Sagnir - 01.06.2004, Blaðsíða 20

Sagnir - 01.06.2004, Blaðsíða 20
Aðildin að Fríverslunarsamtökum Evrópu: w m HVAÐ var ? Á árunum fyrir heimsstyrjöldina 1914 - 1918 jókst verslun milli landa svo mikið að samkeppn- in um ódýrustu framleiðsluna var farin að ógna heimamarkaði ýmissa landa. Á stríðsárunum brugðu stjórnvöld víða um heim á það ráð að reyna að takmarka innflutning sem ógnaði sam- keppnisstöðu heimaframleiðslunnar, einna helst með því að beita tollum og innflutningskvótum. Pessi verndarstefna í innflutningsmálum var tekin upp á íslandi þegar heimskrepp- an mikla skall á upp úr 1930. íslenska hagkerfið var mjög sérstakt að því leyti að nær öll afkoma landsins byggðist á sjávarútvegi og meira en 90% alls útflutnings voru sjávarafurðir. Þessar einhæfu útflutningsvörur skiluðu miklu í þjóðarbúið og því var mikilvægt að verð á sjávarafurðum væri hátt og aðgengi að fiskimörkuðum úti í heimi væri frjálst. Með aukinni tækni unnu sífellt færri við fiskvinnslu en áður og til þess að næg vinna væri í landinu þurftu íslensk stjórnvöld að bregðast við þessari þróun. Ólíkt flestum vestrænum þjóðum, sem hurfu smám saman frá tolla- og haftastefnunni eftir seinni heimsstyrjöldina, þá héldu íslensk stjórnvöld í þessa stefnu allt fram á 7. ára- tuginn en þá voru fyrstu skrefin tekin í átt að opnun hagkerfisins. Aðild íslendinga að Fríverslunarsamtökum Evrópu var mikilvægur þáttur í þessari stefnubreytingu og leituðu þeir stuðnings Norðurlandaþjóðanna, sem allar voru aðilar að EFTA, við inngönguna. Aðildin gekk ekki átakalaust fyrir sig og afstaða stjórnmálaflokkanna og fulltrúa atvinnu- lífsins til málsins var ólík. ÍSLAND OG VIÐSKIPTABANDALÖGIN Eftir seinni heimsstyrjöldina varð mönnum ljóst að koma þyrfti á sterku alþjóðasam- starfi til að tryggja öryggi í Evrópu og jafnvægi í alþjóðaviðskiptum. Þá væri unnt að koma á frjálsari viðskiptaháttum en ríkt höfðu síðan í kreppunni miklu á fjórða áratugn- um. Reynslan hafði kennt mönnum að varast bæri viðskiptahömlur í verndarskyni2 og árið 1957 komu sex Vestur-Evrópuríki: Frakkland, Vestur-Þýskaland, Italía, Belgía, Hol- land og Lúxemborg sér saman um stofnun Efnahagsbandalags Evrópu, EBE. Með því bandalagi voru tollar í viðskiptum milli aðildarríkjanna afnumdir á nokkrum árum en innflutningur frá öðrum ríkjum var háður sameiginlegum ytri tollum sambandsins.3 Stofnun Efnahagsbandalagsins skapaði ákveðin vandamál fyrir önnur ríki í Vestur-Evr- ópu og óttuðust þau neikvæð áhrif á viðskipti sín við bandalagsríkin sex. Því stofuðu önn- ur sjö Vestur-Evrópuríki: Bretland, Austurríki, Portúgal, Sviss, Danmörk, Noregur og Svíþjóð með sér Fríverslunarsamtök Evrópu, EFTA, árið 1960.J Islendingum var ekki boðin þátttaka í stofnun EFTA og stóðu þeir því algerlega utan við þessar tvær blokkir. íslenska ríkisstjórnin hafði lítinn áhuga á því að ganga í EFTA fyrst um sinn því EFTA var einkum ætlað að vera fríverslunarsvæði með iðnvörur og tók ekki nema að takmörk- uðu leyti til sjávar- og landbúnaðarafurða sem voru helstu útflutningsvörur íslendinga.5 íslendingar áttu þó mikil viðskipti við aðildarríki EFTA og um miðjan 7. áratuginn nam útflutningur íslands til aðildarríkja EFTA-samningsins um 40%.6 Árið 1967 voru miklir erfiðleikar í íslenskum sjávarútvegi og að hausti þess árs var farið að ræða af fullri alvöru um hvort það gæti verið Islendingum hagkvæmt að ganga í EFTA. Verðmæti útflutnings höfðu lækkað um nær milljarð króna á fyrstu níu mánuðum ársins. Þessir erfiðleikar áttu sér ekki eina meginorsök heldur voru það samverkandi áhrif margra og að því er virðist óskyldra þátta. Þar má nefna verðfall á lýsi og mjöli, verðfall á freðfiski, aflabrest á vetrarvertíð, lokun skreiðarmarkaðs í Nígeríu og breyttar sfldargöngur.7 18 SAGNIR 24 ÁRGANGUR 04 A Ð I L D N A Ð FRÍVERSLUNARSAMT
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108

x

Sagnir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.