Skessuhorn - 26.11.2014, Blaðsíða 34

34 MIÐVIKUDAGUR 26. NÓVEMBER 2014
Miklar breytingar hafa orðið á bú-
setu hér á landi síðustu áratugina og
verða það vafalaust áfram. Hvernig
þróunin verður spyrja margir. Halda
sveitirnar velli eða munum við að-
eins sjá hluta landsins í byggð? Sem
betur er ennþá í landinu dágóður
hópur ungs fólks sem vill búa í sveit
og stunda búskap. Eyjólfur Ingvi
Bjarnason frá Ásgarði í Hvamms-
sveit í Dölum er einn þeirra. Hann
er vel menntaður á sviði búvísinda
og hefur síðustu árin starfað sem
ráðunautur í sauðfjárrækt. Eyjólf-
ur segist hvergi kunna betur við sig
en í sveitinni, sjái sig ekki í framtíð-
inni í ys og þys þéttbýlisins enda líði
honum vel á leið úr Mosfellsbænum
með borgina í baksýnisspeglinum.
„Ég er samt á báðum áttum á hvaða
leið við erum með landbúnaðinn
og í raun byggðastefnuna í land-
inu. Í öðru orðinu er hvatt til fram-
leiðsluaukningar en í hinu skert
framlög til menntastofnana sem
veita þekkingu til bænda og þeirra
sem vinna í stoðkerfi landbúnaðar-
ins. Það er alls staðar niðurskurður,
ekki síst í þjónustuþáttum á lands-
byggðinni, sem veikir byggðirn-
ar. Af þessum sökum er fólk án efa
gagnrýnna á það hvar það á að velja
sér búsetu. Ég er þeirrar skoðun-
ar að ráðamenn þjóðarinnar verði
að fara að ræða það í hreinskilni og
marka stefnu um hvort þeir vilji að
allt landið sé í byggð eða ekki. Þeg-
ar eru nokkrar sveitir komnar í eyði
og það stefnir í að þeim fjölgi. Það
er takmarkað hvað bú geta stækkað
mikið. Það er svo margt sem fylgir
í leiðinni, færri íbúar þýðir skert
og minni þjónusta. Í samfélögum á
landsbyggðinni skiptir hver hlekkur
máli. Við mótun landbúnaðar- og
byggðastefnu má ekki láta hugtök
eins og hámarkshagnað vera einu
stærðina sem horft er á,“ segir Eyj-
ólfur Ingvi.
Lærði að lesa
í Hrútaskránni
Eyjólfur segist frá barnæsku hafa
haft mikinn áhuga fyrir búskap. „Ég
segi stundum í gamni að ég hafi
byrjað á því að lesa í Hrútaskránni
þegar ég lærði að lesa. Það er svo
skemmtilegt með það að ég hef haft
þann starfa seinni árin að semja
texta og prófarkalesa skrána og var
einmitt að því síðustu dagana. Það
er mjög skemmtilegt verk.“ Eyj-
ólfur var í síðasta árganginum sem
lauk grunnskólaprófi frá Laugum í
Sælingsdal þegar skólinn var lagður
niður vorið 2000. Leiðin lá síðan í
Fjölbrautaskóla Vesturlands á Akra-
nesi. Hann hefur talsvert starfað í
félagsmálum og valdist í FVA til að
gegna starfi gjaldkera í nemenda-
félaginu veturinn 2003-2004. Hann
segir að það hafi verið lærdóms-
ríkt og hafi nýst sér vel varðandi að-
komu að fjármálum síðar, sem og að
þátttaka í félagsmálum sé mjög góð-
ur skóli. Það sé besta kennslan sem
fólk fær í mannlegum samskipt-
um. Eyjólfur er líka mjög jákvæð-
ur gagnvart námi í öllum þeim skól-
um sem hann hefur verið í, kennsl-
an hafi verið góð og samnemend-
ur einnig, allt frá grunnskólanum á
Laugum til Landbúnaðarháskólans
í Ási í Noregi. Eyjólfur Ingvi varð
stúdent frá FVA vorið 2004. Leiðin
lá þá í búfræðinám á Hvanneyri sem
hann lauk tveimur árum síðar. Þá
tók við búvísindanám á Hvanneyri
þaðan sem hann lauk BS prófi 2009.
