Læknablaðið - 15.07.2001, Blaðsíða 51

UMRÆÐA & FRÉTTIR / BREYTING Á AFSLÁTTARREGLUM
Högni
Oskarsson
Höfundur er sérfræðingur í
geðlækningum.
Nýjar afsláttarreglur
Til umhugsunar
ÞaNN 17. MAÍ SÍÐASTLIÐINN SAMÞYKKTI FÉLAGS-
fundur LR tillögu meirihluta samninganefndar LR
við TR um nýjar afsláttarreglur. Samþykktin felur í
sér grundvallarbreytingu á því kerfi sem unnið hefur
verið eftir um langan tíma og gengur gegn
meginhugsun núverandi gjaldskrár.
Afsláttarkerfið átti að stuðla að því að ekki væri
farið fram úr árlegum fjárveitingum til málaflokksins,
þó það tækist aldrei. Annað markmið hefur verið að
draga úr því sem mátti kalla ofurafköst lítils en
breytilegs hóps sérfræðinga, hvort heldur þeirra sem
hafa rekið stofu við hlið spítalavinnu, hér kallaðir
spítalalœknar, eða hinna sem hafa að mestu unnið á
stofu, hér kallaðir stofulœknar. I þriðja lagi átti
afsláttarkerfið að tryggja ákveðið jafnvægi milli
sérgreina, þannig að einstakar greinar tækju ekki til
sín óeðlilega stóran hluta heildareininga. Með öðrum
orðum: afsláttarkerfið mátti nota sem stýritæki, bæði
af hálfu TR og LR.
Eitt einingarverð hefur gilt fyrir alla, óháð
spítalastöðu. Forsenda fyrir afslætti hefur verið sú, að
enginn borgi afslátt fyrr en ákveðinni rekstrarhag-
kvæmni sé náð. Afsláttarkerfið var stöðutengt og
byggðist meðal annars á því, að í raun væri
greiðandinn (það er ríkissjóður í gegnum Heilbrigð-
isráðuneytið) að tvígreiða spítalalæknum ákveðna
þætti sem voru reiknaðir inn í gjaldskrá, svo sem
námsferðakostnað og tíma til símenntunar í vinnu-
tíma. Auk þessa eru ýmsir þættir dýrari fyrir stofu-
lækna, svo sem rekstrar- og sjúkratryggingar. Hefur
þannig mátt færa rök fyrir því að spítalalæknar ættu
að gefa afslátt af gjaldskrá strax í upphafi. Stofu-
læknar hafa stutt kollega sína í spítalastöðum,
samheldninnar vegna, þótt fórnarkostnaður hafi
hlotist af í formi of lágrar gjaldskrár. Þótt alltaf hafi
staðið styr um afsláttinn hefur þróun síðustu ára
orðið mjög mildandi fyrir spítalalækna.
Samþykkt félagsfundarins felur í sér afnám
stöðutengingar. Meginþungi afsláttargreiðslna flyst
yfir á stofulækna. Hefja þeir að greiða afslátt löngu
áður en þeir hafa unnið heilt vinnuár, það er áður en
rekstrarlegri hagkvæmni er náð. Þessu verður ein-
ungis mætt með því að skera niður laun, eða til dæmis
símenntunarkostnað. Þeir læknar, sem mest hagnast
á breytingunni, eru sérfræðingar í fullri spítalastöðu
sem eru rneð umfangsmikinn stofurekstur. Hér getur
verið um háar fjárhæðir að ræða. Þetta snertir þó
ekki velflesta spítalalækna hvorki á einn veg né
annan, enda flestir með hóflegan stofurekstur.
Upphafleg markmið samninganefndar LR voru
allt önnur en að ofan greinir. Samþykktin er í
andstöðu við það markmið að draga úr misvægi sem
hefur skapast milli sérgreina á skurð- og tækjasviði
og annarra. Afleiðingar samþykktarinnar eru að
ekkert virkt stýrikerfi verður lengur fyrir hendi,
hvorki fyrir einstaklinga, sérgreinar né heild.
Frumskógarlögmálið mun ríkja. Og það versta er, að
sú samheldni sem hefur ríkt í hópi sérfræðinga
tilheyrir að öllum líkindum fortíðinni.
Fara hefði mátt aðra leið, sem hefði komið
allflestum spítalalæknum til góða, en hefði tryggt það
að afsláttargreiðslur stofulækna yrðu sem næst
óbreyttar í stað þess að tæplega tvöfaldast. Hefði
afsláttur aðallega lent á toppunum í hópi stofu- og
spítalalækna, það er hjá þeim sem vegna umfangs
rekstrar geta náð mestri hagræðingu.
Sú skoðun kom fram á fundinum, og hlaut góðar
undirtektir margra, að einnig skyldi afnema helgun-
arákvæðið í samningum spítalalækna. Ogæfan í þessu
er sú, að ekki er aðeins verið að vega að þeim sem
helga sig rekstri utan heilbrigðisstofnana og hafa hag
af að stuðla að sem mestri þróun þar, það er
stofulæknum, heldur virðist einnig eiga að höggva af
þeim, sem vilja helga starfskrafta sína sjúkrahús-
vinnu. Hollara væri að tryggja, að bæði utan og innan
stofnana heilbrigðiskerfisins starfi kjarnar karla og
kvenna, sem einbeita sér að einum starfsvettvangi
starfseminni til hagsbóta, ekki síst þeim sem kjósa að
skipta tíma sínum milli starfa innan og utan stofnana.
Hugsunar er þörf.
Læknablaðið 2001/87 647