Læknablaðið - 15.04.2002, Blaðsíða 55

FRÆÐIGREINAR / ÞING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA
Umræðun Niðurstöður þessarar rannsóknar gefa til kynna að hátt
fremra úmám sé örugg aðgerð og gefi betri árangur en bugðuristils-
úmám við úmám æxla í neðri bugðuristli. Einnig er Iíklegt að sam-
eining ristils- og endaþarmsskurðlækninga í eitt teymi hafi átt hlut að
máli við fækkun fylgikvilla, enduraðgerða og sjúkrahúsdauða.
E 33 Notkun vefjalíms á slysa- og bráðamóttöku
Elín Bjarnadóttir, Brynjólfur Mogensen
Slysa- og bráðamóttöku Landspítala Fossvogi
Inngangur: Sáralím hefur verið notað til að líma bæði sár og skurð-
sár með góðum árangri að því er virðist. Borið saman við hefðbund-
inn saumaskap þá þarf ekki að deyfa sárið og það tekur skemmri
tíma að loka því. Þá er talið að sár sýkist síður og ör verði fallegri.
Sáralím hefur verið notað á íslandi um nokkurra ára skeið. Mark-
mið þessarar rannsóknar var að kanna notkun á sáralími (Histo-
acryl®) til meðferðar á höfuðsárum á slysa- og bráðamóttöku
(SBM) Landspítala Fossvogi í septembermánuði 2001.
Efniviður og aðferðir: Skoðaðar voru sjúkraskrár allra sjúklinga
sem fengu greininguna „höfuðmeiðsl“ og komu á slysa- og bráða-
móttöku í september 2001. Ef sáralím var notað var aldur og kyn-
skipting skoðuð, hvort sjúklingar þurftu að koma í endurkomu og
hvort einhverjar aukaverkanir hefðu átt sér stað.
Niðurstöður: Alls leituðu 437 einstaklingar á SBM vegna höfuð-
meiðsla í septembermánuði 2001. Af þeim voru 347 með sár á höfði
en 126 voru með maráverka. Af þeim sem voru með sár voru 204
(59%) saumuð en hjá 73 (21%) voru sárin límd með sáralími. Hjá
60 (17%) þurfti ekkert að gera og hjá 10 (3%) voru sárin límd með
Steri-Strip. Af þeim sárum sem límd voru með sáralími voru 20 í
hársverði en 53 í andliti. Karlar voru 52 en konur 21. Meðalaldur
sjúklinga var 15 ár (11 mánaða-84 ára) en meirihluti, eða 43, var
yngri en níu ára. Sjúklingahópurinn sem var meðhöndlaður með
sáralími var lítið meiddur (áverkaskor minna en þrír) og engan
þurfti að leggja inn. Ekki voru skráðar neinar aukaverkanir eins og
að sár hafi rifnað upp að nýju eða sár hafi sýkst. Aðeins einn þurfti
á endurkomu að halda.
Alyktanir: Árangur meðferðar með sáralími á minniháttar sár á
höfði virðist góður. Lítið slösuð börn voru í meirihluta. Helstu kost-
ir sáralíms eru að ekki þarf að deyfa viðkomandi, fljótlegt er að líma
sárið saman og ekki þörf á endurkomu nema í undantekningartil-
vikum. Hugsanlega er hægt að líma mun meira en gert er.
E 34 Alvarlelki áverka
Brynjólfur Mogensen
Slysa- og bráðamóttöku Landspítala Fossvogi
Inngangur: Slys eru eitt alvarlegasta heilbrigðisvandamál þjóðar-
innar og það dýrasta. Árlega slasast um 50 þúsund manns. Flest
starfsár tapast vegna slysa þar sem það er aðallega ungt fólk sem
fellur í valinn Iangt um aldur fram.
Til eru margs konar kerfi til þess að meta slasaða á vettvangi, í
flutningi eða alvarleika áverka slasaðra á sjúkrahúsum. Það sem er
notað þarf að vera einfalt, öruggt og áreiðanlegt.
