórnarráðsins í Kaupmannahöfn til 1909.
19 Bæjarfógetinn á Akureyri var jafnframt sýslumaður í Eyja-
fjarðarsýslu.
20 Páll Briem (1856-1904) var amtmaður í Norður- og Austuramt-
inu.
21 Eftir að Klemens lét af embætti fyrir norðan var Ingólfur
Bjarnarson, skrifari hans, (síðar alþingismaður) settur til bráða-
birgða en frá 1. maí var Páll V. Bjarnason (f. 1873 ) settur bæjarfó-
geti, síðar sýslumaður Skagfirðinga og Snæfellinga. Þann 20. júlí
var Guðlaugur Guðmundsson, sýslumaður Skaftfellinga og aiþing-
ismaður skipaður bæjarfógeti og sýslumaður, og tók við um haust-
ið. Sjá Klemens Jónsson, Saga Akureyrar, Reykjavík, 1948, bls.
207.
22 Hér á Hannes við að landritarinn er embættismaður og situr
áfram þótt skipt verði um ráðherra íslands.
23 [Sigurður] J. Sigurðsson ( 1858 -1936) var árið 1903 amtsskrif-
ari og amtsbókavörður á Akureyri frá 1893 til 1903 og var oft
settur sýslumaður og bæjarfógeti um tíma. Hann var nýtekinn við
árið 1902 sem útibússtjóri Landsbankans. Hann var mágur Einars
Benediktssonar. Sjá Steindór Steindórsson, Akureyri. Höfuðborg
hins bjarta norðurs, Reykjavík, 1993, bls. 128.
24 Stefán T. Stephensen (1843-1919) umboðsmaður á Akureyri.
Hann var bróðir Magnúsar Stephensen landshöfðingja, umboðs-
maður Munkaþverárklausturs og bæjarféhirðir og féhirðir í útibúi
Landsbankans. Hann var sýsluskrifari hjá Klemensi.
25 Björn Jónsson (1846-1912), þá ritstjóri ísafoldar, síðar ráð-
herra.
26 Jónas Jónassen (1840-1910), landlæknir 1881-82 (settur) og
1895-1906.
27 Sjálfsævisaga Klemensar Jónssonar. í vörslu afkomenda hans.
28 Guðrún Borgfjörð. Hún skrifaði endurminningar sínar, Minn-
ingar, Agnar KI. Jónsson gaf út, Reykjavík, 1947, en því miður
entist henni ekki aldur til að Ijúka þeim og nær frásögnin ein-
göngu til 1888.
29 Klemens átti fjögur börn með fyrri konu sinn, Þorbjörgu Stef-
ánsdóttur. Önnu Guðrúnu (1890-1987), Karen Emilie (1893-1911),
Agnar Stefán (1896-1900) og andvana dóttur fædd 1901. Anna var
eina barnið af fyrra hjónabandi sem náði fullorðinsárum og giftist
hún Tryggva Þórhallssyni forsætisráðherra. Með seinni konu sinni,
Önnu Maríu Schiöth, eignaðist Klemens tvö börn: Agnar Kl.
Jónsson (1909-1984) sendiherra og ráðuneytisstjóra og Ölmu Val-
borg (1910-1919).
30 Stefán J. Stefánsson (1863-1921) var árið 1903 kennari í
Möðruvallaskóla og annar þingmaður Skagfirðinga. Þeir Klemens
stofnuðu hlutafélag til að gefa út blaðið Stefni. Sjá Klemens Jóns-
son, Saga Akureyrar, bls. 185.
31 Einar H. Kvaran (1859-1938) skáld var ritstjóri Norðurlands á
Akureyri frá 1901-1904. Snemma vetrar höfðu Valtýingar stofnað
það á Akureyri en Einar og Páll Briem amtmaður voru helstu
leiðtogar Valtýinga fyrir norðan.
