Skessuhorn - 26.11.2014, Blaðsíða 83

83MIÐVIKUDAGUR 26. NÓVEMBER 2014
og samfélag risastórs sértrúarsöfn-
uðar. Í hverju þorpi og öllum bæj-
um er til dæmis súla sem stendur á
„Lengi lifi leiðtoginn“ og er til að
dásama fyrrum leiðtoga landsins,“
segir Vífill en hann fór sjálfur og
skoðaði grafhýsi feðganna í Pyon-
gyang þar sem þeir liggja í glerkist-
um. „Ég fór og kíkti á þá feðga og sá
fólk bókstaflega hágráta yfir þeim.
Ég var beðinn af leiðsögumönn-
unum mínum að votta þeim einnig
virðingu og leggja blóm við styttu
af Kim, sem ég og gerði. Þetta virð-
ist kannski furðulegt fyrir okkur en
fyrir þeim er þetta alls ekkert óeðli-
legt. Fyrir þeim eru þessir leiðtog-
ar eins og guðir. Fólk trúir almennt
öllu sem því er sagt um þá og því eru
þeir elskaðir og dáðir. Ég man að
ég fór og skoðaði einhverjar forn-
minjar með forn kóresku letri og
sögðu þeir mér að enginn hafi skil-
ið hvað þarna stóð fyrr en Kim Il-
sung mætti einn daginn og las þetta
upp fyrir fólkið eins og ekkert væri
sjálfsagðara. Ég varð því að passa
mig að fara ekki að hlæja eða glotta
þegar fólk fór að tala um sína guð-
dómlegu leiðtoga eða hversu öflug-
ur herinn þeirra væri. Að gera grín
að þessu móðgar það stórlega og ég
vildi ekkert vera með neitt þannig
vesen. Ég leit samt aldrei á það sem
heimskt fólk fyrir að trúa þessu eða
þeir á mig fyrir að trúa þessu ekki.
Það var meira að við skyldum ekki
veruleika hvors annars.“
Sósíalíska kerfið
ekki gallalaust
Vífill segir að stór hluti íbúa í
Norður - Kóreu geri sér grein fyrir
bágu efnahagsástandi landsins. Þeir
sjái hins vegar mikla kosti við sitt
sósíalíska stjórnkerfi og bentu Vífli
gjarnan á hverjir þeir væru. „Þeir
vilja láta þig halda að kerfið þeirra
virki mjög vel. Þeir minna þig stöð-
ugt á að allir íbúar landsins fái frítt
hús, fría heilbrigðisþjónustu og
menntun. Til að byrja með er þetta
allt vissulega satt og rétt hjá þeim.
Hins vegar eru húsin yfirleitt raf-
magnslaus, sum ekki með rennandi
vatni eða jafnvel gleri í gluggum.
Hvað heilbrigðisþjónustuna varð-
ar veit ég að hún er frí en hún er
ekki eins fullkomin og þeir segja.
Ég fékk sem dæmi hita á meðan
ég var þarna úti og þeir gjörsam-
lega fríkuðu út. Ég var ekki send-
ur á neitt hátæknisjúkrahús eins og
sögur þeirra bentu til. Ég hitti þess
í stað einhvern lækni sem gaf mér
einhvers konar náttúrulyf. Þetta
stemmdi ekki alveg við þá frásögn
af heilbrigðiskerfinu sem ég hafði
heyrt fyrr í ferðinni,“ segir Vífill en
til allrar hamingju virkuðu náttúru-
lyfin ágætlega og var hann orðinn
frískur stuttu síðar.
Kynntist furðulegum
kennsluháttum
Eins og Vífill var oft minntur á í
ferðinni fá allir þegnar Norður -
Kóreu fría menntun. Hann komst
í kynni við menntakerfið og vakti
það einnig mikla undrun Skaga-
mannsins. „Meðan ég dvaldi í
Norður - Kóreu heimsótti ég þrjá
skóla, sem voru nánast hver öðr-
um furðulegri. Sá fyrsti sem ég
heimsótti var utan Pyongyang. Það
var að vísu ekki beint skóli heldur
meira einhvers konar sumarbúð-
ir fyrir námsmenn. Sú stofnun var
alveg glæný og með öllu tilheyr-
andi, meira að segja sjávarlífssafni.
Þegar ég kom og skoðaði staðinn
var þó enginn nemandi sjáanlegur.
Öll þessi glæsilega stofnun var al-
veg galtóm. Ég spurði því leiðsögu-
mennina hvar allir nemendurnir
væru og fékk þau svör að allir væru
í mat annars staðar. Ég sá samt
strax að þetta var algjörlega ónot-
uð bygging og að þarna hafi eng-
in setið einn einasta tíma. Ég fór
stuttu síðar í annan skóla þar sem
voru nemendur. Það var grunnskóli
og var sett upp leiksýning fyrir mig.
