Læknablaðið - 15.12.2007, Qupperneq 42

UMRÆÐUR 0 G F R É T T 1 R
REYNSLUSAGA HEIMILISLÆKNIS
Spjallað við lækna, lækna- stoð túlks var ég svo farinn að skoða mig um og
nemaog lækningaforstjóra ræða við lækna sjúkrahúsins. Á taugasjúkdóma-
Háskolasjúkrahúsins i deildinni tók á móti mér skrafhreifinn og hress
læknir. Honum var talsvert niðri fyrir og sagði að
unnið væri við erfiðar aðstæður, tilfinnanlegan
tækjaskort og benti á ónothæfan tækjahaug í einu
horninu - hjartalínuritið bilaði í gær. Hann bað
mig um að aðstoða sjúkrahúsið við að útvega
nauðsynleg lækningatæki, það vantaði tilfinn-
anlega hjartarafsjár og blóðsykurmæla, bara svo
eitthvað væri nefnt. Svo rétti hann mér langan
óskalista - og sagði: „Ef þú hjálpar okkur - verð-
ur þín minnst með því að letra nafn þitt á silf-
urskjöld sem verður festur framan á stofuhurð-
irnar."
Vegna breyttra lifnaðarhátta hefur tíðni
sjúkdóma breyst undanfarin ár og er farin að
minna meira á það sem tíðkast á vesturlöndum. -
Sjúklingar koma vegna afleiðinga ómeðhöndlaðr-
ar sykursýki, háþrýstings og aukinnar blóðfitu.
Fyrirbyggjandi læknisfræði er ekki fyrir almenn-
ing í Tógó og fólki með þessa áhættuþætti er ekki
sinnt. Tíðni heila- og hjartaáfalla er há og dán-
artíðni þeirra sem veikjast há enda öll aðstaða til
meðferðar og endurhæfingar slíkra sjúklinga afar
bágborin. Það sagði mér læknir síðar að í Benín,
Götumynd frá Lomé, höfuðborg Tógó. Ljósmynd: Lena Magnúsdóttir
þar sem búa 11 milljónir manna, sé starfandi einn
taugaskurðlæknir. Hann hlýtur að hafa mikið að
gera. Hvað skyldu vera margir taugaskurðlæknar
í Tógó?
Mér var sýnd deild þar sem á að vera sjúkra-
þjálfun, en þar var ekki að finna nein þau áhöld
eða aðstöðu sem gæti hjálpað við endurhæfingu
sjúklinga. Lækninum var einnig tíðrætt um þá
lækna sem flýja land vegna slæmrar starfsaðstöðu
og lélegra kjara.
Allan tímann á meðan á heimsókn minni stóð
og samræðum mínum við læknana var lækninga-
forstjórinn yfir okkur og leyndi sér ekki á svip
hans að honum féll ekki allt vel í geð sem fram
kom og sýndi ýmis merki um óþolinmæði. Það
var eins og hann vildi að þessari heimsókn minni
lyki sem fyrst.
Á hjartadeildinni mætti ég fámálum lækni
með þunglyndislegt yfirbragð. Á deildinni
voru fáir sjúklingar og í ljós kom að þar voru
engin lyf, - ekki einu sinni morfín til verkjastill-
ingar. Ef fjárhagur leyfir má ná í lyfið í næstu
lyfjaverslun og þá er að vonast til að lyfið sé
frá heiðarlegu lyfjafyrirtæki og hafi tilætlaða
verkun. Skortur á verkjalyfjum er tilfinnanleg-
ur. Krabbameinssjúklingar njóta ekki einu sinni
þeirra sjálfsögðu mannréttinda.
Blóðrannsóknir eru einungis teknar ef fjárhag-
ur sjúklings leyfir, annars notast menn við klín-
íska nefið. Ég komst að því að einföld blóðrann-
sókn kostar u.þ.b. 30 evrur sem er á við meðal
mánaðarlaun og því lúxus ætlaður efnameira
fólki. Ég kom að sjúkrarúmi gamals manns
sem reyndist blóðlaus og vannærður, læknirinn
taldi hann vera með malaríu og þegar ég spurði
hvort hann væri á einhverri meðferð var lítið um
svör en ég tók eftir að settur hafði verið upp hjá
honum vökvi í æð.
Túlkurinn sagði mér að ekki væri áhugi á því
að sýna mér bráðasjúkrahúsið sem var í öðru
hverfi borgarinnar. Þar er slysadeildin en þangað
koma meðal annars fórnarlömb tíðra umferð-
arslysa. Ef maður slasast í umferðinni er það sá
sem hringir í sjúkrabílinn eða fer með sjúklinginn
á móttökuna sem þarf að greiða fyrir læknismeð-
ferðina og slíkan reikning hafa fæstir efni á að
greiða. Iðulega gengur fólk því framhjá slösuðu
eða dauðvona fólki eftir slys. Ef ekki finnst að-
standandi sem getur hjálpað er viðkomandi alger-
lega bjargarlaus. Einn læknanna á sjúkrahúsinu
sagði mér að hann sinnti ekki slíkum sjúklingum
þó þeir yrðu á vegi hans, vegna greiðsluskyldu
fyrir meðferð og að síðan komi iðulega himinháir
bakreikningar löngu síðar. Maður vissi aldrei
hverju maður gæti átt von á.
Mér gafst kostur á að skoða sjálfstætt reknar
854 LÆKNAblaðið 2007/93