Sagnir - 01.06.2004, Qupperneq 85

Sagnir - 01.06.2004, Qupperneq 85
að í skrifum sín á milli voru þær opnar og einlægar. Ástæðan fyrir því að þær voru svona einlægar gæti einmitt verið sú að þær höfðu aldrei hist og voru í raun vonlitlar um það. Þær tóku því enga per- sónulega áhættu með því að segja nákvæmlega það sem þeim lá á hjarta. Þetta varð eins konar töfrasamband. Þær ímynduðu sér hvor aðra á einhvern ákveðinn hátt og gáfu svo ákveðna mynd af sjálfri sér sem varð sönn vegna þess að það bjó ekkert að baki. Þær reyndu ekki að koma neinum áróðri til skila heldur tjáðu einfald- lega tilfinningar sínar og skoðanir. Bréf systranna geta því veitt okkur innsýn í líf og sjálfsmynd ungra kvenna af annarri kynslóð Vestur-íslendinga, kvenna sem voru fæddar í Vesturheimi og aldar upp á „íslenskan hátt“ af foreldrum sem töluðu aðeins íslensku. Bréf þeirra geta því veitt innsýn í það hvaða augum Vestur-íslend- ingar, sem aldrei höfðu komið til gamla landsins, litu Island. PERSÓNUR OG LEIKENDUR Bréfritarar voru tvær ungar stúlkur, systurnar Stefanía Elínþóra og Ragnheiður Helga Þórðardætur. Foreldrar þeirra, þau Þórður Bjarnason og Rebekka Stefánsdóttir, fluttu til Vesturheims árið 1887.6 Þau giftu sig árið 1880 og fluttust að Búðum í Hlöðuvík þar sem þau bjuggu um fimm ára skeið. Árin 1885-1887 var Þórður bóndi á Látrum í Aðalvík áður en hann fluttist búferlum til Vestur- heims ásamt konu sinni og einu barni, Guðrúnu litlu sem var fædd árið 1884.7 Þau komu sér upp framtíðarheimili að Skíðastöðum í Árnesbyggð og þar ólu þau upp börnin sín fimm, Guðrúnu (f. 1884), Bjarna (f.1888), Ragnheiði (f. 1894), Stefaníu (f. 1899) og Þórð (f. 1902).8 Stefanía og Ragnheiður byrjuðu ungar að skrifast á við frænku sína á Hesteyri, Soffíu Guðrúnu Vagnsdóttur. Faðir Soffíu, Vagn Benediktsson, var bróðursonur Þórðar, föður systranna. Stefanía var töluvert duglegri við skriftirnar en Ragnheiður og eru mun fleiri bréf í safninu frá Stebbu sem var gælunafn hennar. Fyrsta bréfið frá henni var skrifað í júlí árið 1913 en þá var hún „13 ára og verð 14 ára 18. Júlí.“9 Fyrsta varðveitta bréfið frá Ránku, en það var gælunafn Ragnheiðar, var ritað árið 1915. Stebba virðist því hafa riðið á vaðið en það er þó ekki alveg víst því einhver bréf vantar inn í og sum virðast hafa týnst í pósti á leiðinni til íslands. Oft fylgjast bréfin þeirra að, það er að segja þær skrifa á sama tíma, líklega til að spara burðargjaldið því þær senda bréfin í sama um- slagi. Bréfin frá Ragnheiði eru samtals 38 og spanna 19 ára tímabil. Bréfin frá Stefaníu eru 66 og ná yfir 34 ára tímabil. Bréfin frá Ránku eru færri bæði vegna þess að líf hennar fékk skjótan endi en einnig vegna þess að hún var minna heima en Stebba. Síðasta bréf- ið í safninu var dagsett 29. janúar 1947 og er frá Stefaníu en mér þykir líklegt að þær Stefanía og Soffía hafi haldið áfram að skrifast á fram að láti Stefaníu árið 1964.10 Ástæðan fyrir því að bréfin í þessu safni eru ekki fleiri er líklega sú að Soffía fluttist frá Hesteyri til Reykjavíkur árið 1950 ásamt eiginmanni sínum.ll Árið 1952 fluttust síðustu íbúar Sléttuhrepps í burtu og hefur hann verið í eyði síðan en þegar fjölmennast var í hreppnum bjuggu þar um fimmhundruð manns.12 í gegnum tíðina hlustuðu þær á foreldra sína, önnur skyldmenni og íslendinga sem þær þekktu segja sögur af íslandi. Þeim fannst þær vera íslenskar en höfðu í raun- inni ekkert ísland til að heimfæra þessa tilfinningu upp á. Ragnheiður og Stefanía voru báðar fæddar í Kanada. Eina reynsla þeirra af íslandi var í gegnum foreldra þeirra sem lærðu ekki að tala ensku og þvf var einungis töluð íslenska á heimilinu. Stúlkurnar kynntust svo heimahögum foreldra sinna á íslandi í gegnum bréfaskriftir sínar við Soffíu en það voru einu tengslin sem þær höfðu við ísland. í gegnum tíðina hlustuðu þær á foreldra sína, önnur skyldmenni og íslendinga sem þær þekktu segja sögur af fs- landi. Þeim fannst þær vera íslenskar en höfðu í rauninni ekkert fs- land til að heimfæra þessa tilfinningu upp á vegna þess að þær vissu ekki hvað eða hvernig ísland var. NÁM OG STÖRF SYSTRANNA Á SKÍÐASTÖÐUM Fyrsta bréfið í bréfasafninu er frá Stefaníu árið 1913. Hún var þá tæplega 14 ára og enn í barnaskóla. Ragnheiður er hins vegar fimm árum eldri og því farin að vinna fyrir sér. « •* E ER FÆDD í CANADA OG ÞVÍ CANADÍSK AÐ Æ 7 T ... u SAGnir 24 árgangur 04 83
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108

x

Sagnir

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.