Það var mjög skrýtið þar sem ég var
einn í salnum ásamt leiðsögmönn-
unum. Síðasti skólinn sem ég heim-
sótti var leikskóli. Sú heimsókn var
sennilega sú allra furðulegasta í
Fólk í Norður - Kóreu lítur gjarnan á leiðtoga landsins sem hálfgerða guði. Hér
má sjá fólk hneigja sig fyrir styttum af Kim Il-sung og Kim Jong-il, tveimur fyrstu
leiðtogum landsins.
ferðinni. Þar var einnig sett upp
sýning fyrir mig þar sem fimm ára
börn léku allskonar listir og greini-
legt að þau voru þrautþjálfuð í sín-
um fögum. Að lokum var svo leikrit
þar sem þessi litlu börn léku norður
kóreska hermenn að berjast við am-
eríska hermenn. Það sem var enn
furðulegra var að bandarísku her-
mennirnir voru ekki aðeins túlk-
aðir sem heimskir og vondir held-
ur voru þeir látnir vera með hala til
að undirstrika hveru miklar skepn-
ur þeir væru. Að lokum endaði leik-
ritið með sigri norður - kóresku
hermannanna. Ég hugsaði á með-
an þessu stóð að þetta yrði senni-
lega harðlega gagnrýnt hér á landi
og myndi kynda vel undir öllum
kommentakerfum,“ segir Vífill um
það sem hann sá í skólum Norður
- Kóreu.
Hitti japanskan aðdáanda
Ómars Ragnarssonar
Vífill segist hafa verið gjörsam-
lega úr sambandi við umheim-
inn á meðan hann dvaldi í Norð-
ur Kóreu. Hann gat því ómögu-
lega svarað spurningu sem kom úr
mjög svo óvæntri átt. „Á flugvell-
inum í Pyongyang hitti ég japansk-
an blaðamann sem er mikill aðdáð-
andi Ómars Ragnarssonar. Sá hafði
komið til Íslands og flogið með
Ómari í einhverri umfjöllun um Ís-
land. Hann og annar blaðamaður,
sem var á flugvellinum, höfðu mik-
inn áhuga á Íslandi og eldgosinu
sem var í gangi. Ég vissi náttúru-
lega ekki neitt um það enda algjör-
lega ómeðvitaður um að hvað væri
að gerast heima og gat lítið hjálpað
þessum aðdáanda Ómars. Það var
dálítið erfitt að venjast því að vera
svona gjörsamlega klipptur út frá
restinni af umheiminum. Ég hafði
ekki hugmynd um hvað væri að
gerast í heiminum þar sem ég var
nánast ekki hluti af honum meðan
ég dvaldi í Norður - Kóreu,“ seg-
ir Vífill.
Gæti vel hugsað sér að
fara aftur
Vífill vill þó taka fram að hann hafi
frá upphafi ferðarinnar átt von á
að það yrðu settar upp hálfgerð-
ar sýningar fyrir hann. Ferðin var
þó ekki öll einn stór áróðursleik-
þáttur og segist hann einnig hafa
fengið að upplifa alvöru Norður
- Kóreu, m.a. þegar hann ferðað-
ist utan höfuðborgarinar og þegar
hann ræddi við íbúa.
„Þetta var alveg mögnuð ferð
í alla staði og í raun eins og að
koma í annan heim. Ég fékk svo
sannarlega að upplifa hluti sem ég
held að séu hreinlega ekki til ann-
ars staðar. Ég fór með það mark-
mið að kynnast fólkinu í landinu
og tala við það um daglegt líf þess.
Ég komst að því að þetta fólk lif-
ir í allt öðrum veruleika en ég.
Þrátt fyrir það er þetta venjulegt
fólk sem var gaman að tala við og
kynnast og er ánægt þrátt fyrir fá-
tækt,“ segir Vífill og bætir við að
hann myndi gjarnan vilja fara aft-
ur einn daginn. „Mig langar að
fara aftur en þetta er dýrt ferðalag
og sú ferð verður sennilega ekki á
næstunni. Núna ætla ég bara að
vinna og safna peningum og fara
aftur í háskóla eftir áramót,“ segir
Vífill að lokum.
jsb
Í heimsókn í leikskóla sá Vífill leikrit þar sem börn léku norður - kóreska hermenn berjast gegn bandarískum hermönnum.
Í Norður - Kóreu er mikið af stórum myndum af leiðtogum landsins. Hér sést ein
í skóla sem Vífill heimsótti, en viftan sem sést á myndinni var notuð til að kæla
málverkið og verja það gegn hitanum.