Sveitarstjórnarmál - 01.02.1977, Blaðsíða 59

SIGRÚN KLARA HANNESDÓTTIR, lektor:
SPJALDSKRÁ
OG BÓKASKRÁ
Nauðsynleg hjálpartæki til þess aö breyta safni bóka
í bókasafn
Félag bókasafnsfræðinga boðaði nýlega til fundar
með ráðamönnum ríkis og sveitarfélaga í þeim til-
gangi að kynna fyrir þeim skrár þær, sem unnið
hefur verið að síðan 1972.
Er hér um að ræða tvö aðskilin skrárverkefni, þótt
náskyld séu. Annað verkefnið er útgáfa og sala á
spjaldskrárspjöldum til bókasafna fyrir valdar 9000
bækur, útgefnar á tímabilinu 1944—1973, en hitt er
útgáfa heildarbókaskráar yfir alla útgáfu lands-
manna á þessu tímabili og jafnvel alla útgáfu um
ísland á umræddu tímabili.
Vegna þess, hve aðdragandinn að þessu verkefni
hefur verið á margan hátt óvenjulegur, er hér rakin
að nokkru þessi saga, til þess einnig að skýra ýmsa
erfiðleika, sem hafa verið á því að koma verkinu á
lokastig.
Forsagan nær aftur til vorsins 1972, að nokkrir
bókaverðir voru að ræða um ýmis sameiginleg
safnavandamál. Bar þar einna mest á góma skort á
ýmiss konar bókfræðiritum, einkum þó heildarriti
yfir íslenzka bókaútgáfu síðastliðin 20 ár eða svo.
Um þessar mundir var að hefjast skipulagning á
skólasöfnum á vegum Reykjavíkurborgar, og skorti
tilfinnanlega slíkt heildarrit í sambandi við bókaval i
söfnin, skráningu á efni, sem til var í söfnum svo og
allan frágang og flokkun á safnefninu.
Eitt af örfáum tiltækum heimildarritum var Ár-
bók Landsbókasafns, en erfitt var að nota hana, þar
sem fletta þurfti upp i 29 bókum og auk þess í við-
bótum, sem koma í annarri stafrófsröð aftar i ritinu,
ef finna átti, hvað hafði komið út eftir tiltekinn
höfund eða í ákveðnum efnisflokki bóka.
Þá kom fram sú hugmynd að steypa öllum heftum
Árbókarinnar í eina stafrófsröð með öllum við-
bótunum og fá þannig eina stafrófsraðaða skrá, sem
síðan yrði geymd á aðgengilegum stað, t. d. í skóla-
safnamiðstöð Reykjavíkurborgar.
Og bókaverðirnir létu ekki sitja við orðin tóm.
Safnað var saman hópi vina og kunningja og hafizt
handa. Ótalin eru þau vor-, sumar- og haustkvöld,
sem kátur og bjartsýnn hópur sat við að klippa Ár-
bókina í ræmur og líma færslurnar upp á spjöld.
Þegar þessu handverki öllu var lokið, var skránni
síðan steypt í eina stafrófsraðaða heild, eins og
fyrirhugað var i upphafi.
En ekki var látið hér við sitja. Tíðrætt varð um
þann möguleika að láta fleiri njóta góðs af þessu
verki, og upp úr því fæddist sú hugmynd að gefa út
samsteypuskrá yfir tímabilið, sem Árbókin nær yfir,
þ. e. 1944—1973. Um það leyti, eða í apríl 1974 var
staddur hér á landi frægur brezkur bókasafnsmaður,
Douglas Foskett, og varð hann svo hrifinn af hug-
myndinni, að hann bauðst til að kanna fyrir okkur
möguleikann á útgáfu skrár, sem byggð væri á þvi að
taka ljósrit af spjöldunum sjálfum. Ekki leið á löngu,
þar til tilboð kom frá bandarísku útgáfufyrirtæki,
sem þekkt er fyrir bókaskrárútgáfu, G. K. Hall í
Boston. G. K. Hall bauðst til að gefa út skrána okkur
að kostnaðarlausu og sjá þar að auki um dreifingu
hennar.
Þegar hér var komið sögu, hafði einnig sýnt sig, að
miklar breytingar þurfti að gera á skránni til þess að
hægt væri að gefa hana út. Meðal annars hafði
Landsbókasafn skráð á föðurnafn íslenzkra manna í
SVEITARSTJÓRNARMÁL