Morgunblaðið - Sunnudagur - 01.06.2014, Blaðsíða 47

ingin, sem öflugur hópur hafði hamast gegn, stóð
hálfköruð og óhrjáleg úti í Tjörninni á kjördag. Við
þær óvægnu aðstæður fékk þessi sami meirihluti yfir
60 prósent atkvæðanna í höfuðborginni, sem er eins-
dæmi. Þessar þrennar kosningar gætu m.a. bent til
þess, að kjósendum líki það, þegar talað er við þá
tæpitungulaust, þegar þeir vita hvar þeir hafa þá sem
þeir veittu sitt umboð, þótt þeir séu ekki sammála öll-
um þeirra gerðum, og ekki síst líki þeim það vel, þeg-
ar þeir sjá, að viljinn til að efna loforð sín, kosninga-
loforð sem önnur, er augljóslega mjög staðfastur.
Þetta er sagt allt í plati
Þetta sérstaka samband margra stjórnmálamanna
við loforðin sín er viðurkennt sem sérstakt fyrirbæri.
Eftir að Marine Le Pen og flokkur hennar vann
stórsigur í Frakklandi bentu bæði fréttskýrendur og
andstæðingar sigurvegarans á það, að reynslan sann-
aði að jafnvel þótt svo ólíklega færi, að Pen kæmist í
framhaldinu til valda í Frakklandi, væri fjarri því víst
að hún myndi fylgja sinni stefnu eftir í embættistíð
sinni. Þannig hefði Jacques Chirac, forseti Frakk-
lands, kynnt sig í aðdraganda þess sem mjög gagn-
rýnan mann á framgöngu og þróun Evrópusam-
bandsins. Í forsetaembættinu hafi Chirac þó nánast
frá fyrsta degi hagað sér eins og aðrir í elítunni. Þeim
þætti nefnilega allt í lagi þótt ESB efldist sífellt að
völdum á kostnað ríkjanna, á meðan þeir sjálfir væru
í forystu í einu af stórríkjum sambandsins og gætu
ráðið miklu um í hvaða farveg völdin beindust.
Smærri ríki, eins og Austurríki, Svíþjóð eða Slóvenía,
svo dæmi séu tekin, hafi auðvitað engin raunveruleg
áhrif og eigi ekki að hafa það, að mati stórríkjanna.
Það var líka bent á að flestir töldu Hollande býsna
harðsnúinn sósíalista, þegar hann hvarf nýkjörinn
inn um dyr Elysée-hallarinnar í fyrsta sinn. Aðeins
ári síðar, með persónulegar vinsældir sínar foknar út
í buskann, var hann á hröðum flótta undan eigin
stefnu og loforðum og hefur, eftir evrópuþingkosn-
ingarnar, staðsett sig hægra megin við Sarkozy.
Slík dæmi eru ekki sögð þessum stjórnmálamönn-
um til hnjóðs. Það er hægara um að tala en í að kom-
ast. Á Íslandi er það gömul saga og ný, að flestir ráð-
herrar verða á augabragði að undirtyllu eigin emb-
ættismanna, þótt innanhúss sé þess gætt að láta ekki
bera mikið á því.
Nýir menn úr nýjum flokkum reka sig hvarvetna
fljótt á, að menn eiga óhægt um vik að setja mark sitt
á stjórn lands, þótt í ráðherrastól sé komið, og standa
við stór orð úr kosningabaráttu eða stjórnarand-
stöðu. Þetta á ekki síst við í ríkjum sem hafa misst
drjúgan hluta forræðis mála sinna í hendur á ólýð-
ræðislegu fyrirbæri, eins og Evrópusambandið er.
Og þeir sem hafa lofað að derra sig við Evrópusam-
bandið, komist þeir til valda, skila sjaldan neinu. Þess
vegna hefur fram til þessa ekki skipt miklu máli um
þróun Evrópusambandsins, hvaða flokka kjósendur í
einstökum aðildarríkjum hafa leitt til valda. Þegar
galvösku sigurvegararnir mæta til leiðtogafundarins
í Brussel með hinum sem fyrir eru, minnir hópurinn
mest á krakka í samræmdum búningum í breskum
skólum. Hvernig sem þau hafa látið heima hjá sér
lúta þau nú öll, þæg og góð, aganum á staðnum.
Et tu, Le Pen?
Sá merki blaðamaður, Ambrose Evans-Pritchard,
gerir sér grein fyrir þessu, en er ekki alveg viss um
að þessi harða regla muni örugglega eiga við um
Marine Le Pen, reyni á hana í raun, í hennar tilviki.
