Morgunblaðið - 14.12.2013, Qupperneq 55

UMRÆÐAN 55
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. DESEMBER 2013
íslensk hönnun í jólapakkann
Kringlunni og
Síðumúla 35
www.jens.is
Mikið úrval sérsmíðaðra
gull- og silfurskartgripameð
íslenskumnáttúrusteinum
Giftingarhringar
149.900.- parið
Eyjafjallajökull - skál
5.900.-
Vatnajökull - skál
7.900.-
Handunnar gjafavörur
úr eðalstáli
6.900.-
Sendum frítt um allt land til áramóta!
Sultuskeið
12.800.-
Kökuhnífur
13.900.-
Salattöng
7.900.-
11.900.-
16.200.-
8.200.-
12.900.-
16.900.-
16.700.-32.900.-
8.900.-
7.700.-
12.600.-
42.900.-
18.300.-
11.200.-
12.900.-
18.900.-
Demantshringur
10p TW.VVS1
demantur
174.600.-
Vandað íslenskt handverk í jólapakkann
Það er sorglegt að
heyra greinda menn í
ábyrgðarstöðum tala
um sæstreng til Evr-
ópu sem fýsilegan
kost fyrir Íslendinga
í orkumálum. Ég hef
fylgst með virkj-
anaframkvæmdum í
40 ár og áttað mig á
því að fyrirhyggja og
tillitssemi þekkist
ekki þegar stór-
framkvæmdamenn eru annars
vegar. Mikið vill meira og engin
rök fá breytt því. Leppar þeirra
sem framkvæmdunum stýra sitja
á þingi og hygla kjósendum sínum
hvað sem það kostar. Lögum er
hnikað til að offararnir nái sínu
fram. Stórvirk tæki bíða og ótak-
markaður aðgangur að dýnamíti.
Það er ekkert athugavert við
það að menn séu eljusamir og
kappfullir. Við eigum slíkum
mönnum margt að þakka. Nýting
jarðvarma og staða í rafvæðingu
er hluti af velmegun okkar. En
hvar eru hugsjónamennirnir sem
að þeirri byltingu stóðu? Hvar
slitnaði þráðurinn svo illa að í dag
sjáum við ekkert annað orkufram-
leiðslu til að selja á undirverði og
kostum öllu til sem þarf til að
seðja þann markað?
Blinda á umhverfið er hættuleg,
því mistök í framkvæmdum eru í
flestum tilfellum óbætanleg. Vaðið
er áfram með offorsi og fórn-
arkostnaður aldrei metinn. Nær-
tækasta dæmið er kanski Kára-
hnjúkavirkjun. Þeir sem fylgst
hafa með þróun verk-
efnisins vita að fórn-
arkostnaður við virkj-
unina var gríðarlegur.
Landið sem sökkt var
undir Hálslón var
ómetanlegt vist-
fræðilega og mikil eft-
irsjá að því sem nátt-
úruperlu. Spjöllin sem
unnin voru með
vatnaflutningum ger-
breyttu lífríki á viss-
um svæðum og
turnuðu Lagarfljóti
svo að það er nú líf-
vana og óþekkjanlegt. Áfok á
Kringilsárrana hefur spillt svo
gróðri að hreindýr hafa yfirgefið
þar mikilvægasta burðarsvæði
stofnsins. Ekki er vitað hvaða
áhrif vatnaflutningarnir hafa á líf-
ríki við Héraðsflóa, en fyrir Suð-
urlandi ræður framburður stór-
fljótanna mestu um næringu seiða
sem klekjast á hrygningarsvæðum
þar.
Hvað um spár tengdar orku-
framleiðslunni og líftíma lónsins?
Fullyrt var að lónið gæfi orku í að
minnsta kosti 150 ár. Nú hallast
menn að því að 50 árum eftir
lónmyndun verði verulega farið að
draga úr vatnsmagninu sem það
geymir. Því veldur leirframburður
úr jöklinum, sem er margfalt
meiri en áætlað var í fyrstu. Ef
líftími lónsis sem orkugjafa
verður aðeins 50 ár þá borgar
orkusalan ekki framkvæmdina.
Hver er þá ágóði Íslendina af
virkjuninni?
Nýtanleg vatns- og jarðhitaorka
á Íslandi er ekki óendanleg. Það
er strax farið að kortast um orku-
beislun sem ekki krefur um óaft-
urkræf spjöll. Væri ekki nærtæk-
ara að nýta orkuna sem þegar er
fyrir hendi til að gera úr henni
eithvað sem skilar þjóðinni arði?
Ég hef aldrei heyrt verkfræðing
eða virkjanaaðila nefna möguleika
á slíku. Raforka á sama verði og
álfraleiðendur njóta mundi ýta
undir ýmsa aðila til margskonar
framleiðslu. Íslendingar gætu
framleitt unnin matvæli úr bæði
fiski, kjöti og grænmeti sem hefði
lífrænan stimpil. Allskonar annar
iðnaður og hátæknitengd starf-
semi mundi örvast ef orka til
framkvæmda væri ódýrari. Getum
við stefnt að því markvisst að
keyra bílaflota okkar á vistvænu
rafmagni? Er hægt að vetnisvæða
skipaflotann? Þar mundum við
spara milljarða í gjaldeyri og hafa
um leið frumkvæðí í nýtingu
mengunarlauss orkugjafa. Lausn
sem allir íbúar jarðar vita að er
aðkallandi en enginn bendir á
raunhæfar leiðir til lausnar.
Vegna þess að vandamálið brenn-
ur æ heitar á stórþjóðunum, sem í
raun ráða för er mjög líklegt að
tilraunir Íslendinga hlytu alþjóð-
legan stuðning. Grunnur að væn-
legri afkomu á Íslandi er hér í
húfi.
Ástæðan fyrir því að Bretar
bjóða hærra verð fyrir orku frá
Íslandi, en heyrst hefur nefnt frá
álfyrirtækjum er einfaldlega sú að
orka verður sífellt dýrari. Fram-
leiðsla eykst dag frá degi, en
orkuframleiðslan heldur illa í við
þensluna. Rafstrengur til Eng-
lands væri óbætanlegt glapræði.
Það er óskiljanlegt að ekki skuli
enn hafa komið upp verkfróður
Íslendingur sem séð hefur leið til
að nýta raforku til annars en ál-
bræðslu. Bíðum enn um stund,
þessi snillingur hlýtur að birtast.
Allar framkvæmdir snúast um
ágóða. Raforka verður sífellt verð-
mætari. Einn daginn birtist þessi
huldumaður og við höfum hag af
orkunni sem Ísland geymir.
Orkunýting á Íslandi
Eftir Pál
Steingrímsson » Getum við stefnt að
því markvisst að
keyra bílaflota okkar á
vistvænu rafmagni? Er
hægt að vetnisvæða
skipaflotann? Þar
mundum við spara millj-
arða í gjaldeyri.
Páll
Steingrímsson
Höfundur er kvikmynda-
gerðarmaður.
Sendu pöntun ámbl.is
eða hafðu samband í
síma 569-1100
ER ÞÍN
AUGLÝSINGIN
ÞAR?
Alla þriðjudaga fylgir
Morgunblaðinu
sérblað umBÍLA