Læknablaðið - 15.05.2010, Blaðsíða 24

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKNIR
Æskilegt að hjartalæknlr sendl heimlllslækni
læknabréf
Fjölgar ferðum til heimilislækna
Fækkar ferðum til hjartalækna
13
Meiri fyrirhöfn fyrir mig
Meiri kostnaðar fyrir mig
Almenn ánægja
Mynd 1. Viðhorf
hjartasjúklinga (%)
til tilvísanakerfis
til sérfræðinga í
hjartasjúkdómum.
lýði hér á landi síðan árið 1984.
I byrjun árs 2006 sögðu sérfræðingar í
hjarta-sjúkdómum upp samningi þeim er þeir
höfðu haft við Tryggingastofnun ríkisins (TR).18
Sjúklingar þurftu því að greiða fullt gjald
fyrir þjónustu þeirra. í kjölfarið var ákveðið
að TR endurgreiddi sjúklingum hlut TR að
því tilskildu að þeim hefði verið vísað með
formlegri tilvísun heimilislæknis til sérfræðings
í hjartasjúkdómum. Reglugerð þess eðlis tók
gildi 1. apríl 2006.18 Af þessu tilefni var hannað
sérstakt tilvísanablað í sjúkraskrárforritinu Sögu
(sem er notað fyrir heilsugæsluna á landsvísu)
með reitum fyrir sjúkrasögu, lyfjanotkun, helstu
sjúkdómsgreiningar og úrlausnir. Hluti þessara
breyta er skráður með kerfisbundnum hætti fyrir
rafræna úrvinnslu. Hér gafst því einstakt tækifæri
til að rannsaka nánar áhrif af ákvarðanatökum af
þessu tagi.
Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna
viðhorf sjúklinga til nýtilkomins tilvísanakerfis
frá heimilislæknum til sérfræðinga í hjarta-
sjúkdómum sem og að kanna hvort þessi breyting
hafi leitt til faglegs ávinnings sem felst í
auknu upplýsingaflæði milli heimilislækna og
hjartalækna.
Efniviður og aðferðir
Árið 2007 var gerð rannsókn á tilvísunum
til sérfræðinga í hjartasjúkdómum á Heilsu-
gæslustöðinni Efstaleiti í Reykjavík. Stöðin þjónar
um 11.000 íbúum sem mynduðu mögulegan
markhóp fyrir tilvísun til hjartalækna. Allir
starfandi sérfræðingar í hjartasjúkdómum á
landinu mynduðu þann markhóp sem
heimilislæknar gátu vísað til. Sjö heimilislæknar
störfuðu á heilsugæslustöðinni Efstaleiti. Aflað
var upplýsinga úr sjúkraskrám stöðvarinnar
og með spurningalistum til sjúklinga sem vísað
hafði verið til hjartalækna (hér eftir nefndir
hjartasjúklingar) og allra starfandi heimilislækna
á landinu. Þessi hluti rannsóknarinnar nær til
úrvinnslu úr sjúkraskrám og spurningalistum til
sjúklinga.
Á tímabilinu 1. júní 2006 til 1. apríl 2007 fengu
alls 344 einstaklingar tilvísun til sérfræðinga í
hjartasjúkdómum frá heimilislæknum í Efstaleiti
og mynda þann hóp sem skoðaður var með tilliti
til samskipta, fjölda tilvísana og svarbréfa. Við
eftirgrennslan árið 2007 náðist ekki í 20 þeirra
(látnir, brottfluttir eða aðrar ástæður). Því var 324
boðið að taka þátt í spurningalistakönnun um
viðhorf þeirra og reynslu af tilvísanakerfinu. Af
þeim samþykktu 245 að fá senda spurningalista
sem var síðan sendur til sjúklinga í september
2007, en þá var liðið rúmt ár frá því að ákvæði
um tilvísun tók gildi. Svör bárust frá 209 þeirra
(85% heimtur, 65% af öllum). Spurt var um kyn,
aldur, hjúskaparstöðu, menntun, atvinnustöðu,
búsetu og fjölskyldutekjur. Einnig var spurt um
fjölda heimsókna til heimilislæknis, mat á eigin
heilsu, viðhorf sjúklinga til tilvísanakerfis frá
heimilislæknum til sérfræðinga í hjartasjúkdóm-
um, kostnað, fyrirhöfn, ástæður, fjölda heimsókna
til sérfræðinga í hjartasjúkdómum og hvort fólk
hafi farið til þeirra án tilvísana.
Úr sjúkraskrám voru sóttar upplýsingar fyrir
árin 2005 til 2007 varðandi heildarfjölda samskipta
skjólstæðings við heilsugæsluna, fjölda viðtala hjá
heimilislækni, fjölda símtala og fjölda lyfjabeiðna.
Einnig var skráður fjöldi tilvísana til sérfræðinga í
hjartasjúkdómum og fjöldi læknabréfa sem borist
höfðu frá sérfræðingum í hjartasjúkdómum.
Tölfræðilegir útreikningar voru gerðir í Excel
og SPSS. Notað var Kí- kvaðrat próf við
tölfræðilegan samanburð á flokkunarbreytum
og Stúdents-t próf við samanburð á samfelldum
breytum. Marktækur munur var skilgreindur sem
p<0,05.
Fengin voru tilskilin leyfi hjá Persónuvernd
(S3723/2008 og Tilvísun 2008010050) og yfirlækni
Heilsugæslunnar í Efstaleiti. Rartnsóknin var
kynnt Vísindasiðanefnd sem mat hana utan
lagaramma nefndarinnar (bréf dagsett 2. maí
2007).
Niðurstöður
Mynd 1 sýnir hluta af svörum sjúklinga varðandi
viðhorf þeirra til tilvísanakerfisins. Eins og sjá
má á myndinni leggja sjúklingar áherslu á að
hjartalæknar sendi heimilislækni læknabréf (89%,
95% öryggisbil 85,1- 93,5). Fjörutíu og einn af
hundraði töldu að það fjölgaði ferðum þeirra
til heimilislækna (95% öryggisbil 34,0-47,6).
336 LÆKNAblaðið 2010/96