Læknablaðið - 15.04.2002, Blaðsíða 45

FRÆÐIGREINAR / ÞING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA
sjúklingur greindist fyrir tilviljun með IÆEÞP samtímis og hann
undirgekkst róttækt nýranám sökum illkynja æxlis í nýra. Nýra- og
þvagálsnám var framkvæmt með opinni aðgerð hjá fimm sjúkling-
um og hjá einum með kviðsjártækni og aðstoð handar, fjórir fóru í
nýra- og hlutanám þvagáls og í einu tilfelli var gert hlutanám þvag-
áls. Enginn dó á fyrsta mánuði eftir aðgerð. Sjúklingarnir reyndust
hafa eftirfarandi T-stigun: T4=2, T3=3, T2=2, Tl=l, Ta=3. Æxlis-
vöxtur var af gráðu I hjá einum sjúklingi, gráðu II hjá sjö og III hjá
þremur. Fjórir höfðu >2 æxli sömu megin. Tveir fengu geislameð-
ferð í kjölfar aðgerðar og annar þeirra líka lyfjameðferð. Fjórir
(36%) sjúklingar létust úr sjúkdómnum 1-4 mánuðum eftir aðgerð
sökum meinvarpa og voru allir með T3-4 sjúkdóm.
Alyktun: IÆEÞÞ eru fátíð á FSA og horfur sjúklinga með slflc æxli
ráðast mest af stigun sjúkdóms við greiningu. Sjúkdómurinn er oft
fjölhreiðra. Blóðmiga er algengasta einkennið. Erfitt reyndist að
greina meinvörp fyrir aðgerð. Enginn skurðdauði var á þessu
tímabili.
E 07 Rafkver Vals um þvagfærasjúkdóma
Valur Þór Marteinsson
Handlækningadeild FSA
Mjög hefur færst í vöxt á undanförnum árum að hafa læknisfræði-
legt efni aðgengilegt á tölvutæku eða rafrænu formi og þá sérstak-
lega á netinu. Höfundur mun kynna „Rafkver Vals um þvagfæra-
sjúkdóma“ sem í fyrstu verður aðgengilegt öllu starfsfólki FSA á
innraneti sjúkrahússins. Aðaltilgangurinn er sá að þeir sem á þurfa
að halda fræðslu eða upplýsingum um sjúkdóma í þvagfærum geti
opnað kverið hvenær sem er á rafrænu formi og þá frekar leyst
vandamál þau er þeir glíma við í daglega starfi. Efnið er skrifað með
læknanema og kandídata í huga þótt aðrar heilbrigðisstarfstéttir
geti vafalaust nýtt sér kverið. Leiðbeiningar eru varðandi greiningu
og meðferð flestra algengustu og nokkurra fátíðari góðkynja sjúk-
dóma í þvagfærum. Þungamiðjan er hnitmiðaður texti auk skýring-
armynda. Efnið verður endurnýjað (uppfært) með reglulegu milli-
bili eftir því sem reynslan sýnir auk þess sem tekið verður mið af
faglegum framförum innan þvagfæralækninga. Sömuleiðis er von-
ast til þess að rafkverið auki áhuga læknanema og annars heilbrigð-
isstarfsfólks á hinum fjölþættu sjúkdómum sem heyra undir þvag-
færalækningar í dag.
E 08 Stlgun á krabbameini í blöðruhálskirtli; skilvirk skráning
þvagfæraskurðlækna
Eiríkur Jónsson', Ársæll Kristjánsson', Baldvin Þ. Kristjánsson', Egill
Jacobsen’, Geir Ólafsson', Guðjón Haraldsson', Guömundur V. Einarsson’,
Guðmundur Geirsson', Hafsteinn Guðjónsson'.ÓIafur Örn Arnarson', Valur
Þór Marteinsson', Þorsteinn Gíslason', Laufey Tryggvadóttir2, Kristín
Bjarnadóttir2 og Jón Gunnlaugur Jónasson2
'Þvagfæraskurðlækningadeild Landspítala Hringbraut, Félag íslenskra þvagfæra-
skurðlækna. :Krabbameinsskrá Krabbameinsfélags fslands*.
Inngangur: Nýgengi krabbameins í blöðruhálskirtli hefur aukist
verulega síðastliðna tvo áratugi. Mikilvægt er að skrá ekki einvörð-
ungu tilfellið í Krabbameinsskrána heldur einnig greiningarstig
krabbameinsins. Til þess að svo megi vera þarf samvinnu við lækna
og skilvirkt skráningarferli.
