Sagnir - 01.06.2004, Blaðsíða 86

Sagnir - 01.06.2004, Blaðsíða 86
,JEG ER FÆDD (CANADA OG ÞVÍ CANADÍSK AÐ ÆH... Stefanía Elínþóra Þórðardóttir Stefanía var búin með sína lágmarks skólagöngu 16 ára og hún hafði engan áhuga á að fara að heiman og vinna: „Ég hef ekki farið í vinnu að heiman en þá, meg lángar ekkert til að fara að heiman ég held ég sje nú sampt nóu gömul til þess, því ég verð 16 ára ef ég lifi 18. Júlí.“13 Næstu árin var Stefanía því heima hjá foreldrum sínum og hjálpaði þar til við heimilishaldið ásamt því að lifa lífinu eins og aðrar ungar kanadískar stúlkur. Hjá Ragnheiði var þessu öðruvísi farið enda var hún eldri og bar ábyrgð á sjálfri sér. Hún virðist þó hafa lifað fremur fjölbreyttu lífi. Hún vann við hin ýmsu störf sem í boði voru fyrir ungar konur á þessum tíma og eru mörg dæmi í bréfunum um þau störf sem Ránka gegndi. Má þar nefna afgreiðslustörf, aðhlynningu eða þjónustu í heimahúsum. Árið 1928 giftist Ragnheiður enskum manni þá 32 ára gömul. Eftir það vann hún úti nær eingöngu á sumrin en var heimavinn- andi á veturna. Hjónin unnu öll sumur á einhvers konar heimili fyrir fátæk börn og mæður þeirra.14 Eftir að Ránka gifti sig virðist hún hafa tekið að sér hið hefðbundna kvenhlutverk sem húsmóðir. Hún var heima að hugsa um heimilið á meðan maðurinn vann þó svo að þau væru aðeins tvö á heimilinu: „Okkur líður vel og mað- urin minn hefur altaf vinnu.“15 Ástandið virðist þó versna í Winnipeg á árunum 1930-1931 og hafði hann þá litla eða enga vinnu en þá bar líka svo við að Ránka var í vinnu þannig að hún virtist fara að vinna þegar nauðsyn var.16 Slæmt atvinnuástand kom þó ekki endilega illa niður á þeim því þau höfðu alltaf vinn- una í Campinum en það kallaði hún heimilið þar sem þau unnu á sumrin. Það er því nokkuð ljóst að störfin sem í boði voru fyrir ungar konur í Kanada á fyrstu áratugum 20. aldar voru nokkuð fjölbreytt. Líklega hafa þær þó tekið öll þau störf sem þeim buðust. Þær höfðu að öllum líkindum lítil efni á að velja úr eða velja sér ein- hvern sérstakan starfsframa. Til þess hefði auðvitað þurft að rnennta sig en það var einmitt það sem sumar gerðu. Þær völdu að vera sjálfstæðar. Stefanía var ein þeirra og hún tilkynnti Soffíu í bréfi frá 10. október 1923 að hún ætlaði sér að fara aftur í skóla og í öðru bréfi sagði hún að stefnan væri að verða hjúkrunarkona.17 Soffía fékk að fylgjast með hjúkrunarnámi Stefaníu frá upphafi. Stefanía hélt áfram að skrifa henni þó að bréfunum fækkaði í u.þ.b. 1-2 á ári þau ár sem hún var í námi. Bréfin bárust þó reglulega þannig að þær héldu alltaf sambandi. í nóvember 1925 skrifaði Stefanía að hún hefði þurft að taka próf eftir að hún var búin að vera í þrjá mánuði við sjúkrahúsið, launalaust. Þær sem náðu því prófi fengu að halda áfram í næsta áfanga, sem hún fékk og þá fór hún að fá laun, 14 dollara á mánuði.18 í lokaprófunum vorið 1928 var hún svo „næst hæðst í mínum klassa.“19 Þegar hún hafði lokið prófi og orðin fullgild hjúkrunarkona sem hafði „nokkurs konar leyfi til að nursa hvar sem er í Manitoba“20 tóku við alls kyns lýsingar á hjúkrunarstörfum hennar. Fyrst var hún að vinna á spítölum en líklega fannst henni það of bindandi og erfitt að skreppa heim því fljótlega fór hún að stunda heimahjúkr- un. Það starf gerði að verkum að hún var á sífelldum flækingi og það átti nú ekki mjög vel við hana því hún var mjög heimakær: „ég er svo sjaldan heima og á svo miklum flækjing að vera hjúkrunar kona er ekki svo gott embætti eftir alt. Þú ert á eintómum flækjing frá einum stað í annan, frá einum sjúkling til annars að maður hefir varla tíma til að skrifa...