Nýtt Helgafell - 01.12.1956, Blaðsíða 47

TVÖ BRÉF UM ANDLEGT FRELSI
191
frelsisráðstöfun — knúin fram í nauðvörn
gegn mannhættulegu einræði, til að lög-
vernda almenn mannréttindi, þ. á. m. and-
legt frelsi.
1 spurningunni, „Með hverju verður and-
legt frelsi tryggt?", virðist því kenna uggs
um það, að lýðræðið sé í hættu. Sé svo,
hvaðan stafar þá sú hætta? Utan að — frá
voldugum einræðisþjóðum? Eða innan að
— frá gleymsku og yfirtroðslum lýðfrjálsra
manna?
Eru horfur á að „lýðurinn" reynist ekki
vaxinn trausti og kostaboðurn síns eigin
stjómarfars? Þá hefir einhver reiknað skakkt.
Og ósjálfrátt verður manni að spyrja: Er
þá hugsanlegt, að Jesús frá Nazaret hafi
haft á réttu að standa um það, að innra
andlegt frelsi sé hin eina viturlega og var-
anlega trygging ytra frelsis, og um leið
þeirra lífskjara, sem allir þrá (Matt. 6, 33)?
Hætt er við, að kristnum mönnum jafnt sem
heiðnum mundi þykja sú niðurstaða óað-
gengileg, og munu þeir því einskis láta
ófreistað að finna aðra lausn vandamál-
anna. Hver eru þau?
Um það kann sitt að sýnast hverjum.
Hér skal aðeins á það bent sem vandamál,
að í þjóðmenningu vorri ríkir undarlegur
tvískinnungur. Hún ber kápuna á báð-
um öxlum, og tekur það aftur með annarri
hendi, sem hún gefur með hinni. Illgresinu
hefir verið veitt málfrelsi og atkvæðisréttur
á þingi komstanganna, og þykir það ekki
nema góð kurteisi. Örfá dæmi:
Sunnudagaskólar og kvikmyndahús eru
álíka gamlar stofnanir með þjóð vorri. 1
19 tilfellum af 20 (segir einn bíóstjórinn mér)
lítilsvirða kvikmyndimar það, sem skól-
arnir kenna, en gylla það, sem þeir vara
við. Heimilin, sem alltaf er verið að áminna
um að vanda uppeldi hinna ungu, eiga í
stöðugum erjum og útlátum vegna þessara
sýninga. Hvers konar uppalendum, skoð-
unarmönnum, lögreglu, valda þær mikilli
fyrirhöfn, þótt lítt hrökkvi til.
Af áhuga og fórnfýsi skipuleggur þjóð
vor slysavamir. Mjög mörg slys og mikil
félagsleg óhæfa stafar af áfengisnautn.
Samt eiga vænstu menn það til, að mæla
með áfengissölu í þágu menningarmála.
Alþingi lögskipar áfengisvamir, þ. á. m.
fræðslu um skaðsemi tóbaks og áfengis.
Kostnað við þetta, og við öra fjölgun lög-
regluþjóna til að hemja drukkna menn, er
auðvelt að greiða með sölutekjum tóbaks
og áfengis.
Þjóðin hefir eignazt undraverðan þjón og
þarfan — útvarpið. Það er fögur þjóns-
dyggð að hlýða húsbónda sínum, og þó
ekki alveg skilyrðislaust. Ábyrgð útvarpsins
er mikil. Því að sem opinber menningar-
stofnun setur það menningar- og réttlæting-
arstimpil á allt, sem frá því fer. Samt virðist
það hafa þann áhuga mestan, að gjöra öll-
um til hæfis, í mjög víðtæku hlutleysi um
það, hvers óskað er. Vilji fólkið bæn, fær það
bæn. Vilji það léttúðarlestur, fær það hann
Þeir, sem biðja um ágætustu sígild tónverk,
fá ósk sína fúslega uppfyllta. Og þeir, sem
girnast lægstu garganmúsik, fá skammt
sinn svo að út af flóir.
Það hlýtur að vera tilbrigðasamt starf að
skella Passíusálmum ofan í glæpasögur og
beljandi rótarjassi ofan í passíusálma. Eða
að gangast fyrir flutningi úrvalserinda um
hvers konar menningarefni og hampa jafn-
framt ótömdustu framleiðslu innlends og er-
lends gleðskapariðnaðar. „Af sama munni
framgengur blessun og bölvun", og þótti
ekki gott hér fyrrum.
Einu sinni var óviti, sem bað móður síno
um mjólk og fékk hana. Þá fór hann út í
smiðju til föður síns og bað um blásýru,
en fékk hana ekki. Gamli maðurinn var
ekki hlutlaus í málinu. Maður hét Offeró,
upphaflega sýrlenzkur hjarðmaður. Hann
var trúr þjónn og mikil hetja. En engu
skipti það hann, hvort hann þjónaði Kristi
eða Kölska. Hann var því jafn ótrauður til
hryðjuverka og líknarverka. Það vantaði
nfl. einn punkt í Offeró — samvizkuna,
greinarmun góðs og ills. Menningarstofnun
á ekki að gera öllum til hæfis. Það er rangt
að gefa barni blásýru, því að þá er ekkert