Efniviður og aðferðir: Krabbameinsskrá KÍ hefur í samvinnu við
þvagfæraskurðlækna skráð greiningarstig þeirra sem greinst hafa
með krabbamein í blöðruhálskirtli frá 1998. Stigunin byggir á TNM
flokkunarkerfinu frá 1997.
Niðurstöður: Árin 1998, 1999 og 2000 greindust samtals 457 ein-
staklingar með krabbamein í blöðruhálskirtli og hafa 440 eða 96%
verið stigaðir. Af þessum hópi reyndust 64% hafa staðbundið
krabbamein (Tla-T2b), 17% með vöxt út fyrir líffærið (T3) og 19%
með dreifingu til eitla eða beina (N+ eða M+). Ef þessar niður-
stöður eru bornar saman við karlmenn sem greindust á tímabilinu
1983-87 er árlegur fjöldi sjúklinga sem greinast með útbreiddan
sjúkdóm, miðað við aldurstaðlað nýgengi, nær óbreyttur en fjöldi
karlmanna með staðbundinn sjúkdóm hefur aukist um tæp 60%.
Ályktanir: Skilvirk skráning á greiningarstigi krabbameins í blöðru-
hálskirtli hefur tekist með ágætum og varpar slík skráning mun
gleggra ljósi á sjúkdóminn í íslensku samfélagi samanborið við ein-
falda tilfellaskráningu.
E 09 Þvagleki meðal íslenskra kvenna - faraldsfræðileg rannsókn
Guðmundur Geirsson, Guðmundur Vikar Einarsson, Eiríkur Orri
Guðmundsson og Þorsteinn Gíslason
Þvagfæraskurödeild Landspítala Hringbraut
Inngangur: Markmið rannsóknarinnar var að kanna tíðni, tegundir
og meðferð þvagleka meðal íslenskra kvenna. Einnig var markmið-
ið að kanna tengsl þvagleka við aldur, félagsleg áhrif og lífsgæði.
Efniviður og aðferðir: Þátttakendur voru 10.000 konur á aldrinum
30-75 ára, valdar með tilviljun úr þjóðskrá. Sendur var póstlisti með
spurningum til þátttakenda ásamt bréfi þar sem tilgangur rann-
sóknarinnar var útskýrður. Hringt var í þær sem ekki höfðu svarað
og þeim boðið að svara spurningum í gegnum síma. Notast var við
staðfærðan alþjóðlegan spurningalista (ICI-SF) auk spurninga
tengdum kostnaði og meðferð. Gallup sá um framkvæmd rann-
sóknarinnar í samvinnu við höfunda.
Niðurstöður: Svarhlutfall var 75,1%. Síðasta mánuð höfðu 38,4%
fundið fyrir þvagleka, 18,7% 2-3svar í viku eða oftar. Áreynsluleki
er langalgengastur sérstaklega meðal yngri kvenna. Tíðni bráða-
leka eykst mikið með aldri. Flestar lýsa litlum leka (81,3%) en
magnið eykst með aldri. Þvagleki hafði áhrif á daglegt líf 28,4%
kvennanna. Þó aðeins lítill hluti svarenda hefðu hlotið meðferð
hafði meðferðin sem oftast var skurðaðgerð góð áhrif.
Ályktanir: Tíðni þvagleka er mjög há meðal íslenskra kvenna, hærri
en mælist í flestum erlendum könnunum. Tíðnin eykst með aldri,
sérstaklega bráðaleki. Sjúkdómurinn hefur áhrif á daglegt líf fjölda
kvenna. Hlutfallslega fáar konur leita sér meðferðar þótt í flestum
tilvikum hafi hún góð áhrif.
E 10 Þvagleki meðal íslenskra kvenna - Kostnaður af völdum þvagleka
Eiríkur Orri Guðmundsson, Guðmundur Geirsson, Guðmundur Vikar
Einarsson og Þorsteinn Gíslason
Þvagfæraskurðdeild Landspítala Hringbraut
Inngangur: Markmið rannsóknarinnar var að kanna fjárhagsleg
áhrif og kostnað af völdum þvagleka meðal íslenskra kvenna.
Efniviður og aðferðir: Þátttakendur voru 10.000 konur á aldrinum
30-75 ára, valdar með tilviljun úr þjóðskrá. Sendur var póstlisti með
spurningum til þátttakenda ásamt bréfi þar sem tilgangur rann-
sóknarinnar var útskýrður. Hringt var í þær sem ekki höfðu svarað
og þeim boðið að svara spurningum í gegnum síma. Notast var við
Læknablaðið 2002/88 313