“21 f september árið 1934 hrundi veröld Stefaníu þegar Ragnheiður systir hennar lést aðeins átta dögum eftir að hún hafði eignast aðra dóttur sína. Hún dó úr blóðtappa á fertugasta afmælisdeginum sín- um og brúðkaupsdegi, þann 17. september. Stefanía sat yfir henni þegar hún dó. Fyrir utan áfallið að takast á við skyndilegan dauða systur sinnar var hún nú með tvær litlar móðurlausar telpur sem hún þurfti að hugsa um. Alís, sú eldri sem var fædd í mars árið 1933 var þó að mestu hjá föður sxnum en þá nýfæddu, Bettý Joan, tók Stefanía að sér og ól upp.22 Eftir að Stefanía tók litlu stúlkuna að sér var ekki mikill tími til að stökkva í burtu til að sinna hjúkrunarstörfum. Þó hún byggi heima hjá móður sinni og bræðrum, en faðir hennar dó árið 1933, þá var móðir hennar orðin of gömul til að Stefanía gæti skilið barn- ið eftir í hennar höndum, eða réttara sagt vildi hún ekki leggja það á móður sína.23 Niðurstaðan varð því sú að hún var heima hjá barninu. Eitthvað var hún þó að fara burtu í stuttan tíma í senn. Guðrún, elsta systir hennar, dó eftir langvinna baráttu við krabba- mein árið 1937. Stefanía hafði hjúkrað henni meira og minna frá árinu 1935, ýmist heima við eða farið með henni til Winnipeg á sjúkrahús, og hafði hún þá alltaf Bettý litlu með sér. Það má því segja að fjórði áratugurinn hafi verið sá erfiðasti í lífi Stefaníu. Faðir hennar og báðar systur dóu og hjúkrunarstarfið vék fyrir uppeldi og umönnun litlu systurdóttur hennar. Þessi störf systranna, eins og ég hef lýst þeim, falla vel að þeirri mynd sem við höfum nú þegar af störfum vestur-íslenskra kvenna. Þær sem höfðu enga menntun, fyrir utan barnaskólamenntun, sinntu hinum ýmsu þjónustu- og verslunarstörfum.24 Ef um frekari menntun hjá konum eða ungum stúlkum var að ræða var líklegast að kennarastarfið yrði fyrir valinu. Það var kannski vegna þess að það þótti virðingarvert starf og ekki þurfti langa og tímafreka menntun til þess að verða kennari eins og kemur fram í sjálfsævi- sögu landnemadótturinnar Lauru Goodman Salverson: „Ég [asdfljþurfti bara að ljúka við níunda bekk, bæta við mig einu ári í kennaradeild (sem var hægt í þá daga) og afla mér svo frægðar og frama við kennslu...“25 Þannig að ekki er ótrúlegt að mörgum ung- um stúlkum hafi þótt þetta fýsilegur kostur. í bókinni Bréf Vestur- Það má því segja að fjórði áratugurinn hafi verið sá erfiðasti í lífi Stefaníu. Faðir hennar og báðar systur dóu og hjúkrunarstarfið vék fyrir uppeldi og umönnun litlu systurdóttur hennar. íslendinga II má sjá í mörgum bréfum hvers kyns störf og nám ungar konur lögðu fyrir sig. Má þar nefna saumastörf, kjólasaums- nám og tónlistarnám fyrir utan þau störf sem hér hafa þegar verið nefnd.26 TILFINNINGALÍFIÐ OG SORGIN Við lestur bréfanna varð ég vitni að tilfinningalegum þroska tveggja ungra stúlkna. í fyrstu bréfunum var greinilega um óreynd- ar unglingsstúlkur að ræða en þær þroskuðust og urðu að fullorðn- um konum mótuðum af reynslu lífsins. Fyrstu árin einkenndust 84 SAGNIR 24 ÁRGANGUR 04 UPPBYGGING E F R A B R E Ð H O L T
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108

x

Sagnir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.