Sveitarstjórnarmál - 01.03.2000, Síða 35

MENNINGARMÁL
styrkja eins og áður var. Ráðið
hyggst þannig fylgja fjárveitingum
eftir með vinnu að tryggari rekstrar-
grundvelli menningarstarfs, sem
fram að þeim tíma bjó við ótrygga
lágmarksfjármögnun til sem flestra
(The Arts Council, 1999). Hlutverk
stofnunar eins og The Arts Council
verður þá að veita ráðgjöf, aðstoð
og fjármagn til verkefna sem skil-
greind eru af heimaaðilum.
Þrjú markmið voru sett ffam og á
grundvelli þeirra verkáætlun fyrir
hverja listgrein; en markmiðin eru;
1. Að efla nýsköpun og gæði í list-
starfsemi.
2. Að fjölga þátttakendum í og
neytendum listviðburða.
3. Að efla menningarmál sem at-
vinnugrein.
Dæmin sem ég hef hér rakið frá
nágrannalöndum okkar sýna tvær
tilraunir til að nýta menningarlífíð -
sem engum blandast hugur um að er
mikilvægur búsetuþáttur - einnig
sem þátt í uppbyggingu atvinnu- og
efnahagslífs. I báðum tilfellum hafa
opinberir aðilar lagt vinnu í gerð
áætlana og fylgt þeim eftir með
stuðningi við frumkvæði heima-
manna, það er fjármögnun, upp-
byggingu á aðstöðu, markaðssetn-
ingu og endurskipulagi í stjómsýslu
menningarmála. A Nýfundnalandi
og Labrador eru menningarmál skil-
greind sem hluti ferðaþjónustu og
afþreyingariðnaðar en á írlandi er
þeim haldið aðgreindum sem sér-
stökum atvinnuvegi, sem reyndar
undirbyggi aðra þjónustu. Lykilat-
riði er þó hið sama; að í báðum til-
fellum var farið að líta á menningar-
mál sem hluta af markaðsbúskapn-
um ffemur en sem óarðbær útgjöld.
Menning - vanmetin
auðlind í efnahagslífinu?
Nú mætti ætla að ef sex tilgátur
Kreutzkam (1999) standist væri sjö-
unda tilgátan óþörf. Það er að ef
menning er sá burðarás sem þar
kemur fram ætti slíkt engum að
dyljast og því gæti það ekki verið
stórt verkefni að vekja almenning til
meðvitundar um mikilvægi menn-
ingar. En af einhveijum ástæðum er
það svo að hugtakið menning vekur
ekki upp ímynd af atvinnugrein á
sama hátt og til dæmis hugtakið iðn-
aður - sem er þó þegar á allt er litið
einnig víðtækt.
I stefnuyfírlýsingu formanns írska
listaráðsins er drepið á þann vanda
er Kreutzkam (1999) reynir að lýsa
með tilgátum sínum og sjöunda til-
gátan studd: „The reality is that
there is an unresolved contradiction
at the heart of contemporary
Ireland's creative and artistic life.
There is a tension between a
national pride in what has been
achieved and a continuing unwill-
ingness to provide the necessary
resources to nurture, develop and
expand the whole community's
creative and innovative potential in
all its variety and quality" (Farrell
1999, bls. 2). Það er að þrátt fyrir
almenna viðurkenningu og stolt
þjóðarinnar yfir afrekum listafólks
síns og gildi þeirra affeka fyrir þjóð-
félagið - er ekki sátt um að hlúa að
því starfi sem leiða mun til ffekari
affeka á þessu sviði.
Lokaorö
Þau dæmi sem ég hef rakið hér
frá grannþjóðum okkar benda til
þess að menning sé vaxandi at-
vinnugrein bæði hvað varðar fjölda
starfa og hlut í landsframleiðslu.
Það er einnig vert að hafa í huga að
menning getur með réttu talist und-
irstöðuatvinnuvegur, eins og sést til
dæmis greinilega þegar samband
menningar og ferðaþjónustu er
skoðað. Rannsóknir á menningar-
verðmætum, varðveisla þeirra og
kynning reynist mikilvægur grund-
völlur til verðmætasköpunar í ferða-
þjónustunni - atvinnugrein sem
einnig er í örum vexti. Útgjöld til
menningarmála ætti því að skoða
sem fjárfestingu ffemur en fjárveit-
ingar, hvort sem opinberir eða
einkaaðilar eiga hlut að máli.
Heimildir:
Bjarki Jóhannesson (1998). Kynslóðaskipli
°S byggðarþróun. Brindi flutt á Byggða-
brúnni 2. nóvember 1998.
Byggðastofnun (1999). Þingsályktun um
stefnu í byggðamálum fyrir árin
1999-2001. Samþykkt á Alþingi 3. mars
1999.
Farrell, B. (1999). Chairman's preface. The
Arts Plan 1999-2001, bls. 2-3. Dublin:
The Arts Council.
Government of Newfoundland and
Labrador (1992). Change & challenge.
A strategic economic plan for New-
foundland and Labrador. The Queen's
Printer Office: St. John’s, Newfound-
land.
Government of Newfoundland and
Labrador (1999). http://www.gov.nf.
ca/tcr/
Guðrún Helgadóttir ritstj. (óbirt). Búum til
betri byggð - menningarmál. Sauðár-
krókur: Byggðastofnun.
Kreutzkam, J. (1999). Culture as an
economic factor. North 6 (9), 1,24-27.
Ragnar Karlsson ritstj. (1999). Fjölmiðlun
og menning. Hagskýrslur tslands III, 63.
Reykjavík: Hagstofa íslands.
Stefán Ólafsson (1997). Búseta á tslandi.
Rannsókn á orsökum búferlaflutninga.
Reykjavík: Byggðastofnun.
The Arts Council (1999). The Arts Plan
1999-2001. Dublin: The Arts Council.
Valgerður Sverrisdóttir (1999). Menningar-
ráðgjafi landsbyggðarinnar. Dagur,
fostudagur 25. júní, bls. 7.
Women’s Business Institute (1997).
Women and Small Business: Economic
Influences and Future Trends. Fargo,
N.D. http://www.onlinewbc.org/docs/
starting/econ“infl“-“fut“tmds.html
29