Nýtt Helgafell - 01.12.1956, Page 24

168
NÝTT HELGAFELL
hækkun á fjallinu yfir Hvítingsdal. Þá
næðu norðvestanrokin ekki hingað heim á
bæina.
Mikil lifandi ósköp hefði verið gaman að
standa í glaða tunglsljósi uppi á dekki á
hvítmálaðri skonnortu undir hvítum seglum
hérna úti á sjónum og vera að éta heila
brauðköku af frönsku duggukexi með smjöri
og svínsfleski ofan á, og horfa á þegar
Fellsfjall fæddist og Öræfajökull gaus og
eyðilagði Öræfin. Hann gnæfði hátt í vestri
frá Hala, frá nónstað norður að Fellsfjalli
og 'eitthvað lengra norður bak við vestur-
hlíðar þess. Það sá ég á því, að hann var
ekki endaður þar sem Fellsfjall byrjaði.
Mér sýndist hann vera rétt vestan við það.
En þegar ég fór um Breiðamerkursand í
fyrsta sinn, sá ég, að það var mikil mis-
sýning, og á henni lærði ég að taka eftir
því, að fjall, sem sést bak við fjall, sýnist
alltaf vera fast hjá því, hvað langt sem er
á milli þeirra. Ég heyrði seinna sagt, að
röskur göngumaður væri að minnsta kosti
þrjá klukkutíma að ganga frá Fellsfjalli
beint vestur að rótum Öræfajökuls, og land-
ið, sem þar lá á milli, var Breiðamerkur-
jökull ofanverður. Hann var ekki nærri
eins hár og Fellsfjall og ekki meira en dá-
lítill hæðarhryggur í samanburði við Ör-
æfajökul, sem reis til himins bak við hann,
þegar horft var í vestur og allt til suðvesturs
frá Hala.
Það var ekkert fjall, sem manni varð
eins oft litið á, og Öræfajökull. Hann var
svo hár og langur og mikilfenglegur, að
maður var farinn að stara á hann, áður en
maður vissi af. Hann var eins og risar þjóð-
sagnannq við hliðina á mennskum manni
í samanburði við önnur fjöll. Og ekkert
fjall var fáfræði manns önnur eins ráðgáta.
Ég var alltaf að spyrja sjálfan mig: ,,Hvað
er eiginlega Öræfajökull?" Hann var svo
mikill fyrirferðar, svo margvíslegur, svo
óviðráðanlegur í hugsiminni og. svo ólíkur
öðrum jöklum, að ég botnaði lengi vel ekk-
ert í honum. Breiðamerkurjökull lækkaði
fram til dæmis. Öræfajökull hækkaði fram.
Hvernig fór hann að því, ef hann var jök-
ull? Og það stóð eitthvað dökkt út úr hon-
um hér og þar, sem var í engu sambandi
hvað við annað. Það stóð ekkert svoleiðis
út úr Breiðamerkurjökli. Hann er kallaður
jökull, Öræfajökull. Getur það verið, að
þetta sé eintómt jökulbákn niður úr, sona
geysilega hátt og mishæðótt, framhækkandi
og síðan framlækkandi og endar í íslausu
fjalli og breiðir sig fyrir næstum áttunda
part úr sjóndeildarhringnum.
Seint og síðar meir komst ég að raun um,
að þetta var risavaxið fjall, þakið jökli og
eilífum snjó, sem fell og klettahryggir, tind-
ar, strókar og hnappar möruðu upp úr hér
Og þar. Jökullinn var skjallahvítur, og í sól-
skini sýndist birtan sindra af þessum mikla
líkama. Af honum skein þvílíkur mikilleiki
og heiðrík ró, þvílíkur hreinleiki og hátign,
að maður fór að hugsa alveg ósjálfrátt upp-
lyftandi hugsanir, þegar maður horfði á
hann. Ahrif hans voru alger andstæða við
hina dapurlegu langdregnu og niðurdrag-
andi andakt um pínu, blóðrennsli og skugga-
legan dauða Passíusálmanna og Vikkhúsar-
hugvekja.
Þó að Öræfajökull virtist eilífur og óum-
breytanlegur að lögun, var hann svo til-
breytingarfkur að blæ, að hann varð aldrei
þreytandi. Hann endurspeglaði með undur-
samlegum næmleik hverja tilbreytingu í
lofti og á láði. Hann skipti um blæ og svip
með hverri árstíð, hverjum mánuði, hverri