Á vettvangi og í flutningi slasaðra þarf að meta meðvitundarstig,
öndun, blæðingu og blóðrás og á hvaða meðferð var byrjað.
Á sjúkrahúsum eru til mörg kerfi til að meta alvarleika áverka
slasaðra en einna þekktast er áverkastig (Abbreviated Injury Scale)
og áverkaskor (Injury Severity Score) þar sem undirstaðan eru
slysagreiningar.
Áverkaskor
Stig Alvarleiki áverka
3< Lítill
4-8 Meðal
9-15 Mikill
16-24 Alvarlegur
>25 Lífshættulegur
75 Deyr
Á Islandi hefur ekki verið tekið í notkun samræmt mat á slösuð-
um á vettvangi, í flutningi eða mat á alvarleika áverka slasaðra inni
á sjúkrahúsum.
Tillaga: Að við notum „Smart Memo“ sem er einfalt og mjög skil-
virkt til að meta slasaða á vettvangi og í flutningi, en áverkaskor til
að meta alvarleika slasaðra á sjúkrahúsum.
Umræða: Það er mikilvægt að þeir sem standa að frumgreiningu
slasaðra á vettvangi, í flutningi og við mat á alvarleika áverka slas-
aðra þegar á sjúkrahús er komið, meti slasaða á sama hátt. Þannig
fæst heildstætt mat á alvarleika áverka hinna slösuðu á hverjum
tíma og hvernig hefur til tekist í meðferð þeirra. Þessi þekking er
líka nauðsynleg í góðu forvarnarstarfi.
E 35 Styttri legutími og bætt líðan við gerviliðaaðgerð í mjöðm
Brynjólfur Y. Jónsson’, Kristín Siggeirsdóttir2, Halldór Jónsson jr.3 Örn
Ólafsson3
'Sjúkrahúsi Akraness, 2Janus Endurhæfing og Hjartavernd, ’Landspítali
Inngangur: Spáð fjölgun gerviliðaaðgerða í mjöðm mun valda
auknu álagi á bæklunardeildum sjúkrahúsanna. Ein leið til að auka
afköstin er að stytta legutímann.
Efniviður og aðferðir: Til að mæla áhrif styttri legutíma voru 50
sjúklingar valdir í tvo hópa af biðlistum tveggja sjúkrahúsa sam-
kvæmt slembiúrvali. Fræðsluhóp (FH), með 28 einstaklingum sem
fengu fræðslu og heimilisathugun fyrir aðgerð ásamt vitjunum
hjúkrunarfræðings, iðju- og sjúkraþjálfara sem gáfu leiðbeiningar
heima eftir aðgerð. Samanburðarhóp (SH), með 22 einstaklingum
sem fengu hefðbundna endurhæfingu án sérstakrar fræðslu eða
vitjana heim eftir aðgerð.
Niðurstöður: Legutíminn var marktækt styttri hjá FH, 6,5 dagar að
meðaltali miðað við 10 daga hjá SH (p>0.001). Það komu upp sjö
minniháttar fylgikvillar í FH og átta í SH á tveimur fyrstu mánuð-
unum eftir aðgerð, þar á meðal eitt liðhlaup (SH). Engin dauðsföll.
SH kom betur út samkvæmt mælitækjunum Harris Hip Score og
Meurle d'Abuegine. Þessi munur reyndist ekki marktækur. Sam-
kvæmt mælitækjunum 12-item Hip Score og Nottingham Health
Profile náði FH sér marktækt fyrr og leið betur 2 og 4 mánuðum
eftir aðgerð miðað við SH.
Umræða: Fræðsla og heimilisathugun fyrir gerviliðaaðgerð í mjöðm
og leiðbeiningar heima eftir aðgerð virðist vera áhrifarík og örugg
aðferð til að stytta legutímann.
Læknablaðið 2002/88 323