Á Hvanneyri var hann einnig á kafi
í félagsmálum og var m.a. einn upp-
hafsmanna spurningakeppninnar
skemmtilegu Viskukýrin sem Logi
Bergmann hefur stjórnað frá upp-
hafi. Þá var komið að því að fara út
fyrir landssteinana, að Ási í Noregi í
meistaranám. „Ég fann það þegar ég
kom í Ás að ég stóð námslega bet-
ur eftir þriggja ára búvísindanám á
Hvanneyri en þeir sem höfðu verið
í jafnlangan tíma í Ási. Það var bara
tungumálið sem ég þurfti að glíma
við í fyrstu,“ segir Eyjólfur Ingvi.
Hann hafði fyrr í spjallinu vikið að
því að alls kyns grúsk væri mikið
áhugamál hjá sér. Blaðamaður skýt-
ur því þarna inn í samtalið hvort
að hann geti ekki líka þakkað sjálf-
um sér að vera duglegur að nálgast
þekkingu og gagnlegar upplýsingar
í náminu. „Jú vissulega. Mér hefur
alltaf gengið vel í námi, enda lít ég á
það sem vinnu og það þarf að leggja
á sig ef árangur á að nást.“
Góður skóli á
Nýja­Sjálandi
Það var ekki bara á skólabekk sem
og í verknámi á Íslandi sem Eyj-
ólfur sótti sér þekkingu. Seint árið
2007 fór hann til Nýja-Sjálands
þar sem hann kynnti sér sauðfjár-
rækt þarlendra. „Það var mjög góð-
ur skóli. Ég var hjá afskaplega góðu
fólki, á sveitabæ syðst á Suðurey um
tíu kílómetra frá bænum Riverton.
Þarna var ég í þrjá mánuði, fór út
í byrjun nóvember og kom heim í
byrjun febrúar 2008. Sauðfjárbú-
skapur á Nýja-Sjálandi er mjög frá-
brugðinn þeim sem er hér á landi.
Aðstæður náttúrlega allt aðrar.
Meðan við þurfum að afla fóðurs
fyrir sjö mánaða fóðrun á ári, þurfa
þeir aðeins að gefa í tvær vikur þeg-
ar jarðargróðurinn gefur ekki nóg.
Þar er slátrað dilkum megnið af
árinu, þegar lömbin hafa náð hæfi-
legri þyngd. Vel yfir 90% af fram-
leiðslu Nýsjálendinga fer til út-
flutnings. Við Íslendingar getum
aldrei keppt við þá í magni en við
getum það í gæðum. Við erum með
svo litla framleiðslu að við getum
aldrei fyllt upp í stóra markaði eins
og þeir eru að gera. Trúlega komum
við aldrei til með að flytja nema lít-
inn hluta af okkar framleiðslu á er-
lenda markaði.“
Eyjólfur var yfir jólin á Nýja-Sjá-
landi og segir að jólahald þeirra sé
allt annað en hjá Íslendingum og
jólin miklu styttri hjá þeim, eigin-
lega bara eins og ein helgi hjá okk-
ur. „Þeir skilja ekkert í því að við
Íslendingar séum að halda jól í 13
daga, spyrja hvort við séum ekki al-
veg búin að fá leið á jólunum þeg-
ar þau standa í svona langan tíma. Á
aðfangadag er farið í skrúðgöngu í
karnivalstemningu í bænum River-
ton. Fólk klæðist búningum og ég
bjó mig til dæmis sem trúð á hjóli.
Um kvöldið stormar svo öll fjöl-
skyldan til bæjarins á pöbbinn til
að blanda geði við fólk. Á jóladag
hittist svo stórfjölskyldan og heldur
jólaboð ekki ólík þeim sem við ger-
um. Þetta var skemmtileg upplifun
en jafnframt sérstakt að halda jólin í
yfir 20 stiga hita.“
Hjálpar bændum við
líflambaval
Eyjólfur lagði stund á erfða- og
kynbótafræði í meistaranámi sínu
í landbúnaðarháskólanum í Ási. Í
lokaverkefni sínu skoðaði hann í
tölvuhermi ræktunarskipulag fyrir
íslenska sauðfjárstofninn. Hann gaf
sér ekki tíma til að fara út og verja rit-
gerðina sumarið 2011, heldur gerði
það í gegnum Skype að heiman. Að
loknu náminu réðst hann sem ráðu-
nautur til Búnaðarsambands Aust-
urlands í nokkrar vikur. Starfssvæð-
ið þar var stórt, allt frá Vopnafirði í
norðri til Álftafjarðar í suðri. „Það
var skemmtileg reynsla að starfa á
þessu svæði og þarna lærði ég að
rata um Austfirði.“ Eyjólfur fór að
starfa hjá Bændasamtökum Íslands
í nóvember 2011 í veikindaleyfi
Jóns Viðars Jónmundssonar sauð-
fjárræktarráðunautar. „Um áramót-
in 2012-2013 urðu síðan þær breyt-
ingar að ráðgjafaþjónusta í land-
búnaði var sameinuð undir merkj-
um Ráðgjafarmiðstöðvar landbún-
aðarins. Frá þeim tíma hef ég verið
með starfsstöð á Hvanneyri en vinn
einnig mikið heima í Ásgarði enda
bý ég við ágætt fjarskiptasamband
þar.“ Eyjólfur segir nóg að gera og
aðalvinnan sé að leiðbeina bændum
en auk þess tengist stór hluti vinnu
hans skýrsluhaldi í sauðfjárrækt.
