Læknablaðið - 15.05.2010, Blaðsíða 47

UMRÆÐUR O G FRETTIR
VIÐTAL V I Ð HEILBRIGÐISRÁÐHERRA
rekið stærsta sjúkrahús landsins með öllu sem pví
fylgir og þar er aðal mennta- og þjálfunarmiðstöð
heilbrigðisstétta landsins. Á það hefur verið bent að
með síauknum kröfum um sparnað og hraða þá líði
kennsluþátturinn fyrir. Kennsla og þjálfun kalli á
hægari yfirferð og meiri tíma.
„Þetta er alveg rétt en ég vil fyrst segja að ég
undra mig stundum á því að hversu margir sem
standa utan spítalans, jafnvel talsmenn annarra
sjúkrahúsa, hafa horn í síðu Landspítalans og
telja hann gína yfir öllu. Landspítalinn er einstök
stofnun í okkar heilbrigðiskerfi og gríðarlega
mikilvægt að halda vel utan um hann. Við eigum
að vera stolt af því að eiga háskólasjúkrahús sem
uppfyllir með sóma þessar fjölbreyttu kröfur
að vera kennslusjúkrahús, rannsóknasjúkrahús,
bráðasjúkrahús og bæjarsjúkrahús fyrir íbúa
höfuðborgarsvæðisins. Spítalinn þarf fyrir vikið
að halda mörgum boltum á lofti, sem verður
erfiðara þegar kreppir að. Landspítalinn er
stærsta menntastofnun landsins og vissulega
hefur niðurskurður komið niður á kennsluþætti
stofnunarinnar, þannig að samdrátturinn er
farinn að valda tappa í klínísku námi hjá
heilbrigðistéttum. Þetta verður að passa alveg
sérstaklega, ég hef af þessu áhyggjur og mun
fylgjast vel með framvindunni. Við verðum að
vera menn til að breyta áherslum ef þær eru
beinlínis að vinna gegn markmiðum okkar."
Arfleifð fyrri ríkisstjórna
Einkarekstur og einkavæðing innan heilbrigðiskerfisins
var eitt af meginmarkmiðum fyrri ríkisstjórna Sjálf-
stæðisflokks og Framsóknar. Þetta er blandaður búskap-
ur sem þú tekur við. Er einkarekstur þér sérstakur
þyrnir íaugum?
„Við höfum langa hefð fyrir því í íslensku
heilbrigðiskerfi að læknar og aðrar heilbrigðis-
stéttir starfi sjálfstætt. Ég nefni sjúkraþjálfara
sem dæmi. Ég hef ekkert á móti einkarekstri ef
ákveðnum forsendum er fullnægt. Ég og minn
flokkur höfum hins vegar margt að athuga við
einkavæðingu í almannaþjónustu en gott dæmi
um slíkt er tannlæknaþjónusta þar sem engir
samningar hafa náðst og almenningur verður bara
að greiða það verð sem upp er sett. Fyrri ríkisstjórn
lagði áherslu á að einkavæða og útvista sem flestu
og Heilsuverndarstöðin gamla er dapurlegt dæmi
um hvernig til tókst í þeim efnum. En þegar lagt
er til að ákveðin þjónusta sé einkavædd þá spyr
ég þriggja spurninga: Verður þjónustan betri eða
verri fyrir þann sem á að njóta hennar? Er úrræðið
dýrara fyrir þann sem á að borga, það er ríkið,
eða er það hagkvæmara? Og síðast en ekki síst:
Verður starfsmönnum tryggð vinnuaðstaða og
full réttindi samkvæmt lögum og reglugerðum?
Ef svörin eru á þann veg að að þetta sé betra fyrir
sjúklinginn og starfsmanninn og ódýrara fyrir
ríkið þá geri ég ekki athugasemd. En það eru ekki
mörg dæmi um slíkt. Það eru engin trúarbrögð
að vera á móti einkarekstri en menn verða að vita
hvað þeir eru að tala um."
Viltu draga úr einkarekstri í heilbrigðisþjónustunni ?
„Ég myndi gjaman vilja sjá hlut almanna-
þjónustunnar efldan. Og koma böndum á kostnað
við tannlæknaþjónustu, það er miður að hún skuli
ekki vera hluti af almennri heilbrigðisþjónustu hér
einsog víðast annars staðar."
Áform eru uppi um að reisa einkasjúkrahús fyrir
útlendinga í Mosfellsbæ og Reykjanesbæ. Hvernig
samrýmist þetta hugmyndum þínum um að draga úr
einkarekstri?
„Ég tel nú í fyrsta lagi að hugmyndimar
eða viðskiptamódelið sé ekki raunhæft. Ég á
hreinlega eftir að sjá að þessar skýjaborgir verði
að veruleika og að hingað flykkist útlendingar í
liðskiptaaðgerðir eða fituaðgerðir eins og talað
er um. En það verður væntanlega að koma í ljós.
Einkasjúkrahús af þessu tagi yrði alltaf að reiða sig
á bráðaþjónustu Landspítalans ef eitthvað kæmi
uppá þannig að það gæti aldrei staðið algerlega
utan við íslenska heilbrigðisþjónustu. Ég setti
niður nefnd sem er að skoða áhrif og afleiðingar
þessa, bæði hvað varðar lagalega umhverfið og
einnig áhrif á rekstur okkar eigin heilbrigðiskerfis
og með tilliti til mönnxmar. Ég tel að nú skipti meira
máli að nýta þá aðstöðu, mannafla og búnað sem
þegar er til staðar. Hér eru á milli 6-7 skurðstofur á
Landspítalanum, Akureyri og Kraganum sem eru
ekki fullnýttar. Við höfum verið að leita samninga
við Grænlendinga, Færeyinga og Norðmenn um
að veita þeim þjónustu því við höfum ekki efni á
því að láta þetta standa autt og mér finnst nokkuð
öfugsnúið að fara byggja nýjar skurðstofur við
þessar aðstæður, hvað þá með aðkomu ríkissjóðs.
Hættan í mínum augum er einnig sú að
hér skapist tvöfalt kerfi þar sem þeir sem eiga
peninga geti keypt sig inn á þessi sjúkrahús
framhjá almenna kerfinu. Það er eitur í mínum
beinum og ég mun seint stuðla að því að svo
verði. Hins vegar er það ekki heilbrigðisyfirvalda
að ákveða hvort hér verði opnuð einkasjúkrahús
því þannig hefur verið gengið frá lögum. Þetta
er eitt skýrasta dæmið um þá glímu sem við
erum daglega í við arfleifð fyrri ríkisstjórna.
Svokölluðum einkaframkvæmdum var gert hátt
undir höfði, lagaumhverfið sniðið að þörfum
markaðsaflanna - en eftir stóð að ríkið þurfti að
punga út fyrir stórum hluta kostnaðar. Slíkar
áherslur hugnast mér ekki, síst þegar öllu
máli skiptir að tryggja aðgengi almennings að
heilbrigðisþjónustu - en ekki að tryggja fjárfestum
aðgang að ríkisfjárhirslunni."
LÆKNAblaðið 2010/96