Læknablaðið - 15.07.2001, Blaðsíða 47

UMRÆÐA & FRÉTTIR / SKÝRSLA RÍKISENDURSKOÐUNAR
ekki sjálfstætt (það er sem verktaki) né heldur þiggja
laun annars staðar. Athygli vekur hve fáir
sérfræðingar hafa valið þennan kost. Samkvæmt
þeim upplýsingum sem skýrslan byggist á er
meginástæðan sú að hið tvöfalda kerfi felur í sér betri
möguleika til tekjuöflunar en helgunarsamningur.
3. Sá munur sem hið tvöfalda kerfi skapar á
aðstöðu og starfskjörum ólíkra faghópa innan
sjúkrahúsanna hlýtur að teljast óæskilegur. Aðeins
einn hópur nýtur þess að laun eru afkastatengd,
meðan aðrir eru án slíkrar tengingar.
4. Ef viðhalda á núverandi fyrirkomulagi á
greiðslum fyrir vinnu sérfræðinga á sjúkrahúsum,
telur Ríkisendurskoðun brýnt að eftirtaldar
ráðstafanir verði gerðar:
a. - Gera verður samninga við sérfræðinga þannig
úr garði að ábyrgð og skyldur aðila séu skýrar. í þeim
tilvikum þar sem ákvæði samninga um einingamagn
eru óljós, það er ekki er tilgreindur hámarksfjöldi
eininga sem hver sérgrein og/eða læknir hafi til
ráðstöfunar, þarf að skýra þau.
b. - Víða þarf að stórefla eftirlit með framkvæmd
samninganna. Búa þarf þannig um hnúta að tryggt sé
að vinna sérfræðinga fari ekki fram yfir umsamið
einingamagn. Af þeim upplýsingum að dæma sem
fram koma í skýrslunni virðist meðal annars mega
koma þessu til leiðar með bættri upplýsingagjöf til
lækna. í þessu sambandi má benda á að á sumum
stofnunum virðist góð reynsla hafa fengist af því að
hverjum sérfræðingi sé reglulega (mánaðarlega) birt
yfirlit yfir hversu margar einingar hann sé búinn með
af kvóta sínum og hversu margar hann eigi eftir.
c. - í samningum milli sjálfstætt starfandi
sérfræðinga og TR eru ákvæði um að sérfræðingar
veiti tiltekinn afslátt af einingarverði þegar umfang
læknisverka fer yfir ákveðin mörk. Eðlilegt væri að
hið sama gilti um sérfræðinga sem vinna ferliverk á
sjúkrahúsum. Akvæði um slíkan afslátt er eins og nú
háttar til einungis að finna í samningum á tveimur
sjúkrahúsum.... Líklegt má telja að reglur um afslátt
stuðli að því að halda aftur af þeirri tilhneigingu, sem
víða gætir, að þjónustumagn fer stöðugt vaxandi.
d. - Tryggja verður að í þeim tilvikum þar sem
ákvæði um vinnutíma eru í samningum, séu þau
raunverulega virt. Með öllu hlýtur að teljast
óviðunandi að læknum sé sums staðar ætlað að
standa sjúkrahúsunum skil á endurgreiðslum vegna
þeirra ferliverka sem þeir sinna í dagvinnutíma
sínum, en annars staðar ekki.
5. Almennt þarf að huga að því að bæta samræmi
milli þeirrar þjónustu sem TR greiðir fyrir og veitt er
á einkareknum læknastofum, og þeirrar þjónustu
sem ætlast er til að sjúkrahúsin veiti. Móta ætti skýra
stefnu um hvers konar þjónustu sjúkrahúsin skuli
veita og hvers konar þjónustu eigi að veita á vegum
TR. I þessu sambandi má benda á að á sama tíma og
sjúkrahúsin hafa átt erfitt með að fá aukna kvóta frá
HTR, hefur mikill vöxtur verið í umfangi þeirrar
þjónustu sem TR kaupir af sérfræðingum.
Heildarkvóti (einingapottur) sérfræðinga á samningi
hjá TR var aukinn um 1 milljón eininga milli áranna
1999 og 2000, og sama magn milli áranna 2000 og
2001. í að minnsta kosti einu tilfelli leiddi þetta til
þess að sérfræðingar tiltekins sjúkrahúss, sem ósáttir
voru við það einingamagn sem því hafði verið
úthlutað, gátu sett upp einkarekna læknastofu utan
sjúkrahússins og veitt þar viðbótarþjónustu gegn
greiðslum frá TR. Ekki verður séð að þetta misræmi
sé afleiðing af stefnumótun heilbrigðisyfirvalda.“
Athugasemdir úr könnuninni
Athygli vekur að í lok skýrslunnar er kafli þar sem
viðhorf stjórnenda og athugasemdir sem féllu í
könnuninni eru viðruð. Eins og fram kemur í
skýrslunni byggir vinnsla síðari hluta hennar ekki síst
á viðtölum við stjórnendur spítalanna sex sem voru
með í síðari hluta könnunarinnar. Ljóst er að ekki var
stuðst við formlega spurningalista heldur byggir sá
hluti á óbundnum viðtölum. í kaflanum kemur fram
mat Ríkisendurskoðunar á niðurstöðum þeirra
viðtala. Auk þess eru rakin nokkur ummæli úr
könnuninni.
Kaflinn sem um ræðir nefnist: Viðhorf stjórnenda.
Fyrst eru rakin þau sjónarmið sem talin eru
sameiginleg öllum stjórnendum, annars vegar það
sem stjórnendur eru „almennt" sammála um og það
sem þeir eru allir sammála um að mati
Ríkisendurskoðunar. Loks eru nefnd þau viðhorf
sem „margir" stjórnendur eru sammála. Á sama hátt
eru teknir fyrir rekstrarlegir stjórnendur, læknar og
hjúkrunarfræðingar. I þeim köflum má finna ummæli
sem rakin eru til „nokkurra" eða „sumra“ stjórn-
enda. Loks er rakið ýmislegt sem „bent hefur verið
á“ í viðtölunum. I síðasttöldu tilvikunum kemur fram
býsna hörð gagnrýni en ekki verður ráðið af
samhenginu hve margir standa á bak við þessi
ummæli. Par er átt við athugasemdir á borð við þessa:
„Hjúkrunarfrœðingar gagnrýna sumir þann „hraða“
og „æðibunugang“ sem þeir segja að einkenni ferli-
verk lœkna. Bent er á að út frá sjónarmiði hjúkrunar
séu vinnubrögð afþessu tagi mjög óœskileg. “
Læknablaðið leitað svara hjá Ríkisendurskoðun
við þessum spurningum og spurði ríkisendur-
skoðanda af því tilefni nokkurra spurninga um tilurð
skýrslunnar og aðferðafræði. Samtalið við hann fylgir
þessari umfjöllun.
aób
Læknablaðid 2001/87 643
L