Læknablaðið - 15.12.2007, Blaðsíða 21

______FRÆÐIGREINAR
GÁTIR Á GEÐDEILDUM
Gátir á bráðadeildum geðsviðs Landspítala:
Viðhorf sjúklinga
og starfsmanna
Jón Snorrason
hjúkrunarfræðingur
Guðrún
Úlfhildur
Grímsdóttir
hjúkrunarfræðingur
Jón Friðrik
Sigurðsson
sálfræðingur
Rannsóknin var unnin á
geðsviði Landspítala
Lykilorð:
gát, viðhorf sjúklinga, viðhorf
starfsmanna.
Jón Snorrason,
hjúkrunarfræðingur/
verkefnastjóri, geðsviði
Landspítala Hringbraut, 101
Reykjavík.
jonsnorr@landspitali. is
Ágrip
Tilgangur: Gátir á sjúklingum eru algengar á
geðdeildum bæði hérlendis og erlendis, en fáar
rannsóknir eru til á meðferðarlegu gildi þeirra.
Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna umfang
og eðli gáta á bráðadeildum á geðsviði Landspítala
og viðhorf sjúklinga og starfsmanna til þeirra.
Þátttakendur og aðferðir: Skráðar voru upplýs-
ingar um sjúklinga sem höfðu verið á gát á þriggja
mánaða tímabili. Staðlað viðtal með 11 spurn-
ingum var tekið við sjúklinga stuttu eftir að gát
lauk til að kanna viðhorf þeirra til gátarinnar. Að
auki voru starfsmenn af hverri deild beðnir um að
svara átta spurningum um viðhorf þeirra til gáta.
Siðanefnd Landspítala veitti leyfi til rannsókn-
arinnar.
Niðurstöður: Á rannsóknartímabilinu voru sam-
tals 157 sjúklingar settir á gát á deildunum fjór-
um, sem er 31% af öllum innlögðum sjúklingum
á tímabilinu. Flestir voru settir á reglubundna
gát (83%), næst flestir á yfirsetu (25%) en fæstir
á sjálfsvígsgát eða fulla gát (11%). Langflestum
sjúklinganna fannst öryggi það gagnlegasta við
að vera á gát, óháð því hvaða tegund gátar þeir
voru á, og aðeins fimmtungi þeirra fannst félags-
skapur starfsfólksins gagnlegur. Starfsfólkið áleit
hins vegar umhyggju, virðingu og félagsskap það
gagnlegast fyrir sjúklinga, óháð tegund gátar.
Ályktanir: Umfang, eðli og framkvæmd gáta á
deildunum fjórum virðist vera svipað og erlendis.
I ljósi mikilvægi gáta í umönnun geðsjúkra og
áhrifanna sem þær hafa á einkalíf sjúklinga er
mikilvægt að setja um þær skýrar verklagsreglur
og klínískar leiðbeiningar.
Inngangur
Gátir hafa verið notaðar við meðferð sjúklinga á
geðdeildum sjúkrahúsa um langt skeið (1), en gát
felur í sér að sjúklingur dvelur á ákveðnu svæði
á deild og eirrn starfsmaður (sjaldan fleiri) sinnir
honum einum í ákveðinn tíma. Ástæður þess að
sjúklingar eru hafðir á gát eru fyrst og fremst þær
^■WMMMaaMHENGLISH S U M M A RYBHHHHBBHH
Snorrason J, Grímsdóttir GÚ, Sigurðsson JF
Special observation on psychiatric patients on acute inpatient wards at the
Division of Psychiatry, Landspítali-University Hospital in lceland, attitudes of
patients and staff
Objective: Special observation (constant observation) of
patients is common on psychiatric wards, both in lceland
and abroad, but very few studies have been conducted on
their therapeutic value. The objective was to investigate
the extent and nature of special observation on emergency
wards at the Division of Psychiatry at the Landspitali-
University Hospital in lceland as well as the attitudes of
patients and staff toward special observation.
Participants and methods: Information about patients
on special observation was recorded over a three months
period. Patients were interviewed with a standardised
eleven questions interview shortly after the observation
finished in order to investigate their attitudes toward the
observation. Also, members of staff from each ward were
asked to answer eight questions about their attitudes
toward special observation in general. The Ethics
Committee of Landspitali - University Hospital gave its
permission for the study.
Results: During the research period observation was
used for 157 patients, which is 31 % of the total number of
patients admitted during that period. Most of the patients
(83%) were on 5-15 minutes observation, 25 per cent on
close observation and 11 percent on suicide or constant
observation. The majority of the patients claimed that
security was the most important aspect of being on special
observation, independent of which type of observation
they were, and only one fifth felt that the company of
staff was most important. The staff members on the other
hand claimed that concern for the patient, respect and
companionship were most important for the patients,
independent of the type of observation used.
Conclusions: The extent, nature and process of
observation on acute inpatient wards in lceland seems
to be comparable to other studies from abroad. In view
of the importance of special observations in psychiatric
emergency care and their influence on patients’ private life
it is important to develop and implement clinical guidelines
about their use.
Key words: close/constant/regular observation, patients'
attitudes, staff attitudes.
Correspondence: Jón Snorrason, jonsnordSXandspitaii.is
LÆKNAblaðið 2007/93 833