Læknablaðið - 15.07.2001, Blaðsíða 25

FRÆÐIGREINAR / BRÁÐAOFNÆMI OG ASTMI
Algengi bráðaofnæmis og astma meðal
íslenskra læknanema
Ágrip
Elín Bjarnadóttir, Markmið: Tilgangur könnunarinnar var að kanna
algengi bráðaofnæmis og ofnæmissjúkdóma hjá
Davíð Gíslason, læknanemum og bera niðurstöðurnar saman við
samsvarandi niðurstöður hjá samanburðarhópi
Þórarinn Gíslason jafnaldra, sem valdir voru af handahófi. Einnig voru
hugsanlegir áhættuþættir og verndandi þættir bornir
saman milli hópanna.
Efniviður og aðferðir: I læknanemahópnum voru
100 þátttakendur en 102 í samanburðarhópi jafn-
aldra. Gerð voru húðpróf og var þátttakandi talinn
með bráðaofnæmi ef hann hafði eina eða fleiri
jákvæða húðsvörun. Einnig svöruðu þátttakendur
spuringalistum þar sem spurt var um ofnæmi í ætt,
einkenni frá öndunarfærum, fjölda systkina, heimilis-
aðstæður í æsku og reykingar.
Niðurstöður: Húðpróf voru jákvæð hjá 41%
læknanema og 26,5% viðmiðunarhópsins. Húðpróf
voru oftast jákvæð fyrir grasfrjói, hjá 29%
læknanema og 12% viðmiðunahópsins. Húðpróf
voru oftar jákvæð hjá læknanemunum en
viðmiðunarhópnum fyrir öllum ofnæmisvökunum
nema rykmaur (D. pteronyssinus) þar sem jákvæðar
svaranir voru jafn algengar í báðum hópunum.
Reykingar daglega voru nær sjö sinnum algengari
meðal samanburðarhópsins en hjá læknanemum.
Astmi og ofsakláði voru marktækt algengari meðal
læknanema. Læknanemar áttu nær helmingi færri
systkini en viðmiðunarhópurinn og þeir deildu
sjaldnar svefnherbergi með eldra systkini í æsku.
Alyktanir: Læknanemar eru mun oftar með
bráðaofnæmi og ofnæmistengda sjúkdóma en
jafnaldrar þeirra. Þessi munur kann að skýrast af
smærri systkinahópi læknanema og öðrum upp-
vaxtarskilyrðum.
ENGLISH SUMMARY
Bjarnadóttir E, Gíslason D, Gíslason Þ
Atopy and allergic disorders among lcelandic
medical students
Læknablaöiö 2001; 87: 621-4
Objective: To compare the prevalence of IgE-mediated
sensitization, allergic disorders and possible risk factors
for atopic sensitization among lcelandic medical students
(n=113) to a randomly chosen age matched group
previously investigated in the lcelandic part of the
European Community Respiratory Health Survey.
Material and methods: Altogether 100 medical students
participated and 102 in the control group. They were skin
prick tested and they answered questions about
respiratory symptoms, smoking habits, family history and
home environment in childhood.
Results: Only 4% of medical students reported daily
smoking compared to 27% of the controls. The medical
students also had a significantly lower number (mean
± SD) of siblings (2.2±1.3) compared to the controls
(3.9±1.7). The controls also shared bedrooms with older
siblings in childhood three times as often. Atopic
sensitization, defined as a positive (3 mm or more) reaction
to at least one of nine common airborne allergens used in
testing, was found in 41 % of the medical students
compared to 26.5% of the controls. The prevalence of
asthma and urticaria was also significantly higher among
the medical students.
Conclusions: Medical students have more often IgE-
mediated sensitization and allergy related diseases than a
controlgroup of the same age. A possible explanation to
this is a lower number of siblings among medical students
and a different household situation in childhood.
Key words: atopy, asthma bronchiale, medical students,
epidemiology, siblings.
Inngangur
Landspítali Vífilsstöðum.
Fyrirspurnir, bréfaskipti:
Davíð Gíslason Landspítala
Vífilsstöðum, 210 Garðabæ.
Sími: 560 2800; bréfasími: 560
2835. Netfang:
davidg@landspitali.is
Lykilorð: ofnœmi, astmi,
lœknanemar, faraldsfrœði,
systkini.
Bráðaofnæmi og sjúkdómar sem því fylgja (astmi,
ofnæmiskvef og barnaexem) eru meðal algengustu
sjúkdóma hinna efnameiri þjóða heimsins (1,2). Á
síðari árum virðist sem algengi þessara sjúkdóma hafi
verið að aukast. Til marks um það hefur algengi
frjóofnæmis á sumum stöðum tvöfaldast á 10 ára bili
síðustu áratugina (3-5) og dæmi er um að aukningin sé
ennþá meiri (6). Engin einhlýt skýring er á þessari
þróun. Þó hefur komið í ljós að fjöldi systkina skiptir
máli; því fleiri sem systkini eru á heimili því minni eru
líkurnar á að mynda ofnæmi (7-9). Athuganir benda
einnig til þess að mikil umgengni við dýr í æsku kalli
fram vörn gegn ofnæmi (9,10) og að börn alin upp í
Correspondence: Davíð Gíslason. E-mail:
davidg@landspitali.is
sveit fái síður ofnæmi en börn alin upp í þéttbýli (11-
13).
Flest bendir til þess að breyting á lífsháttum með
aukinni velferð og bættum efnahag eigi með ein-
hverjum hætti sök á þessari óheillaþróun. Fáar rann-
sóknir hafa verið gerðar til að varpa ljósi á tengsl
efnahags við hana. I tveimur nýlegum rannsóknum
frá Ítalíu og Þýskalandi hefur þó verið sýnt fram á
meira ofnæmi meðal barna þeirra sem betur voru
stæðir (14,15).
Almennt er talið að fólki með langskólanám að
Læknablaðið 2001/87 621