Morgunblaðið - 22.08.2013, Blaðsíða 32

VIÐTAL
Lára Halla Sigurðardóttir
larahalla@mbl.is
„Hugsunin er að tímasetja atburðinn
sem nákvæmast,“ segir Bergur H.
Bergsson, hópstjóri jarðeðl-
isfræðilegra mælikerfa hjá Veð-
urstofu Íslands, um mælitæki sem
sett voru upp í Þjórsárdalsskógi af
Háskólanum í Flórens í sumar. Þar
hyggjast vísindamenn nýta sér skjól
skóganna til að hlusta eftir eldgosum
eða öðrum náttúruhamförum.
Höggbylgjan sést greinilega
Verkefnið er hluti af alþjóðaverk-
efninu Futurevolc sem Háskóli Ís-
lands, Veðurstofa Íslands, Almanna-
varnir, Samsýn og Miracle taka þátt
í af hálfu Íslands. „Ísland var valið
sem tilraunastaður, enda eldgos al-
geng hér á landi,“ segir Bergur.
Tækin eru svokallaðir „in-
frasound“ mælar og eru þeir gerðir
til að mæla hljóðbylgjur á lágri tíðni,
20 Hz til 0,001 Hz, sem berast í and-
rúmsloftinu frá atburðum eins og
eldgosum, snjóflóðum, hrapi loft-
steina og fleira. „Höggbylgjan sem
verður við eldgos eða aðrar nátt-
úruhamfarir sést mjög greinilega á
þessum mælum,“ segir Bergur.
Veita mikilvægar upplýsingar
Tilgangur stöðvanna er að vakta
eldfjöllin Heklu, Eyjafjallajökul og
Kötlu og eldstöðvarnar í Vatnajökli,
sem og aðrar uppsprettur lágtíðni-
hljóðbylgna.
„Með stöðvunum má tímasetja
gosbyrjun með mikilli nákvæmni
ásamt því að finna út hraða og hæð
gosmakkar hverju sinni, sem eykur
nákvæmni um öskuspá dreifingar,“
segir Bergur. Þá nýtast niðurstöð-
urnar einnig sem stuðningur við aðr-
ar mælingar af hamförum, líkt og
jarðskjálftamælingar og mælingar á
gaslosun.
Upplýsingarnar sem fást úr tækj-
unum má einnig nota til að meta
ýmsar stærðir varðandi eldgos, þar á
meðal tímasetningu, magn gosefn-
anna og stærð gosmakkarins. „Það
er gríðarlega mikilvægt að fá þessar
upplýsingar sem fyrst og þekkja
þessar stærðir,“ segir Bergur, til að
mynda varðandi alþjóðaflug og upp-
lýsingar til almennings.
Ein mælastöð samanstendur af 4
þrýstinemum sem eru uppsettir í
hring með 100-1000 metra radíus,
þar sem 3 nemanna dreifa sér á
hringinn og einn er staðsettur í miðj-
unni. Í miðjustöðinni er svo stafsetj-
ari og gagnasöfnun, og sam-
skiptabúnaður sem sendir gögnin í
nær rauntíma til Veðurstofu Íslands.
Að sögn Bergs var ein slík stöð fyrir í
Gunnarsholti, sett upp af sömu að-
ilanum og er í bígerð að setja tvær
aðrar upp á næsta ári.
Nýta skjól skóganna til
að hlusta eftir eldgosum
 Höggbylgjurnar sjást greinilega á mælunum  Vakta
Heklu og Eyjafjallajökul  Hluti af alþjóðaverkefni
Ljósmynd/Bergur H. Bergsson
Í skjóli í skóginum Starfsmenn Háskólans í Flórens settu upp mælitæki í
Þjórsárdalsskógi fyrr í sumar. Þeim er ætlað að mæla hljóðbylgjur.
32 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 22. ÁGÚST 2013
Dalvegi 10-14 • 201 Kópavogi • 595 0570 • Parki.is
Plankaparket
í miklu úrvali
Burstað, lakkað, olíuborið, hand-
heflað, reykt, fasað, hvíttað...
hvernig vilt þú hafa þitt parket?
Bjóðum aðeins það besta fyrir þig!
SJÓNARHÓLL
Frumkvöðull að lækkun gleraugnaverðs á Íslandi
Reykjavíkurvegur 22, Hafnarfirði | S. 565 5970 | sjonarholl.is
Frábært verð á
barnagleraugum
Mikið úrval umgjarða•
Fisléttar og sterkar•
Flott hönnun•
Litríkar•
Við höfum
lækkað
gleraugna-
verðið
Gunnar Bragi Sveinsson, utanrík-
isráðherra, átti í gær fund með Pat-
rick Borbey frá Kanada, formanni
embættismannanefndar Norð-
urskautsráðsins, en Kanada fer með
formennsku í ráðinu næstu tvö árin.
Í tilkynningu frá utanríkisráðu-
neytinu segir að utanríkisráðherra
hafi á fundinum gert grein fyrir
mikilvægi norðurslóða í utanrík-
isstefnu stjórnvalda og mikilvægi
Norðurskautsráðsins fyrir alþjóða-
samvinnu á norðurslóðum í ljósi örra
umhverfis- og samfélagsbreytinga á
svæðinu.
Þá hafi Patrick Borbey lýsti
áherslum Kanada á að styrkja sam-
starf um efnahags- og sam-
félagsþróun á norðurslóðum.
Hann sagði frá verkefnum ráðsins
næstu árin og nefndi þar á meðal
stofnun sam-
starfsvettvangs
um viðskipti á
svæðinu, sem Ís-
land leiðir ásamt
Kanada, Finn-
landi og Rúss-
landi, þróun
regluverks og
forvarna vegna
norðursiglinga
og olíumengunar
og aukið vísindasamstarf norð-
urskautsríkja.
Utanríkisráðherra lýsti sér-
staklega yfir ánægju með að Græn-
land hefði ákveðið að hefja aftur
þátttöku í störfum ráðsins og sagði
að Ísland legði ríka áherslu á fram-
lag og þátttöku Grænlands í öllu
starfi Norðurskautsráðsins.
Norðurslóðir ræddar við formann embætt-
ismannanefndar Norðurskautsráðsins
Gunnar Bragi
Sveinsson
Ríkiskaup hafa tilkynnt niðurstöðu forvals
um hönnun bygginga Nýs Landspítala við
Hringbraut. Forvalið var tvískipt, annars
vegar var um að ræða forval fyrir hönnun
sjúkrahótels og bílastæðahúss og hins veg-
ar fyrir hönnun meðferðarkjarna og rann-
sóknarhúss.
Þrír umsækjendur voru metnir hæfir til
að bjóða í hönnun sjúkrahótels og bílastæðahúss, en fimm umsækjendur
metnir hæfir til að bjóða í hönnun sjúkrahótels og bílastæðahúss. Hópar
sem annarsvegar Mannvit fer fyrir og hinsvegar Verkís hf., og hópur að
nafni Corpus 2 voru metnir hæfir í bæði verkefnin. Að Corpus standa arki-
tektur.is ehf., Hornsteinar arkitektar ehf, Verkfræðistofa Jóhanns Indr-
iðasonar ehf. og VSÓ ráðgjöf ehf. Þá var einnig metinn hæfur hópur sem
Hnit verkfræðistofa hf. fer fyrir og hópurinn KOS, en í honum eru Gláma
Kím arkitektar, Yrkiarkitektar ehf., Conís ehf. og Raftákn.
Hæfastir til að hanna nýjan Landspítala