Læknablaðið - 15.04.2002, Blaðsíða 75

UMRÆÐA & FRÉTTIR / LÆKNALIND
að spyrja hvort þeir félagar sjái fyrir sér að komast í
fyllingu tímans á samning við Tryggingastofnun.
„Það er ekki hugsunin með þessu framtaki, þó
enginn viti hvað framtíðin beri í skauti sér. Við vild-
um bara starfa sjálfstætt. En ef ríkisvaldið vill styðja
fólk til þess að skipta við okkur teljum við eðlilegast
að það yrði gert á þann hátt að fólk gæti dregið
áskriftargjöldin frá skatti. Það væri raunhæfur stuðn-
ingur við þennan valkost í heilbrigðisþjónustunni."
Þegar blaðamaður skoðar húsakynnin með þeim
Guðbirni og Sverri sýna þeir honum að það er nóg
pláss fyrir fleiri lækna ef áhugi almennings fyrir þessu
rekstrarformi reynist nægur.
„Við höfum fengið fyrirspurnir frá kollegum sem
vilja vera með okkur en tíminn verður að leiða í ljós
hvort grundvöllur er fyrir því að bæta fleirum við.
Þetta hefur farið ágætlega af stað og þunginn er að
aukast. Vonandi gengur þetta upp því ef þessi tilraun
mistekst er næsta víst að þetta rekstrarform verði úr
sögunni í 15-20 ár. Það skiptir því máli fyrir lækna að
okkur takist þessi tilraun til þess að auka forræði og
ábyrgð lækna á eigin vinnu. Læknar ættu því að
standa með okkur til þess að efla faglegan metnað
stéttarinnar og vísa til okkar þeim sjúklingum sem
eru að leita að heimilislækni en fá ekki. Það er eðli-
legt að upplýsa fólk um valkostina og það ræður svo
hvað það gerir,“ segja þeir félagar. -ÞH
Sjálfsagður réttur lækna að nýta lækningaleyfið
Rætt við Sigurbjörn Sveinsson formann LÍ um framtak læknanna í Læknalind
Eins og fram kemur í umræðum um stofnun
Læknalindar er þar farið inn á nýja braut í fjármögn-
un heilbrigðisþjónustu. Islenskir læknar hafa hingað
til aðhyllst það sem meginreglu að ríkið greiði fyrir
þjónustuna þó svo að reksturinn sé í mörgum tilvik-
um í höndum einstaklinga eða fyrirtækja í einkaeigu.
í Læknalind er stigið einu skrefi lengra og almenningi
boðið upp á einskonar einkasjúkrasamlag. Lækna-
blaðinu lék forvitni á að vita hver væri afstaða Sigur-
björns Sveinssonar formanns Læknafélags Islands til
þess rekstrarforms sem þarna er bryddað upp á.
„Það hefur stundum verið orðað þannig að lög-
in um heilbrigðisþjónustu séu einskonar sáttmáli
þar sem sett er á blað meginefni þess sem þjóðin
vill að gert sé í heilbrigðismálum og hvernig það er
framkvæmt. í upphafi laganna segir að ríkið eigi
að veita eins góða heilbrigðisþjónustu og hægt er
að veita á hverjum tíma og að allir hafi jafnan rétt
til að njóta hennar, óháð stétt, efnahag eða búsetu.
Þetta er meginstefnan og góður meirihluti lækna
hefur verið á þeirri skoðun að hún sé rétt.
Það er hins vegar réttur hvers læknis að nýta sitt
lækningaleyfi og bjóða sína þjónustu. Það helgast
af stjórnarskrárvörðum rétti manna til atvinnu-
frelsis og á þeim grundvelli hafa læknarnir í
Læknalind og aðrir boðið fram þjónustu sína. Það
er samkomulag um að sumir læknar, til dæmis lýta-
læknar, geti boðið hluta af sinni þjónustu með
þessum hætti. Eins hafa alltaf verið til læknar sem
staðið hafa alveg utan við tryggingarnar að hluta
til en á sama tíma unnið á stofnunum ríkisins.
Þess vegna lítur málið þannig út frá mínum
sjónarhóli: Ríkið verður að halda uppi fullnægj-
andi heilbrigðisþjónustu fyrir alla. Hins vegar eiga
þegnarnir það val að kaupa sér einhverja þjónustu
sem læknar bjóða. Sú ákvörðun verður að byggjast
á frjálsu vali, það má ekki vera nauðungarval,
þvingað vegna ófullnægjandi þjónustu ríkisins. Þá
er komin upp sú staða að sumir þjóðfélagshópar
neyðast til að kaupa fullu verði þjónustu sem aðrir
njóta fyrir mun lægra verð vegna greiðsluþátttöku
Tryggingastofnunar.
Kannski er slíkt ástand í þjóðfélaginu. Eg hef
áður kallað stjórnmálamenn til ábyrgðar vegna
þessa. Ef einhverjir þurfa að velja þjónustu lækn-
anna í Læknalind vegna þess að þeir eiga ekki kost
á annarri þjónustu þá er ábyrgð stjórnmálamanna
mikil. En ég er eindreginn stuðningsmaður þess að
læknar noti lækningaleyfi sitt til þess að bjóða
þjónustu sína og að fólk eigi val um að kaupa sér
slíka þjónustu hafi það efni og ástæður til.“
Er kerfið að opnast?
Læknalind fellur ekki af himnum ofan í tómarúm því
heilsugæslan á höfuðborgarsvæðinu hefur verið hálf-
gert vandræðabarn heilbrigðiskerfisins á undanförn-
um árum. Hvert er álit formanns LI á því hvers vegna
svo illa hefur gengið að byggja upp heilsugæsluna
þannig að íbúar höfuðborgarsvæðisins geti við unað?
„Það hefur ekki verið vilji til að setja nægt fjár-
magn í hana, uppbyggingin hefur verið of hæg.
Fram yfir 1990 var höfuðáherslan lögð á uppbygg-
ingu heilsugæslunnar í dreifbýli en reynt að halda í
horfinu á Reykjavíkursvæðinu. Þar var uppbygg-
ingin miklu hægari. Upp úr 1990 átti að setja aukinn
kraft í hana en það gekk ekki sem skyldi. Frá 1988
hefur enginn komist inn á samning sem sjálfstætt
starfandi heimilislæknir svo það má segja að verið
sé að láta þá deyja út sem stétt. Kerfið hefur því ver-
Læknablaðið 2002/88 343