Sveitarstjórnarmál - 01.06.1998, Page 46

UMHVERFISMÁL
staðina sem mest
óvirka. Með því að
stýra á þennan hátt
því sem fer inn á
urðunarstaðina er
ætlunin að minnka
kostnað við útbúnað
og viðhald þeirra en
umfram allt koma í
veg fyrir leka á sig-
vatni og þau spjöll
sem slíkur leki getur
valdið á unthverfi,
ekki síst grunnvatni.
í kaupbæti endist
urðunarstaðurinn
lengur, menn losna
við metangasið og
urðunarstaðurinn
hættir að vera veislu-
borð máva og ann-
arra óvelkominna
gesta.
Sorpa hefur nú á fjóröa ár framleitt og selt moltu úr garöaúr-
gangi af höfuöborgarsvæöinu. Ljósm.: Sorpa bs.
Not af lífræn-
um úrgangi
söfnun alls lífræns úrgangs sem
þannig er beint frá urðunarstöðum. I
Þýskalandi er í gildi sérstök reglu-
gerð sem byggir á lögum um ábyrgð
framleiðenda og kveður á um sam-
setningu þess úrgangs sem fer inn á
urðunarstaði. Samkvæmt reglugerð-
inni er óheimilt að urða sorp sem
hefur 5% eða meira af brennanlegu,
lífrænu efni.
í þessu samhengi er gjama talað
um lífræn efni sem virk efni en ólíf-
ræn efni sem óvirk. Eftir að búið er
að urða óflokkaðan úrgang eru það
fyrst og fremst lífrænu efnin sem
taka efnahvörfum. Lífrænu efnin
eru oft blaut og sem slík uppspretta
sigvatns á urðunarstaðnum. Lífrænu
efnin brotna niður á löngum tíma
við súrefnisfirrtar aðstæður í niður-
gröfnum haugnum og mynda ýmiss
konar efni, t.a.m. sýrur sem skolar
burt með sigvatni og metangas sem
leitar upp og út í andrúmsloftið.
Markmið lagasetningar og stefnu-
mótunar Evrópuríkjanna, sem lýst
er að framan, er að gera urðunar-
Þau not sem hafa
má af afurðum frá
vinnslu lífræns úrgangs eru auka-
ávinningur af þessari tilhögun,
ávinningur sem þó er býsna mikil-
vægur til að heildardæmið gangi
upp.
Lífrænan úrgang má vinna með
ýmsum hætti eftir því hver efnin
eru, hversu hrein þau eru, hvert
rakastig og næringarefnainnihald
þeirra er o.s.frv. Algengasta og
langódýrasta aðferðin er sk. jarð-
gerð eða composting. Þá eru efnin
látin brotna niður við súrefnisháðar
aðstæður. Við jarðgerð ummyndast
úrgangurinn yfir í massa sem líkist
jarðvegi að útliti og áferð. Að innri
gerð er þó þessi massi ólíkur jarð-
vegi að því leyti að hann inniheldur
margfalt meira af áburðarefnum en
venjulegur jarðvegur gerir. Molta,
en svo hefur þessi afurð verið nefnd
á íslensku, er einnig rík af lífrænum
efnum og verðskuldar því að kallast
lífrænn áburður.
Jarðgerð er hægt að útfæra á
ýmsa vegu. Þegar unnið er að jarð-
gerð í stórum stíl er ódýrasta og
eindfaldasta aðferðin sk. múgaað-
ferð. Þá er lífrænum úrgangsefnum
blandað í raðir sem standa utandyra
og massanum síðan snúið með sér-
hannaðri vél. Aðrar aðferðir felast í
að gera starfsemina sem mest óháða
veðurguðunum. Slíkar aðferðir eru á
hærra tæknistigi, notast iðulega við
sjálfvirkan loftunarbúnað þar sem
Viö jarögeröina hefur Sorpa notaö múgaaöferðina svokölluöu þar sem nauösynleg
tæki eru á viö venjuleg landbúnaöartæki hvaö varöar búnaö og verö. Ljosm.: B.G.J.
1 08