Læknablaðið - 15.05.2010, Blaðsíða 46

U M R Æ Ð U R
V I Ð T A L V I Ð
O G FRÉTTIR
HEILBRIGÐISRÁÐHERRA
í heilsugæslunni og jafnvel af öðrum en læknum.
Öflug heilsugæsla tryggir yfirsýn og heildstæðari
nálgun að þjónustu við einstaklinga og fjölskyldur
í nærumhverfinu. Tilvísanakerfi verður hins vegar
ekki tekið upp í skyndi því til þess að það sé hægt
verður að efla heilsugæsluna og aðlögunartíminn
verður því nokkur eftir að ákvörðun er tekin."
Ráðuneytið hefur lagt til að allir sjúklingar sem
fara í aðgerð á sjúkrastofnun komi í fyrstu skoðun
á göngudeild viðkomandi spítala. Til þessa hafa
sjúklingar ýmist komið á göngudeild eða farið til
sérfræðings út í bæ til skoðunar eftir aðgerð. Hvers
vegna er þetta lagt til?
„Mér skilst að lengi hafi verið reynt að
framfylgja þessu irmi á Landspítala til þess að
tryggja faglegt eftirlit og öryggi og ráðuneytið
styður það. Eins og nú er getur verið erfiðleikum
bundið að fylgjast með því hvernig sjúklingnum
reiðir af meðal annars vegna þess að sjúkraskrár
eru ekki samtengdar. Þetta mun einnig spara
Sjúkratryggingum töluverða fjármuni, um 80
milljónir á ári, og er liður í því að draga úr
sérfræðikostnaði. Því verður ekki neitað að eitt
erfiðasta verkefni okkar hér í ráðuneytinu er
að finna leiðir til að draga úr sérfræðikostnaði.
Satt að segja hefur okkur lítið miðað hingað til.
Þó brugðust sérfræðilæknar vel við og frestuðu
2% hækkun frá 1. apríl til 1. júní og þannig gefst
okkur tími til að finna leiðir í góðu samstarfi við
Læknafélag Islands til að ná markmiðum fjárlaga
í þessu efni. Þetta eru tveir milljarðar sem þarf
að skera niður. Sex milljarðar fóru í greiðslur til
sérfræðinga og í rannsóknir á þeirra vegum í fyrra
en eiga að verða fjórir milljarðar í ár. A síðasta ári
fór þessi kostnaður um sjö hundruð milljónir fram
úr áætlun og því er niðurskurðurinn meiri en ella
í ár. Þetta er ekki auðvelt en verður einfaldlega
að takast. Eg hef óskað eftir því bréflega að
einingaverð sérfræðiþjónustu verði lækkað um
10% og einnig að dregið verði eftir föngum úr
kostnaði við rannsóknir og ég hef mætt skilningi
á þessu erindi."
Sameining stofnana og ráðuneyta
Á það hefur verið bent og tekist á um það að með
auknum niðurskurði hafi álag aukist á þeim sem standa
vaktina; heilbrigðisstarfsfólk er sífellt krafið um meira
en ber ekki meira úr býtum, jafnvel minna.
„Þetta er alveg rétt. Álagið í dag er vissulega
mikið en það er hins vegar ekki nýtt þó ástæð-
urnar séu aðrar því til skamms tíma hefur
skortur á mannafla verið viðvarandi á heil-
brigðisstofnunum. Þá vil ég einnig benda á að
dregið hefur úr eftirspurn eftir heilbrigðisþjónustu
á undanförnum mánuðum og það á sér ýmsar
skýringar. Minni fjárráð eiga hér áreiðanlega hlut
að máli en eftir hrunið hægði líka á samfélaginu,
umferðarslysum hefur fækkað svo eitthvað sé
nefnt, og þetta er reyndar ekki einsdæmi á Islandi
heldur klassískt kreppueinkenni."
Er ekki minnkandi eftirspurn eftir þjónustu að
einhverju leyti árangur vel heppnaðra forvarna
undanfarin ár og áratugi og þá skammsýnt að draga
úr forvörnum á krepputímum sem koma svo í bakið á
okkur síðar?
„Forvarnir eru mjög mikilvægar á kreppu-
tímum en þar verður að forgangsraða ekki síður
en annars staðar. Það var fallið frá áformum
um skimun fyrir ristilkrabbameini sem Alþingi
ákvað að hrinda af stað og átti að hefjast fyrir
tveimur árum. Því var slegið á frest vegna
kostnaðar og eftir hrunið var ljóst að ekki fengist
fjármagn til þessa verkefnis. Vinnuhópur á vegum
ráðuneytisins um forgangsröðun bólusetninga og
skimana mælti með því að fyrst yrði hafin yrði
bólusetning ungbarna gegn pneumókokkum eða
lungnabólgubakteríum og vonast ég sannarlega
til þess að við getum gert það á næsta ári. Öll
hin Norðurlöndin hafa tekið upp bólusetningu
gegn pneumókokkum. Bóluefnið sem nota á við
lungnabólgubólusetninguna er þrettángilt og með
því skapast forsendur til að bólusetja með miklum
árangri gegn lungnabólgu. Langtímaáhrifin verða
líka mikil því þessar sömu bakteríur valda til að
mynda eyrnabólgu hjá bömum og það mun ekki
lítið draga úr kostnaði við lyf og læknisþjónustu
ef börnin eru ónæm fyrir þessum bakteríum. í
Bandaríkjunum hefur þessi bólusetning verið í
gangi í 10 ár og þar eru langtímaáhrif farin að
skila sér í færri dauðsföllum eldra fólks vegna
lungnabólgu. Bólusetningin dregur einfaldlega úr
smithættunni fyrir alla, ekki bara börnin.
Þetta er því gott dæmi um forvörn sem
mun skila sér mjög fljótt í meiri lífsgæðum,
betri heilsu, minna álagi og kostnaði fyrir
heilbrigðisþjónustuna og þjóðarbúið í heild.
Svona verðum við að fara í sparnaðinn,
ekki spara eyrinn og kasta krónunni, heldur
horfa til lengri tíma. Ég legg mikla áherslu
á eflingu lýðheilsu og forvarna og liður í
því er sameining landlæknisembættisins og
Lýðheilsustofnunar sem verður vonandi af um
næstu áramót. Við sjáum mörg sóknarfæri í því
að þarna verði til öflug stofnun á sviði lýðheilsu,
eftirlits og forvarna. Ríkisstjórnin hefur einnig á
stefnuskrá sinni að sameina félagsmálaráðuneyti
og heilbrigðisráðuneyti í eitt velferðarráðuneyti
og hin nýja sameinaða stofnun mun verða einn af
hornsteinunum sem byggt verður á."
Mikilvægt að verja Landspítalann
Landspítalinn gegnir tvíþættu hlutverki: þar er
358 LÆKNAblaðið 2010/96