Læknablaðið - 15.07.2001, Blaðsíða 27

FRÆÐIGREINAR / BRÁÐAOFNÆMI OG ASTM
Niðurstöður
Ekki náðist í sjö læknanema, fimm mættu ekki og
einn neitaði þátttöku. Alls tóku því 100 læknanemar
þátt í könnuninni (88%), 58 karlar og 42 konur. í
samanburðarhópnum voru 102 einstaklingar, 48
karlar og 54 konur. Munur á kynjahlutfalli var ekki
marktækur (p=0,12).
Niðurstöður húðprófa: Alengi jákvæðra húprófa
fyrir einstökum ofnæmisvökum var mest fyrir
grasfrjói (29% hjá læknanemum og 12% hjá
viðmiðunarhópnum), en næst mest fyrir köttum
(19% á móti 10%), þá hundum (19 á móti 9%),
hestum (12% á móti 2%), birki (8% á móti 3%),
rykmaurum (6% á móti 6%) og heymaurum (5% á
móti 3%) (mynd 1). Allir sem höfðu ofnæmi fyrir
birki í læknanemahópnum voru einnig með ofnæmi
fyrir grasfrjói. Jákvæð húðpróf voru algengari hjá
læknanemum fyrir öllum ofnæmisvökum nema
rykmaurum. í heildina talið voru húðpróf jákvæð hjá
41% læknanema en 26,5% viðmiðunarhópsins
(p<0,05).
Algengi einkenna: í töflu I eru bornar saman
niðurstöður úr spurningalistunum. Læknanemar
lýstu oftar astma (17% á móti 7%), nefofnæmi (27%
á móti 24%), barnaexemi (16% á móti 7%),
ofsakláða (27% á móti 13%) og lyfjaofnæmi (13% á
móti 11%) en samanburðarhópurinn. Munurinn var
marktækur (p<0,05) fyrir astma og ofsakláða.
Samanburðarhópurinn lýsti oftar surgi fyrir brjósti
síðastliðna 12 mánuði (16% á móti 11%) og exemi
(50% á móti 42%). Munurinn var ekki marktækur.
Ahættuþættir: í töflu II er gerður samanburður
milli hópanna á fjölskyldu-, ættar- og umhverfis-
þáttum sem gætu haft áhrif á algengi ofnæmis og
ofnæmissjúkdóma.
Eftirfarandi þættir voru bornir saman: Fjöldi
systkina, ofnæmissjúkdómar hjá foreldrum, reyk-
ingar foreldra, samnýting svefnherbergis með eldri
systkinum fyrir fimm ára aldur, vist hjá dagmömmu
eða í leikskóla fram að fimm ára aldri, alvarlegar
öndunarfærasýkingar fyrir fimm ára aldur og dýr á
heimili í æsku. Einnig var spurt hvort viðkomandi
hefði unnið í eða verið í heyryki.
Systkini og eldri systkini voru marktækt fleiri hjá
viðmiðunarhópnum en hjá Iæknanemahópnum
(p<0,0001). Einnig var algengara að þátttakendur í
viðmiðunarhópnum samnýttu svefnherbergi með
eldri systkinum (p<0,0001) og hefðu sögu um
alvarlegar lungnasýkingar (p<0,001) en læknanemar.
A hinn bóginn höfðu fleiri í hópi læknanema verið
hjá dagmömmu eða í leikskóla en í viðmiðunar-
hópnum (p<0,0001). Á öðrum sviðum kom ekki fram
marktækur munur
Uppsafnað algengi astma var 16% meðal lækna-
nema en 7% meðal viðmiðunarhópsins (p<0,05).
Reykingavenjur: Læknanemar reyktu mun minna
en samanburðarhópurinn því aðeins 4% þeirra lýstu
Table II. Some possible riskfactors for atopy and asthma.
Questions Medical students N=100 Controls N=102 P- values
Number of siblings (mean ±SD) 2.2±1.3 3.911.7 <0.0001
Number of older siblings (mean +SD) 0.7±1.2 2.112.0 <0.0001
Did one or both of your parents have asthma,
eczema, nasal- or skin allergy or hay fever? 40 31 ns
Did your mother smoke regularly at any time at your
childhood or before your delivery? 40 44 ns
Did your father smoke regularly at any time at
your childhood? 40 43 ns
Did you share a bedroom with older siblings
before five years of age? 15 46 <0.0001
Did you attend a playschool or a nursery before
five years of age? 86 22 <0.0001
Did you have a serious bronchitis/pneumonia
before five years of age? 2 18 0.001
Did you have a cat in the household in childhood? 31 32 ns
Did you have a dog in the household in childhood 21 27 ns
Have you ever handlet hay or been
exposed to hay dust? 51 51 ns
daglegum reykingum miðað við 27% í saman- Figure 2. Smoking
burðarhópnum p<0,0001) og 73% læknanema höfðu habbits among medical
aldrei reykt miðað við 50% í samanburðarhópnum students and controls.
(p<0,0001) (mynd 2).
Umræða
Rannsókn okkar sýnir að verulegur munur er á
algengi jákvæðra húðprófa og ofnæmissjúkdóma
þegar læknanemar eru bornir saman við slembiúrtak
á sama aldri. Svörun var góð í báðum rannsóknar-
hópunum og má gera ráð fyrir að niðurstöðurnar
endurspegli raunveruiegan mun.
Könnunin sýndi einnig mjög marktækan mun á
reykingavenjum læknanema og samanburðarhópsins
og voru daglegar reykingar samanburðarhópsins nær
sjö sinnum algengari en læknanema. Áhrif reykinga á
ofnæmi eru umdeild en rannsóknir hafa sýnt hærri
gildi IgE hjá reykingafólki en þeim sem ekki reykja
(18). I breska hlut Evrópurannsóknarinnar Lungu og
Læknablaðið 2001/87 623