Læknablaðið - 15.02.2005, Page 63

UMRÆÐA & FRÉTTIR / ARFUR JÓNS STEFFENSEN
Jón Steffensen prófessor
Aldarafmæli
15. febrúar 2005 er liðin öld frá fæðingu Jóns Steff-
enssen prófessors. Af því tilefni verður sett upp sýn-
ing í anddyri Þjóðarbókhlöðu um líf hans og starf. Jón
Steffensen var prófessor í líffærafræði og lífeðlisfræði
við Háskóla íslands. Einnig rak hann rannsóknar-
stofu í meinefnafræði 1937-1972.
Jón (1905-1991) og kona hans Kristín Björnsdóttur
(1905-1972) gáfu bókasafn sitt Háskólabókasafni ef-
tir sinn dag og einnig hús sitt að Aragötu 3. Gjöf Jóns
og frú Kristínar er ætlað að efla rannsóknir á sögu
íslenskra heilbrigðismála, enda er verðmætasti hluti
bókasafns hans tengdur því sviði beint og óbeint.
Sýningin lýsir í máli og myndum starfl, einkalífi
og áhugamálum Jóns. Auk bóka og handrita prýða
margir skemmtilegir munir og myndir sýninguna.
Þjóðminjasafn íslands lánar gripi sem tengjast mann-
fræðirannsóknum Jóns, en hann sá um rannsóknir á
mannabeinum fyrir Þjóðminjasafn og liggja eftir hann
merk ritverk á því sviði.
Starfsfólk Þjóðdeildar sem borið hefur hitann og þungann af undirbúningi ráðstefnu og sýn-
ingar í tilefni af aldarafmæli Jóns Steffensen, frá vinstri: Jökull Sœvarsson, Kristín Braga-
dóttir og Sigurður Örn Guðbjörnsson. Á myndina vantar Emilíu Sigmarsdóttur.
Jón Steffensen - Ritaskrá
1. Inflúensufaraldur í Miðfjarðarhéraði 1931. Læknablaðið 1932; 18:57.
2. Undersðgelse af den basofile substans i de r0de blodlegemer og deres struktur med
gallocyanin kromalun farvning. Hospitalstidende 1934; 269-83.
3. Exanthema subitum. Læknablaðið 1934; 20:131-3.
4. Agranulocytosis. Læknablaðið 1934; 20:161-5.
5. Framtíðarspítalar á íslandi. Læknablaðið 1935; 21: 23-5.
6. Dystrophia musculum progressivus juvenilis. Læknablaðið 1936; 22:38-42.
7. Beitrage zur Morphologie und Pathologie der roten Blutkörperchen. Folia Hemat-
ologica 1936; 54:321-73.
8. Veranderungen im Bau der Nucleoproteide beim Menschen wahrend der Sper-
miogenese. Zugleich ein Beitrag zur Farbungstheorie. Zeitschrift ftir Zellforschung
und Mikroskop. Anatomie 1936; 25: 565-82.
9. Hvít blóðmynd við akútar infektionir. Læknablaðið 1938; 24:113-24.
10. Um blóðmælingar. Læknablaðið 1939; 25:49-59.
11. Nýjustu rannsóknir á amínósýrum. Læknablaðið 1939; 25:78.
12. Nýjustu rannsóknir á fitumeltingu. Læknablaðið 1939; 25: 79.
13. Læknafjölgunin og lökustu læknahéruðin. Læknablaðið 1940; 26:124-8.
14. Kalciummagn rauðu blóðkornanna í manni og kalciumskipti milli blóðkorna og
blóðvessa. Læknablaðið 1941; 27: 81-8.
15. (Review.) Guðmundur Hannesson: fslensk líffæraheiti. Læknablaðið 1941; 27:137-
8.
16. Lokaðir kirtlar. Náttúrufræðingurinn 1942; 12:15-23.
17. Ný íslensk hjálmgrasategund. Náttúrufræðingurinn 1943; 13:48.
18. Knoglerne fra Skeljastaðir i Þjórsárdalur. Forntida gárdar i Island. Köbenhavn
1943,227-60.
19. Þjórsdælir hinir fornu. Samtíð og saga II. Reykjavík 1943. 7-42.
20. Aldur berklaveikinnar á íslandi. Berklavörn 1943; 5:19-20.
21. Das Weise Blutbild der Islander. Greinar II. Reykjavík 1943, s. 123-45 (with Th.
Skúlason).