Le Pen kunni, með öðrum orðum, að vera undantekn-
ingin sem sanni regluna. Pritchard segir nýlega í
grein í Daily Telegraph: „Því er mjög haldið á lofti að
evruefasemdir Þjóðfylkingarinnar séu eingöngu yfir-
borðstal. Það má vera.
En þegar ég spurði frú Le Pen, hvert yrði hennar
fyrsta verk, næði hún einhvern tíma inn í Elysée-
höllina, var svar hennar afgerandi. Hún sagðist
myndu gefa fjármálaráðuneyti Frakklands fyrirmæli
um að gera þegar í stað áætlun um að taka upp frank-
ann á ný.“
Pritchard segir síðan: „Hún heiti því að láta leið-
toga Evrópusambandsins standa frammi fyrir ótví-
ræðum kostum á fyrsta fundi sínum með þeim: Þeir
myndu annaðhvort vinna með Frökkum að skipu-
lagðri niðurlagningu evrunnar eða streitast á móti og
láta hina „efnahagslegu helreið“ hafa sinn gang.
„Evran er úr sögunni á því augnabliki sem Frakkar
yfirgefa samstarfið um hana, og einmitt í því felst
okkar mikli styrkleiki. Hvað ætla þeir að gera, senda
skriðdreka yfir landamærin?“
Le Pen sagði, að engin málamiðlun væri fyrir hendi
varðandi myntsamstarfið og að hennar mati væri
engin leið fyrir þjóð að búa við sjálfstjórn innan
ramma myntbandalagsins, og engin leið væri til að
koma þar við efnahagslegri innspýtingu þegar vinna
þyrfti gegn þeirri kreppu sem hrjáir einstök lönd í
myntsamstarfinu.
„Evran kemur beinlínis í veg fyrir allar efnahags-
legar ákvarðanir. Frakkland er ekki land sem getur
sætt sig við að lúta forræði frá Brussel. Við höfum
lotið andanum sem er inntak þrælahaldsins,“ sagði
hún.“
Femínískt fordæmi
Þeir sömu, sem að undanförnu hafa haldið því fram
að Evrópuþingið hafi fengið alvöru hlutverk og skipti
miklu máli og sé helsta sannindamerki þess að lýð-
ræði ríki í ESB, hafa skyndilega allt aðra sögu að
segja, eftir síðustu kosningar til þess. Þeir segja
mikla sigra ESB-efasemdarflokka allt í einu ekki
skipta máli. Þeir muni, þrátt fyrir að vera stærsti
þingflokkurinn frá stórum þjóðum og pínulitlum (svo
sem Danmörku), ekki hafa þar nein raunveruleg
áhrif. (Þarna er verið að tala um á annað hundrað
þingmenn. Á Bifröst er kennt að 2–3 Íslendingar
hefðu alveg svakaleg áhrif á ESB-þinginu.) Áhrif á
hvað, er núna spurt. Raunveruleg lagasetning er í
höndunum á ólýðræðislegri framkvæmdastjórn og á
hinum skrítnu leiðtogafundum, þar sem svefnlausir
menn spila eftir eyranu á næturfundum, án nokkurs
samráðs við einstök þjóðþing (hvað þá einstakar
þjóðir) heima fyrir.
Og því er haldið fram, að jafnvel þótt afgerandi
stjórnmálamaður eins og Le Pen kæmist í valdasætið
í sínu landi, yrði hún strax gerð húsvön í Brussel og
engin hætta sé því á að hún myndi lengi p...a þar á hin
stífbónuðu gólf.
En það er samt ekki alveg útilokað að eitthvað
gerðist. Það getur skipt máli hver stendur á sviðinu.
Í þrjátíu og fimm ár, frá því að Winston Churchill
var í forystu fyrir Breta, hafði karlmenni ekki stýrt
landinu frá Downingstræti 10. Þá loks breyttist það
og karlmenni sást þar á ný og það var gerð bylting
með lýðræðislegum hætti. Það vill raunar svo til að
karlmennið þar var kona.
Þegar menn hlusta á þau skýra sinn málstað, Hol-
lande forseta og Marine Le Pen, geta menn haft sam-
úð með þeirra sjónarmiðum, eftir lífsskoðun hvers og
eins sem hlýðir á.
En það er lítill vafi á því, hvort þeirra hefur yfir sér
meiri karlmennskubrag.
Það er örugglega ekki vinstrimaður á vespu með
gráan fiðring.
Morgunblaðið/Golli
Blíðviðri
í Laugardal.
1.6. 2014 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 47