32 Finnur Jónsson (1858-1934), bróðir Klemensar. Finnur var pró-
fessor í norrænu við Kaupmannahafnarháskóla en varð aldrei
þingmaður. Amtmaður vildi að þeir bræður byðu sig fram í Eyja-
firði 1903 en þegar þingsæti Klemensar losnaði, fór Finnur fram
en náði ekki kjöri. Sjá Kristján Albertsson, Hannes Hafstein, I.
bindi, bls. 330
33 Páll V. Bjarnason var settur sýslumaður í Eyjafjarðarsýslu í
nokkra mánuði 1904 en þá var Guðlaugur Guðmundssson (1856-
1913) skipaður sýslumaður og jafnframt bæjarfógeti á Akureyri.
34 Stefán og Klemens voru mjög nánir vinir (sbr. neðanmálsgrein
30 hér að ofan ) „bundum ... fasta og innilega vináttu ... hélst það
æ síðan, þrátt fyrir gersamlega andstöðu okkar í pólitík, einkum
eftir að Valtýskan fór að komast í algleyming árið 1899“ skrifaði
Klemens í endurminningum sínum. Væntanlega hafa pólitískar
deilur þeirra orsakað tímabundin vinslit.
35 Kristján Albertsson, Hannes Hafstein, I. bindi, bls. 363. T.d. var
Lárus H. Bjarnason lítt hrifinn af valinu.
36 I sjálfsævisögunni skrifaði Klemens: „Ég barðist fastlega gegn
Valtýskunni sem ég álit hafa gert stórskaða á íslandi bæði andlega
og verklega..." Hins vegar var hann mikill vinur Páls Briem og
vildi koma á samvinnu manna úr báðum flokkum á sínum tíma
árið 1902 en margir flokksmenn hans máttu ekki heyra á það
minnst. Sbr. Kristján Albertsson, Hannes Hafstein, I. bindi, bls.
329.
37 Hallgrímur Hallgrímsson, „Klemens Jónsson ráðherra“, bls.
258.
38 Sjálfsævisaga Klemensar Jónssonar.
39 Kristján Albertsson, Hannes Hafstein, I. bindi, bls. 273.
40 Sama heimild, bls. 273-74.
41 Sama heimild, bls. 289.
42 Sjálfsævisaga Klemensar Jónssonar.
43 Kristján Albertsson, Hannes Hafstein, I. bindi, bls. 315.
44 Bergsteinn Jónsson, Tryggvi Gunnarsson, IV. bindi, bls. 475.
45 Kristján Albertssson, Hannes Hafstein, I. bindi, bls. 340-352.
Tölurnar eru á bls. 351.
46 Sama heimild, bls. 356. - Bergsteinn Jónsson, Tryggvi Gunnars-
son, IV. bindi, bls. 472.
47 Hallgnmur Hallgrímsson, „Klemens Jónsson ráðherra“, bls.
261.
48 Sjálfsævisaga Klemensar Jónssonar.
49 Sama heimild.
50 Kristján Albertsson, Hannes Hafstein, I. bindi, bls. 332 og 357.
- Hannes Þorsteinsson, Endurminningar og liugleiðingar um liitt
og þetta er á dagana hefur drifið. Ritaðar afhonum sjálfum 1926-
1928, Reykjavík, 1962, bls. 268.
51 Sjálfsævisaga Klemensar Jónssonar.
52 Hannes Þorsteinsson, Endurminningar og hugleiðingar um hitt
og þetta er á dagana hefur drifíð, bls. 268.
53 Sjálfsævisaga Klemensar Jónssonar.
54 Kristján Albertsson, Hannes Hafstein, I, bls. 357.
55 Sjálfsævisaga Klemensar Jónssonar.
56 Hallgrímur Hallgrímssson, „Klemens Jónsson ráðherra", bls.
262.
57 Sama heimild, bls. 258 og 267.
°G HERNÁMS BRETA Á ÍSLANDI HATAST VIÐ HERNÁMIÐ sagnir 24 ÁRGANGUR 04 49