Sveitarstjórnarmál - 01.06.1996, Side 24

FRÆÐSLUMAL
lútandi og bera ábyrgð á öllu skólahaldi grunnskóla
hverl fyrir sig eða í samvinnu sín á milli. Sveitarfélögin
taka við því hlutverki fræðslustjóra að sjá um að grunn-
skólalögum sé framfylgt og að allir nemendur fái
kennslu við hæfi. Þau þurfa að vera í stakk búin til þess
að taka rökstuddar ákvarðanir um skólastarfið á grund-
velli faglegra forsendna. Þeir starfsmenn sveitarfélaga
sem sjá um skólamál þurfa að hafa forsendur til þess að
meta skólastarfið og sjá um að allt starf skólanna sé í
samræmi við gildandi lög og reglur.
Samkvæmt grunnskólalögum er sveitarstjórn (skóla-
nefnd) m.a. ætlað að bera ábyrgð á að öll skólaskyld
börn í skólahverfinu njóti lögboðinnar fræðslu og að
sérfræðiþjónusta sé tryggð.
Jafnframt er sveitarstjórn (skólanefnd) skylt að sjá til
þess að öll börn og unglingar með lögheimili í sveitarfé-
laginu sæki skóla.
Nauðsynlegt er að sveitarstjórnir skilgreini ítarlega
verksvið skólanefnda og setji þeim erindisbréf þar sem
kveðið er á um hlutverk þeirra og umboð. I erindisbréf
þarf einnig að setja ákvæði um trúnaðar- og þagnar-
skyldu þeiira sem þar sitja.
Fyrir setningu grunnskólalaganna árið 1974 voru
starfandi fræðsluskrifstofur í Reykjavík, Kópavogi og
Hafnarfirði. Þessar skrifstofur höfðu að miklu leyti svip-
að hlutverk og skólamálaskrifstofum er nú ætlað að
sinna.
Sveitarfélögin höfðu sjálf haft frumkvæði að því að
stofna embætti fræðslustjóra og réðu í þau störf menn
sem höfðu kennslufræðilega menntun og reynslu af
skólastarfi. Fræðslustjórarnir störfuðu í umboði mennta-
málaráðuneytisins annars vegar og viðkomandi sveitar-
stjórnar hins vegar. Þeir höfðu umsjón með kennslu og
skólahaldi, öllum rekstri, eignum og eignabreytingum
þeirra skóla sem reknir voru sameiginlega af ríki og við-
komandi sveitarfélagi samkvæmt sérstökum samningi
þar um á milli ríkisins annars vegar og viðkomandi
sveitarfélags hins vegar.
Sú skipan á stjórn skólamála, sem lögfest var með
setningu nýrra grunnskólalaga 1995, byggir í raun á
margra ára reynslu framangreindra sveitarfélaga. Mun-
urinn er fyrst og fremst sá að nú er um lögbundið skipu-
lag að ræða og að það nær til alls landsins.
Vorið 1995 skipaði menntamálaráðherra sérstaka
verkefnisstjóm til að hafa yfirumsjón með framkvæmd
11 utnings grunnskóla frá ríki til sveitarfélaga. Verkefnis-
stjórninni var ætlað að tryggja framkvæmd verk- og
tímaáætlunar um flutninginn og fylgjast með undirbún-
ingi nauðsynlegra aðgerða stjómvalda, s.s. lagasetningu,
útgáfu reglugerða og annarra stjómvaldsaðgerða.
Henni var jafnframt ætlað að samræma vinnu þriggja
undirhópa sem falið var að vinna að einstökum þáttum
þessa máls.
Verkefnisstjórninni tókst að ná góðu samkomulagi
um öll þau atriði sem máli skiptu í þessu sambandi og
lauk verkefni sínu með miklum sóma.
Einn af undirhópum verkefnisstjórnarinnar var nefnd
um fagleg nrálefni vegna flutnings grunnskóla sem átti
að gera tillögur um fyrirkomulag þeirrar þjónustu sem
fræðsluskrifstofur sáu um.
Þessi vinnuhópur tók saman ítarlega greinargerð sem
send hefur verið til allra sveitarstjóma í landinu. Vinnu-
hópurinn gerði eftirfarandi tillögur:
1. Sveitarfélög stofni skólamálaskrifstofur sem taki
við verkefnum núverandi fræðsluskrifstofa eftir því sem
við á.
2. Skólamálastjóri stjórni og beri ábyrgð gagnvart
sveitarstjórnum á rekstri skólamálaskrifstofu á svæðinu.
3. Skólamálaskrifstofa þjóni að lágmarki 1500-2000
nemendum.
4. Lágmarksfjöldi stöðugilda á skólamálaskrifstofunr
verði sjö.
5. Verkefni skólamálaskrifstofu verði í megindráttum
tvíþætt, þ.e. rekstur og sérfræðiþjónusta.
6. Sveitarfélög geta falið skólamálaskrifstofu að hafa
umsjón með framkvæmd og skipulagi sérkennslu.
7. Verði skólamálaskrifstofu falið að annast fleiri
málaflokka fjölgi stöðugildum á skólamálaskrifstofum.
8. Núverandi sérskólar verði starfræktir áfram í sömu
sveitarfélögum.
9. Settar verði reglur um sérstakar jöfnunaraðgerðir
vegna ákveðinna málaflokka í rekstri grunnskóla.
10. Kjarasamningagerð og túlkun kjarasamninga verði
á einum stað.
Hluti af verkefnum fræðsluskrifstofa var að annast sér-
fræðiþjónustu skóla samkvæmt ákvæðum eldri laga.
Hlutverk sérfræðiþjónustu skóla er nánast óbreytt í
nýju lögunum frá því sem áður var. Sérfræðiþjónustunni
er ætlað að stuðla að því að kennslufræðileg og sálfræði-
leg þekking nýtist sem best í skólastarfi.
Störf sérfræðiþjónustu skóla skulu því fyrst og fremst
beinast að því að efla grunnskólana sem faglegar stofn-
anir sem geti leyst flest þau viðfangsefni sem upp koma í
skólastarfi og veita starfsmönnum skóla leiðbeiningar og
aðstoð við störf sín eftir því sem við á.
Kennurum og skólastjórnendum skal standa til boða
ráðgjöf og stuðningur sérfræðiþjónustu vegna almenns
skólastarfs sem m.a. felst annars vegar í faglegri ráðgjöf
vegna kennslu einstakra námsgreina og hins vegar í að-
stoð og leiðbeiningum við kennara í almennri kennslu og
sérkennslu.
Einnig skal sérfræðiþjónusta skóla veita grunnskólum
aðstoð og leiðbeiningar vegna nýbreytni og þróunar-
starfa.
Starfsmenn sérfræðiþjónustu skulu vinna að forvamar-
starfi í samvinnu við starfsmenn skóla m.a. með kennslu-
fræðilegum og sálfræðilegum athugunum og greiningu á
nemendum sem eiga í erfiðleikum sem hafa áhrif á nám
nemenda.
86