22. Blóðkornasökk. Heilbrigt líf 1945; 5:19-26.
23. Uppruni íslendinga. Samtíð og saga III. Reykjavík 1946,271-92.
24. Rannsóknir á kirkjugarðinum í Haffjarðarey sumarið 1945. Skírnir 1946; 120:144-
62.
25. Notes on Craniometric Technique. Man 1948; 48:157,138-40.
26. Guðmundur Hannesson. Látinn háskólakennari. Árbók Háskóla íslands 1946-
1947. Reykjavík 1949, s. 80-90.
27. Mannabein úr kumlateignum á Hafurbjarnastöðum. Árbók hins (sl. fornleifafélags
1943-48; 1949:123-8.
28. Um ltkamshæð íslendinga og orsakir til breytinga á henni. Læknablaðið 1950; 34:
127-44.
29. Enn um eyðingu Þjórsárdals. Árbók hins ísl. fornleifafélags 1949-50; 1951: 63-72.
30. Víkingar. Samtíð og saga V. Reykjavík 1951,28-50.
31. Nokkur atriði úr fornsögu Noregs. Samtíð og saga V. Reykjavík 1951,112-22.
32. Kuml hjá Surtsstöðum í Jökulsárhlíð. Árbók hins ísl. fornleifafélags 1951-52; 1952:
76-80.
33. Árni Pjetursson læknir. Læknablaðið 1953; 38: 25-6.
34. (Review.) Bertil Lundmann. Umriss der Rassenkunde des Menchen in geschicht-
licher Zeit. Köbenhavn 1952, Man 1953; 53:121.
35. Human hair pigment and hair colour. JRAI 1953; 82:147-58.
36. The physical anthropology og the Vikings. JRAI 1954; 83: 86-97.
37. (Ed.) Guðmundur Hannesson. Alþjóðleg og (slensk líffæraheiti. 2nd ed., revised.
Reykjavík 1956. XIV, 175 pp.
38. Human hair pigment and hair colour. (Resumé) Actes du IVe Congrés Internation-
al des Sciences Anthropologiques et Ethnologiques 1954 s. 318.
39. Bein Páls biskups Jónssonar. Skírnir 1957; 130:172-86.
40. Líkamsvöxtur og lífsafkoma íslendinga. Saga 1958; 2:280-308.
41. Fæðuval. Heilbrigt líf 1958; 14:6-15.
42. Stature as a criterion of the nutritional level of Viking Age Icelanders. Third Viking
Congress. Árbók hins ísl. fornleifafélags, fylgirit 1958; 39-51.
43. Kumlafundur að Gilsárteigi í Eiðaþingá. Árbók hins ísl. fornleifafélags 1959; 121-6.
44. Ræningjadysjar og Englendingabein. Árbók hins ísl. fornleifafélags 1959; 92-110.
45. Gigtlidelser. KLNM 1960; 5:299.
46. Bjarni Pálsson og samtíð hans. Andvari 1960; 85: 96-116.
47. Læknanám Bjarna Pálssonar. Læknablaðið 1960; 44: 65-84.
48. Lækningagyðjan Eir. Skírnir 1960; 134:34-46.
49. The physical antropology of the Vikings. Summary from Ille Congrés International
des Sciences Antroplogiques et Ethnol. Bruxelles 1948, Tervuren 1960:227.
50. Vandkvæði í verknámi í líffærafræði og tillögur tilúrbóta. Stúdentablaðið 1961; 39
(3): 12-3.
51. Eir, lægekunstens gudinde. Nordisk Medicin 1961; 67: 356-9 og t Medicinhistorisk
Ársbok 1962.
52. Sögufrægasta mynd ársins: (viðtal við Jón Steffensen prófessor). Kirkjuritið 1962;
28:442-6.
53. Þjóðminjasafn íslands: nokkrar hugleiðingar í tilefni aldarafmæiis þess. Árbók
Hins íslenzka fornleifafélags 1962:5-11.
54. (One of the editors.) Medicinhistorisk Ársbok 1962-1964, during which time he
wrote »En hilsen fra Island«.
55. Islands folkemængde gennem tiderne. Medicinsk Forum 1963; 16:129-52 og í Med-
icinhistorisk Ársbok 1964. (Johannes Nielsen, lecture given in Dansk Medicinsk-
historisk Selskap 7.1.1963).
56. Hvað er hægt að gera til að efla íslensk raunvísindi? Mbl. 19.1.1965.
57. Læknanám og læknakennsla. Læknaneminn 1965; 18 (1): 16-20.
58. Jón Steffensen sextugur. Caricatures by Gunnar Eyþórsson. Læknaneminn 1965;
18:42-3.
Læknablaðið 2005/91 203