Morgunblaðið - Sunnudagur - 01.06.2014, Blaðsíða 44

Fjármál
heimilanna
Morgunblaðið/Ernir Morgunblaðið/Golli
*Hagstofan reiknar það út að árið 2013 hafióleiðréttur launamunur kynjanna hér á landiverið 19,9%. Er það meira en árið áður þegarlaunamunurinn mældist 18,1%. Var kynja-munurinn minni hjá starfsmönnum hins op-inbera, eða 15%, en 19,9% í almenna geir-anum. Flokkað eftir atvinnugreinum er
óleiðréttur launamunur kynjanna mestur í
fjármála- og vátryggingastarfsemi eða 37,1%.
Óleiðréttur launamunur 19,9%
Atli Sigþórsson er einn fjögurra ungra höf-
unda sem hljóta nýræktarstyrk Miðstöðvar
íslenskra bókmennta í ár. Þessi þrjátíu ára
gamli skyndibitakokkur og rapptónlist-
armaður frá Akureyri gaf fyrr á árinu út sína
fyrstu bók, Stálskip.
Hvað eruð þið mörg í heimili?
Við erum þrjú, ég, konan Helena og læðan
Kali.
Hvað áttu alltaf til í ísskápnum?
Ekkert. En yfirleitt á ég til Ribena-saft, peppe-
róní og beikon. Það fleytir mér ansi langt.
Hvað fer fjölskyldan með í mat
og hreinlætisvörur á viku?
Sveiflur eru gríðarlegar í matfanga- og
hreinsiefnainnkaupavísitölu heimilisins á milli
vikna og ég hugsa að betra væri að fá raun-
sæja mynd af eyðslunni með því að skoða
hana á mánaðarbasis. En ég hef reyndar ekki
glóru um það hver hún er. Veit það bara að
ég er svo til alltaf blankur.
Hvar kaupirðu helst inn?
Í nálægustu lágvöruverslun. Ég held enga
tryggð við tilteknar verslanir. Er fullkominn
tækifærissinni, eins og köttur.
Hvað freistar helst
í matvörubúðinni?
Góðir ostar og svo er ég alltaf á báðum átt-
um með það hvort ég skuli kaupa frosnar
pitsur, undarlegt nokk. Þær eru sumar hverj-
ar ágætar.
Hvernig sparar þú í heimilishaldinu?
Til að byrja með sleppi ég því yfirleitt að
kaupa frosnar pitsur. En ég reyni líka að vera
duglegur að nýta það sem til er í skápunum.
Stundum verða til góðar samsetningar. Oft
hálfasnalegar þó. Kjúklingabaunir finnst mér
til dæmis ekki fara sérstaklega vel með sæt-
kartöflum í eggjakökur. En ótrúlegasta jukki
má reyndar bjarga með karabísku karrídufti.
Ég reyni líka að fara minna ferða gangandi, en
oft guggna ég á því vegna þess að ég er húð-
latur.
Hvað vantar helst á heimilið?
Hér vantar bókaleysi. Eða nýja bókahillu. Og
klórstand fyrir Kali litlu sem djöflast fyrir vik-
ið á öðrum húsgögnum.
Eyðir þú í sparnað?
Nei. Ég snöggreiddist svo viðbótarlífeyr-
issölumönnum sem einhvern tímann mættu
á fyrrverandi vinnustað minn og píndu starfs-
fólk í matarhléum að ég sór þess dýran eið
að koma ekki nálægt neinu slíku. Þess utan
hef ég ferlegt peningavit.
Skothelt sparnaðarráð?
Látið það vera að kaupa frosnar pitsur.
ATLI SIGÞÓRSSON
Glíman við frosnu pitsurnar
Atli sór þess eið að kaupa ekki viðbótarlífeyr-
issparnað eftir að hafa eitt sinn lent í ágengum
sölumönnum á vinnustað sínum.
Aurapúkinn hefur tekið eftir því að
sumt fólk á mjög erfitt með að
standast útsölur og tilboð. Þegar
útsölutímabilin hefjast fer þetta
fólk á stjá og þræðir verslaninar í
leit að einhverju sem gaman væri
að kaupa. Eða þegar t.d. mat-
vöruverslun eða veitingastaður er
með tilboð, þá er haldið af stað og
keyptar nokkrar stjörnumáltíðir
eða svínabógar á hagstæðari kjör-
um en venjulega bjóðast.
