Sagnir - 01.06.2004, Blaðsíða 85

Sagnir - 01.06.2004, Blaðsíða 85
að í skrifum sín á milli voru þær opnar og einlægar. Ástæðan fyrir því að þær voru svona einlægar gæti einmitt verið sú að þær höfðu aldrei hist og voru í raun vonlitlar um það. Þær tóku því enga per- sónulega áhættu með því að segja nákvæmlega það sem þeim lá á hjarta. Þetta varð eins konar töfrasamband. Þær ímynduðu sér hvor aðra á einhvern ákveðinn hátt og gáfu svo ákveðna mynd af sjálfri sér sem varð sönn vegna þess að það bjó ekkert að baki. Þær reyndu ekki að koma neinum áróðri til skila heldur tjáðu einfald- lega tilfinningar sínar og skoðanir. Bréf systranna geta því veitt okkur innsýn í líf og sjálfsmynd ungra kvenna af annarri kynslóð Vestur-íslendinga, kvenna sem voru fæddar í Vesturheimi og aldar upp á „íslenskan hátt“ af foreldrum sem töluðu aðeins íslensku. Bréf þeirra geta því veitt innsýn í það hvaða augum Vestur-íslend- ingar, sem aldrei höfðu komið til gamla landsins, litu Island. PERSÓNUR OG LEIKENDUR Bréfritarar voru tvær ungar stúlkur, systurnar Stefanía Elínþóra og Ragnheiður Helga Þórðardætur. Foreldrar þeirra, þau Þórður Bjarnason og Rebekka Stefánsdóttir, fluttu til Vesturheims árið 1887.6 Þau giftu sig árið 1880 og fluttust að Búðum í Hlöðuvík þar sem þau bjuggu um fimm ára skeið. Árin 1885-1887 var Þórður bóndi á Látrum í Aðalvík áður en hann fluttist búferlum til Vestur- heims ásamt konu sinni og einu barni, Guðrúnu litlu sem var fædd árið 1884.7 Þau komu sér upp framtíðarheimili að Skíðastöðum í Árnesbyggð og þar ólu þau upp börnin sín fimm, Guðrúnu (f. 1884), Bjarna (f.1888), Ragnheiði (f. 1894), Stefaníu (f. 1899) og Þórð (f. 1902).8 Stefanía og Ragnheiður byrjuðu ungar að skrifast á við frænku sína á Hesteyri, Soffíu Guðrúnu Vagnsdóttur. Faðir Soffíu, Vagn Benediktsson, var bróðursonur Þórðar, föður systranna. Stefanía var töluvert duglegri við skriftirnar en Ragnheiður og eru mun fleiri bréf í safninu frá Stebbu sem var gælunafn hennar. Fyrsta bréfið frá henni var skrifað í júlí árið 1913 en þá var hún „13 ára og verð 14 ára 18. Júlí.“9 Fyrsta varðveitta bréfið frá Ránku, en það var gælunafn Ragnheiðar, var ritað árið 1915. Stebba virðist því hafa riðið á vaðið en það er þó ekki alveg víst því einhver bréf vantar inn í og sum virðast hafa týnst í pósti á leiðinni til íslands. Oft fylgjast bréfin þeirra að, það er að segja þær skrifa á sama tíma, líklega til að spara burðargjaldið því þær senda bréfin í sama um- slagi. Bréfin frá Ragnheiði eru samtals 38 og spanna 19 ára tímabil. Bréfin frá Stefaníu eru 66 og ná yfir 34 ára tímabil. Bréfin frá Ránku eru færri bæði vegna þess að líf hennar fékk skjótan endi en einnig vegna þess að hún var minna heima en Stebba. Síðasta bréf- ið í safninu var dagsett 29. janúar 1947 og er frá Stefaníu en mér þykir líklegt að þær Stefanía og Soffía hafi haldið áfram að skrifast á fram að láti Stefaníu árið 1964.10 Ástæðan fyrir því að bréfin í þessu safni eru ekki fleiri er líklega sú að Soffía fluttist frá Hesteyri til Reykjavíkur árið 1950 ásamt eiginmanni sínum.ll Árið 1952 fluttust síðustu íbúar Sléttuhrepps í burtu og hefur hann verið í eyði síðan en þegar fjölmennast var í hreppnum bjuggu þar um fimmhundruð manns.12 í gegnum tíðina hlustuðu þær á foreldra sína, önnur skyldmenni og íslendinga sem þær þekktu segja sögur af íslandi. Þeim fannst þær vera íslenskar en höfðu í raun- inni ekkert ísland til að heimfæra þessa tilfinningu upp á. Ragnheiður og Stefanía voru báðar fæddar í Kanada. Eina reynsla þeirra af íslandi var í gegnum foreldra þeirra sem lærðu ekki að tala ensku og þvf var einungis töluð íslenska á heimilinu. Stúlkurnar kynntust svo heimahögum foreldra sinna á íslandi í gegnum bréfaskriftir sínar við Soffíu en það voru einu tengslin sem þær höfðu við ísland. í gegnum tíðina hlustuðu þær á foreldra sína, önnur skyldmenni og íslendinga sem þær þekktu segja sögur af fs- landi. Þeim fannst þær vera íslenskar en höfðu í rauninni ekkert fs- land til að heimfæra þessa tilfinningu upp á vegna þess að þær vissu ekki hvað eða hvernig ísland var. NÁM OG STÖRF SYSTRANNA Á SKÍÐASTÖÐUM Fyrsta bréfið í bréfasafninu er frá Stefaníu árið 1913. Hún var þá tæplega 14 ára og enn í barnaskóla. Ragnheiður er hins vegar fimm árum eldri og því farin að vinna fyrir sér. « •* E ER FÆDD í CANADA OG ÞVÍ CANADÍSK AÐ Æ 7 T ... u SAGnir 24 árgangur 04 83
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108

x

Sagnir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.