„Ég fer til dæmis á haustin að dæma
sauðfé og hjálpa bændum við val á
líflömbum. Þetta er um fimm vikna
tímabil, frá september til október,
mikil ferðalög um allt land og langir
en skemmtilegir dagar. Það eru for-
réttindi að fá að hitta svona marga
bændur. Í haust skoðaði ég um 7000
gripi á þessum fimm vikum.“
Langmest unnið
við landbúnað
Aðspurður segist Eyjólfur langmest
hafa unnið við landbúnað um tíð-
ina. Hann hefur alla tíð hjálpað til
í búskapnum heima í Ásgarði, í frí-
um frá skóla og núna vinnu þar sem
foreldar hans reka sauðfjárbú. Hann
stefnir gjarnan á að taka við búinu
með tíð og tíma þrátt fyrir það að
vera á báðum áttum varðandi fram-
tíð sveitanna og landsbyggðarinn-
ar. Eyjólfur hefur alltaf verið mik-
ið fyrir grúsk og það hentaði hon-
um því vel að byrja störf úti á vinnu-
markaðnum í Byggðasafni Dala-
manna á Laugum, þar sem hann
starfaði sumrin 2002-2004. „Þá var
ég 18 til 20 ára og sjálfsagt svolít-
ið sérstakt að svo ungur safnvörð-
ur væri í starfi en þetta hentaði mér
mjög vel og var skemmtilegt. Sumr-
in 2005-2010 var ég svo mjólkur-
bílsstjóri hjá MS Búðardal. Það var
líka mjög skemmtilegt starf,“ segir
hann.
Voru hissa á þrjóska
sveitastráknum
Í lokin rifjaði Eyjólfur upp, fyrst
að þessi árstími er kominn, minn-
isstæðustu jólin sem hann átti í
bernsku. „Það var þegar ég var ell-
efu ára. Ég var búinn að vera svolít-
ið slappur í nokkra daga en það var
haldið að það væri bara umgang-
spest. Á aðfangadagskvöld náði ég
að borða jólamatinn og var rétt bú-
inn að opna pakkana þegar eitt-
hvað gerðist og ég veiktist hastar-
lega. Það var þó ekki farið með mig
í skoðun í Búðardal fyrr en á ann-
an í jólum og þá var ég búinn að
vera slappur og með verkjaköst af
og til. Læknirinn í Búðardal sendi
mig beint á Sjúkrahúsið á Akranesi.
Þar kom í ljós að botnlanginn var
sprunginn og þeir töldu að ég hefði
ekki mátt koma öllu seinna. Ég var
svo í góðu yfirlæti á sjúkrahúsinu
alveg fram á þrettándann og leidd-
ist ekki, enda kom talsvert af skyld-
mennum í heimsókn og gáfu mér
leikföng svo ég hafði nóg að gera
þess á milli að ég svaf. Á gamlárs-
kvöld skildi reyndar hjúkrunar-
fræðingurinn á vakt ekkert í þess-
um þrjóska sveitastrák að vilja held-
ur horfa á innlenda fréttaannálinn á
RÚV frekar en glens og grín á Stöð
2, Fóstbræður eða eitthvað álíka,“
segir Eyjólfur og hlær. Og þá var
þessu spjalli lokið og komið að því
hjá Eyjólfi Ingva að lesa yfir Hrúta-
skrána sem einmitt kom út undir
lok síðustu viku.
þá
Eyjólfur á leið í karnivalskrúðgöngu á
aðfangadag í Nýja-Sjálandi 2007.
„Í samfélögum á landsbyggðinni skiptir hver hlekkur máli“
Spjallað við Eyjólf Ingva Bjarnason ráðunaut og búvísindamann frá Ásgarði í Dölum
Eyjólfur Ingvi Bjarnason.
Eyjólfur ungur að spjalla í sveitasímann, væntanlega hefur búskapinn borið á
góma.
Hjá búsbílnum á sauðfjárbúnu í Nýja-Sjálandi.