Morgunblaðið - 22.08.2013, Blaðsíða 12

12 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 22. ÁGÚST 2013
Viðar Guðjónsson
vidar@mbl.is
Ríflega 30% íslenskra fanga sögðust
hafa neytt fíkniefna einu sinni í mán-
uði eða oftar á meðan þeir afplánuðu
fangelsisvist á Íslandi árið 2007 og
13% sögðust hafa gert það árið 2011.
Þetta er meðal þess sem kemur fram
í rannsókn Boga Ragnarssonar,
doktorsrsnema í félagsfræði við Há-
skóla Íslands.
Þrjár smyglleiðir algengastar
Langstærstur hluti fanga á Ís-
landi dvelur á Litla-Hrauni. Mar-
grét Frímannsdóttir, fangelsisstjóri
þar, segir að niðurstöðurnar komi
henni ekki á óvart. „Það eru aðallega
þrjár smyglleiðir sem notast er við
þegar fíkniefnum er smyglað inn í
fangelsið. Í fyrsta lagi er það í gegn-
um heimsóknir, þ.e. þegar fólk kem-
ur og heimsækir fangana. Í öðru lagi
er það í gegnum sendingar sem
koma til fanganna. Við finnum reglu-
lega eitthvað í þeim. Í þriðja lagi er
það þegar lyfjunum er hent yfir
girðinguna,“ segir Margrét. Einnig
segir hún að dæmi séu um að fangar
sem fari í dómshús komi til baka
með fíkniefni á sér. „Það eru alltaf
refsingar við smygli inn í fangelsið.
Fangi missir t.d. aukabúnað í klefa
og heimsóknir breytast. Ef efni
finnst á heimsóknargesti, þá er hann
settur í heimsóknarbann eða þarf að
koma í glerheimsókn, þar sem gler
er á milli og engin snerting á sér
stað. Það getur varað í allt að eitt ár,
eftir því hversu mikið magn er um
að ræða,“ segir Margrét.
Öll fíkniefnamál eru send á borð
lögreglunnar. Aðspurð hvort dæmi
séu um að afplánun hafi verið lengd
vegna eiturlyfjamisferlis segir hún
svo vera. „En svo eru líka dæmi um
að manneskjur sem koma í heim-
sókn og hafa ekki áður verið á saka-
skrá, lendi á skrá vegna þess að á
þeim finnast fíkniefni,“ segir Mar-
grét.
Erfitt að hanka menn
Hún segir að dæmi séu um að
fangar hafi orðið uppvísir að fíkni-
efnasölu innan veggja fangelsisins.
„Í hvert skipti sem smyglið tekst
þá hefur það auðvitað afleiðingar.
Hvort sem það er í þessu fangelsi
eða annars staðar, því það þýðir að
efni fara í dreifingu. Þar sem eft-
irspurnin, eða fíknin, er til staðar
þar fer alltaf eitthvað inn. Það er
sama hvar það er í heiminum,“ segir
Margrét.
Hún segir að eðli málsins sam-
kvæmt neiti bæði kaupendur og selj-
endur að hafa keypt eða selt fíkni-
efni innan veggja fangelsisins. Því sé
oft erfitt að hanka þá sem selja efn-
in. „Í nokkrum tilvikum höfum við
náð að hanka menn en þau eru ekki
mörg,“ segir Margrét. Hún segir að
fangar neyti gjarnan lyfjanna í
fangaklefum. „Menn skapa sér
gjarnan þær aðstæður sem þeir
þurfa,“ segir Margrét.
Niðurstöður rannsóknarinnar
vann Bogi úr spurningalistum sem
hann lagði fyrir fanga í maí og júni
árið 2007, í október árið 2009 og í
apríl árið 2011. Spurningalistinn var
borinn undir alla íslenska fanga sem
afplánuðu fangelsisvist á þessum
þremur tímapunktum. Í öll skiptin
var svarhlutfallið um 70%.
Bogi vann rannsóknina undir
handleiðslu Helga Gunnlaugssonar,
prófessors í félagsfræði við Háskóla
Íslands, og í samstarfi við Fangels-
ismálastofnun.
Fíkniefnasala viðhelst
innan fangelsisveggja
 Þrjár smyglleiðir algengastar, að sögn fangelsisstjóra
Hlutfall fanga sem notaði fíkniefni oftar en
einu sinni í mánuði meðan á afplánun stóð
2007 & 2011
Hegningarhúsið Kvennafangelsið
í Kópavogi
Litla-Hraun Kvíabryggja Öll fangelsi
43
%
14
%
29
%
38
%
14
%
26
%
41
%
11
%
26
%
0
%
0
%
0
%
35
%
18
%
24
%
2007 2011 2007 & 2011
Hlutfall fanga sem notaði eftirtalin vímu-
efni nokkrum sinnum í viku eða daglega
utan fangelsisins (2007-2011)
Áfengi Kanabisefni Kókaín Spítt
38
%
45
%
41
%
41
% 4
7%
25
% 3
9%
37
%
41
%
18
%
10
%
23
%
41
%
31
%
38
%41
%
2007 2009 2011 2007-2011
Bogi
Ragnarsson
Margrét
Frímannsdóttir
Morgunblaðið/Kristinn
Fíkniefni Talsvert magn fíkniefna er gert upptækt á hverju ári á Litla-Hrauni m.a. ritalín og rivotril.
Samkvæmt upplýsingum frá
Litla-Hrauni hefur fundist tals-
vert magn fíkniefna innan
veggja fangelsisins á árunum
2010-12. Í heild fundust rúm
125 grömm af kannabisefnum,
54,9 grömm af amfetamíni og
rúm 14 grömm af öðrum efnum
við leit á þessum tíma.
Á þessum þremur árum hafa
einnig fundist 3.392 töflur.
Áberandi mest magn var gert
upptækt árið 2010 þegar 2.046
töflur fundust, 802 töflur fund-
ust við leit árið 2011, en 544
töflur árið 2012. Töflurnar eru
af ólíkum uppruna; „læknadóp“,
sterar, svefnlyf auk fleiri efna.
Mest hefur verið gert upp-
tækt af flogaveikislyfinu rivotril
eða 701 tafla. Einnig 260 töflur
af ritalíni og um 12,4 grömm í
duftformi.
3.392 töflur
á 3 árum
FÍKNIEFNI Á HRAUNINU
E
N
N
E
M
M
/
S
ÍA
/
N
M
5
8
7
0
9
*Miðað við uppgefnar eyðslutölur framleiðanda í blönduðum akstri
www.renault.is
SPARNEYTNIR
Á GÓÐU VERÐI
BL ehf
Sævarhöfða 2 / 110 Reykjavík
525 8000 / www.bl.is
SPORT TOURER 1,5 l, sjálfsk. dísil
EXPRESSION 1,5 l, beinsk. dísil
Sjálfsk. dísil
GRAND, 7 MANNA: 4.690 þús. kr.
Verð: 3.890 þús. kr.
Verð: 2.890 þús. kr.
Verð: 4.290 þús. kr.
RENAULT MEGANE
RENAULT CLIO
RENAULT SCENIC
L/100 KM*
L/100 KM*
L/100 KM*
4,2
3,4
4,7
Bílahúsið / Reykjanesbæ / 421 8808 – Bílasalan Bílás / Akranesi / 431 2622
Bílasala Akureyrar / Akureyri / 461 2533 – Bílaverkst. Austurlands / Egilsst. / 470 5070
IB ehf. / Selfossi / 480 8080