Stígandi - 01.10.1943, Side 23

Stígandi - 01.10.1943, Side 23
STÍGANDI UM MÁLVÖNDUN 85 og í viðræðum við menn. Þessi meinsemd er sýnu alvarlegust og grefur um sig jafnt og þétt. Ég á erfitt með að skilja, þó að mér þyki hörmulegt til þess að vita, að þetta geti stafað af öðru en almennri hnignun málsins eða að minnsta kosti hnignandi málkennd manna. En það er ofureðlilegt, að málkenndinni hnigni, því að menn lesa svo skelfilega lítið á góðu máli, eins og ég veik að áður. En við þessu sé ég enga lækningu aðra en þá, að menn breyti um stefnu í þessum efnum, hefji á nýjan leik lestur góðra, íslenzkra bókmennta og nemi setningasmíð af góð- skáldum vorum og fornum rithöfundum. En mál þarf engan veginn að vera vandað, þó að fylgt sé út í æsar viðurkenndum reglum um „rétt mál“. Það er fleira, sem gæta ber. Vandað mál er hreint mál. Við hreinleik málsins, tel ég, að íslendingum beri að leggja mikla rækt. Um það atriði er, að minni hyggju, varhugavert að láta sameiginlega villu (eða öllu heldur venju) veita réttinn. Þar ætti fleiri sjónarmið að koma til greina, sem oflangt mál yrði að rekja hér. Ég vil aðeins benda á, að þetta er utanríkismál tungunnar, þar sem réttleik- inn, sem um var rætt hér að framan, er innanríkismál. Og ein- mitt af þessum sökum verðum við að vera enn varfærnari. Þetta atriði er einnig veigameira fyrir þá sök, að íslenzkan er tunga, sem töluð er af smáþjóð, sem á gínandi yfir höfði sér ísmeygilegar stórþjóðir, er mæla á ginnandi alheimsmáli. Varð- veizla hreinleika málsins er þannig landvarnarmál, þar sem heyja verður þrotlausa og miskunnarlausa baráttu. Það dettur engum í hug að veita erlendum manni, sem rekið hefir á fjörur okkar, þegar í stað íslenzk þegnréttindi. Á sama hátt megum við ekki þegar í stað viðurkenna erlend orð, er slæðzt hafa inn í ís- lenzku, bera annarlegan svip og eiga erfitt með að laga sig eftir íslenzkum beygingarreglum. En hér er við ramman reip að draga, því að mörgum Islendingum þykir mjög gaman að því að láta bera á kunnáttu sinni í erlendum málum. Það er okkur nauðsynlegt, íslendingum, að leggja stund á erlendar tungur og kynnast þannig menningu stórþjóðanna. Ég hefi heldur enga óbeit á því, að menn stæri sig af þessari kunnáttu. Ég held, að það sé hverjum manni gott að vera hæfilega montinn. En þetta mont má ekki verða til þess, að menn óvirði íslenzka tungu með því að saurga hana með erlendum slettum. Þær ber að var- ast af fremsta megni. En ég ætla að biðja menn að hugleiða það, að það er margt fleira erlendar slettur en margur hyggur.

x

Stígandi

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Stígandi
https://timarit.is/publication/1085

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.