Læknablaðið - 15.05.2010, Blaðsíða 19

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
Fóstureyðing með lyfjum. Fyrstu
246 meðferðirnar á Islandi
Ágúst Ingi
Ágústsson1
í sérnámi í fæðinga- og
kvensjúkdómalækningum
Kristín
Jónsdóttir2
sérfræðingur í fæðinga- og
kvensjúkdómalækningum
Jens A.
Guðmundsson2
sérfræðingur í fæðinga- og
kvensjúkdómalækningum og
innkirtlakvensjúkdómum
Lykilorð: fóstureyðingar með
lyfjum, meðgöngurof með lyfjum.
’Odense
Universitetshospital,
Óðinsvéum, Danmörku,
2 kvennasviði Landspítala
Hringbraut.
Rannsóknin var unnin á
kvennasviði Landspítala
Hringbraut.
Fyrirspurnir og bréfaskipti:
Ágúst Ingi Ágústsson,
Gynækologisk - Obstetrisk
afdeling,
Odense Universitetshospital,
Sdr. Boulevard 29, 5000
Odense C,
Danmörku
aQusaau@vahoo.com
Ágrip
Tilgangur: Fóstureyðing með lyfjum er örugg og
árangursrík meðferð og er í auknum mæli beitt
sem fyrsta vali snemma á meðgöngu. I febrúar
2006 var byrjað að bjóða konum á Islandi slíka
meðferð. Tilgangur rannsóknarinnar er að meta
árangur af fóstureyðingum með lyfjum og kanna
hvort þær séu heppilegur valkostur við aðgerðir
á íslandi.
Efniviður og aðferðir: Allar konur sem gengust
undir fóstureyðingu með lyfjum frá febrúar 2006
til júlí 2007 og uppfylltu skilyrði (meðgöngulengd
<63 dagar, n=246) voru teknar inn í rannsóknina.
Safnað var upplýsingum um fjölda þeirra sem
þurftu að fara í aðgerð og um aðra fylgikvilla.
Niðurstöður: Hlutfall fóstureyðingar með lyfjum
var 17,4% (n=246/1171) allra fóstureyðinga á
kvennasviði Landspítala á rannsóknartímabilinu.
Gera þurfti aðgerð í 8,9% tilfella. Sýklalyfjum var
ávísað í 4,1% tilfella og fjórar konur voru lagðar
inn vegna fylgikvilla án þess að gera þyrfti aðgerð
(þvagfærasýking=2, blæðing=2), ein kona var lögð
inn á gjörgæslu í einn sólarhring vegna óútskýrðs
hita og ein kona þurfti blóðgjöf.
Ályktun: Yfir 90% árangur er sambærilegur við
það sem lýst hefur verið í öðrum rannsóknum
(92-99%) og meðferðin reyndist örugg við
okkar aðstæður. Aðeins 17,4% fóstureyðinga á
tímabilinu voru með lyfjum samanborið við 50% í
Svíþjóð og 46% í Danmörku. Með aukinni reynslu
og almennri þekkingu um meðferðina má búast
við því að hlutfallið muni hækka.
Inngangur
Notkun lyfja til að binda endi á þungun áður
en fóstur verður lífvænlegt hófst eftir að
prostaglandínafleiður voru þróaðar á sjöunda
og áttunda áratug síðustu aldar.1 Prógesterón-
andverkinn (antagonist) mífepristón (RU 486)
var þróaður í Frakklandi og samþykktur til
notkunar þar 1988.2 Með tilkomu mífepristóns
varð fóstureyðing með lyfjum mun áhrifaríkari og
öruggari en áður.
í fyrstu var mífepristón notað eitt sér en með
því að bæta prostaglandíni við fékkst mun betri
árangur.1 Mífepristón stöðvar þungunina með því
að hamla virkni prógesteróns3 en prostaglandínin
mýkja leghálsinn og valda samdrætti í leginu
svo innihald þess tæmist út.1 Sýnt hefur verið
fram á góðan árangur að 63 daga meðgöngu (níu
meðgönguvikur).2 Meðferð með mífepristón og
mísóprostól (prostaglandín E2) saman hefur síðan
verið notuð með öruggum hætti af milljónum
kvenna um allan heim.2 Lyf eru notuð við 20%
allra fóstureyðinga snemma á fyrsta þriðjungi
meðgöngu í Englandi, 30% í Frakklandi, 60% í
Skotlandi, 46% í Danmörku (Óðinsvé) og 50% í
Svíþjóð.1'4-6 Á kvennasviði Landspítala var byrjað
að nota mífepristón með mísóprostóli til fóst-
ureyðinga í febrúar 2006, eftir að Lyfjanefnd og
landlæknir höfðu gefið samþykki sitt til notkunar
þess.
Tilgangur rannsóknarinnar er að kanna árangur
af notkun lyfja við fóstureyðingar snemma á fyrsta
þriðjungi meðgöngu (<9 meðgönguvikur) hjá
konum á íslandi.
Efniviður og aðferðir
Eftir að leyfi landlæknis var fengið fyrir með-
ferðinni var öllum konum sem sóttu um fóstur-
eyðingu á kvennadeild og höfðu staðfesta
meðgöngulengd s9 vikur (63 dagar) frá fyrsta
degi síðustu blæðinga, og þar sem ekki fundust
frábendingar fyrir notkun lyfjanna, boðið að
velja milli lyfjameðferðar og legtæmingar með
sogi í svæfingu (evacuatio uteri; hér eftir
nefnt aðgerð) eftir ítarlega upplýsingagjöf um
framkvæmd hvorrar aðferðar fyrir sig. Fengið
var leyfi fyrir rannsókninni hjá Persónuvemd og
Siðanefnd Landspítala. Upplýsingum um allar
fóstureyðingar með lyfjum á fyrsta þriðjungi
meðgöngu þá 18 mánuði sem rannsóknin náði
yfir var safnað úr sjúkraskrám kvennasviðs
Landspítala.
Á þessu tímabili gengust 246 konur undir
fóstureyðingu með lyfjum. Aldur kvennanna var
á bilinu 16-45 ára (miðgildi 27 ár). Upplýsingum
um meðgöngulengd, gang meðferðar, fylgikvilla
og inngrip með aðgerðum var safnað.
í fyrstu heimsókn fengu konurnar viðtal
við félagsráðgjafa, hjúkrunarfræðing og lækni
LÆKNAblaðið 2010/96 331