Púkinn veit betur. Sama hversu
grimmt útsölurnar eru auglýstar,
og sama hversu rausnarleg tilboðin
eru í prósentum talið, þá veit Aura-
púkinn að hann sparar ekkert á því
að kaupa eitthvað sem hann ekki
vantar.
Eflaust má gera góð kaup á
strigaskóm eða gallabuxum næst
þegar verslunarmiðstöðvarnar
halda útsölu, en Púkann vantar
bara ekki auka-skó eða auka-buxur
í augnablikinu. Púkinn sparar því
100% en ekki bara 20% eða 30%.
púkinn
Aura-
Engin skylda
að kaupa
F
oreldrar athugið: ef planið er
að láta börnin sjá um ykkur
í ellinni þá er eins gott að
sýna þeim gott aðhald og
mikinn stuðning í náminu og
tryggja að þau standi sig vel í
skóla.
Ný rannsókn sem framkvæmd
var vestanhafs sýnir nefnilega fram
á mjög sterk tengsl milli með-
aleinkunnar í skóla og tekna þegar
komið er út á vinnumarkaðinn.
Munar mikið um lítið
Áður en lengra er haldið er rétt að
minna á að peningar eru ekki allt
og erfitt að meta til fjár starfs-
ánægju og lífsfyllingu sem svo
mörg illa launuð störf bjóða upp á.
Að því sögðu þá virðist ljóst að
jafnvel bara örlítil framför í náms-
árangri virðist skila greinilegri og
verulegri hækkun launa seinna á
lífsleiðinni.
Washington Post segir frá rann-
sókninni sem unnin var við Háskól-
ann í Miami. Í úrtaki rannsókn-
arinnar var litið til meðaleinkunnar
fólks við 18 ára aldur, við útskrift
úr „high school“, sem er síðasta
skólastigið áður en nám á há-
skólastigi (e. college) hefst.
Eins og við er að búast hafði
meðaleinkunnin greinileg áhrif á
möguleika fólks á að fá pláss í há-
skóla en meira sláandi er hve skýr
tenging var á milli einkunnabók-
arinnar á 18. aldursári og tekna
löngu síðar.
Svarendur í úrtakinu voru rösk-
lega tíu þúsund talsins og á aldr-
inum frá 24 til 34 ára, að jafnaði
með meira en 10 ár liðin frá út-
skrift úr „high school“.
Einkunnir vestanhafs eru gefnar
á skalanum 0.0 til 4.0 og fundu
rannsakendur út að ef með-
aleinkunnin hækkaði um einn heil-
an hækkuðu tekjur á fullorðins-
árum um 12% í tilviki karla en
14% í tilviki kvenna. Á íslenska
einkunnakvarðanum, sem er frá 0
til 10, jafngildir þetta gróflega því
að hækki meðaleinkunnin um 1,5
til 2 til að vænta megi samskonar
hækkunar launa.
Niðurstöðurnar voru leiðréttar
fyrir þætti á borð við fjöl-
skyldustærð, meðfædda námshæfi-
leika og menntun foreldra.
Ómögulegt er að segja til um
það með vissu hvort sömu lögmál
eigi við um á Íslandi og sambæri-
legar kannanir um íslenskan vinnu-
markað virðast ekki liggja á lausu.
Má eflaust leiða að því líkur að
áhrif námsframmistöðu við 18 ára
aldur séu vægari hérlendis, þar eð
aðgengi að háskólanámi er almenn-
ara og inntökuþröskuldar lægri. Er
því ekki öll von úti við 18 ára aldur
ef einkunnirnar eru örlítið slappar
og enn svigrúm til að taka sig á og
sinna námiu betur.
VISSARA AÐ FYLGJAST MEÐ Í TÍMUM
Hærri tekjur
með hærri einkunnum
BANDARÍSK RANNSÓKN SÝNIR SKÝRA TENGINGU Á MILLI NÁMSÁRANGURS
Á FRAMHALDSSKÓLAALDRI OG LAUNATEKNA Á FULLORÐINSÁRUM.
Ásgeir Ingvarsson ai@mbl.is
Góðar einkunnir opna dyr og varða leiðina að hærri tekjum. Kátir nemendur úr FÁ dimmitera í miðborginni.
Morgunblaðið/Kristinn