Læknablaðið - 15.07.2010, Side 38

UMRÆÐA 0 G FRÉTTIR
FYRIR SYKURSJÚKA
Nýtt fræðsluefni fyrir sykursjúka
„Það hefur sýnt sig í rannsóknum að hópfræðsla skilar betri árangri
en einstaklingsbundin fræðsla," segir Arna Guðmundsdóttir
sérfræðingur í innkirtlasjúkdómum. Arna stofnaði fyrirtækið
Insula í fyrra sem veitir þjónustu og fræðslu við fólk með
sykursýki og í vetur tók hún upp nýtt fræðsluefni sem hefur skilað
góðum árangri erlendis.
skilar betri árangri, en hlustun, sjón og þátttaka
skilar bestum árangri."
Arna segist hafa séð kennsluefnið fyrir
sykursjúka á ráðstefnu í fyrra og í desember fór
hún sérstaka ferð til Skotlands til læra að halda
fræðslunámskeið sem byggir á efninu. Fyrsta
námskeiðið hélt hún í febrúar og árangurinn fór
fram úr björtustu vonum.
Arna segir að hún hafi velt því talsvert fyrir
hvemig hún gæti eflt fræðsluna til skjólstæðinga
sinna og leitað að aðferð sem sameinaði bæði
árangur og hagkvæmni. „Einstaklingsbundin
fræðsla tekur langan tíma og í venjulegu 15
mínútna viðtali gefst varla tími til annars en
nauðsynlegustu rannsókna svo fræðslan um
sjúkdóminn, nauðsynlegar breytingar á lífsstíl og
sjálfseftirlit verður gjarnan útundan. Sykursýki
er þess háttar sjúkdómur að sjúklingar geta frætt
hver annan, miðlað af reynslu sinni og sérstaklega
á þetta við um nýgreinda sjúklinga sem þurfa á
miklum stuðningi og fræðslu að halda. Það hefur
líka sýnt sig að með því að beita skipulögðum
aðferðum í hópfræðslu næst mun betri árangur
en ef læknirinn eða hjúkrunarfræðingurinn
heldur fyrirlestur yfir skjólstæðingnum um hvað
, hann eigi og verði að gera. Kennslufræðilegar
navar rannsóknir hafa sýnt fram á að hlustun eingöngu
Sigurjónsson skilar minnstum árangri í kennslu, hlustun og sjón
Hér sést hvernig einstakir þættir sykursýkinnar eru lagðir upp sem umræðuefni.
Umræðuhringur
„Kennsluefnið er þróað af Alþjóðasamtökum
sykursjúkra (IDF) í nánu samráði við lækna og
heilbrigðisstarfsfólk. Efnið er ætlað þeim sem eru
með sykursýki af tegund 2 en kennsluefni fyrir
sykursýki 1 er í vinnslu."
Efnið er byggt upp á vissan hátt eins og
borðspil þannig að þátttakendur sitja umhverfis
stórt myndskreytt kort, og segja má að „leikurinn"
hefjist á byrjunarreit og síðan er farinn eins konar
umræðuhringur þar sem staldrað er við ákveðna
fræðslu- og umræðupunkta á kortinu. Auk þess
eru dregin spjöld þar sem þátttakendum er gert að
tjá sig um tiltekin atriði. Leikbeinandinn er læknir
eða hjúkrunarfræðingur sem hefur fengið þjálfun
í að stjórna námskeiðinu og þess er gætt að allir
þátttakendur séu virkir og ekki sé staldrað of lengi
við eitt umræðuefni á kostnað annars og allt sem
máli skiptir komist á framfæri. Skýrt er tekið fram
að leiðbeinandinn megi ekki tala meira en sem
nemur 20% af tímanum því eins og áður sagði er
þetta ekki fyrirlestur heldur jafningjafræðsla.
Samstarfsmaður Örnu við námskeiðahaldið
er Svanhildur Jóhannsdóttir hjúkrunarfræðingur
sem hefur starfað um árabil á barna- og lyflæknis-
deildum Landspítala.
„Við köllum þetta samtalskort og þau eru
fjögur talsins og hvert þeirra tekur til ákveðinna
þátta í þróun sykursýki 2. Kortin eru á ensku
en þau eru svo myndræn að við höfum ekki
séð ástæðu til að þýða textann, heldur gerum
það einfaldlega jafnóðum ef og þegar þess þarf.
Hvert kort er hugsað sem tveggja klukkustunda
umræðunámskeið."
Fyrsta kortið er fyrir nýgreinda sjúklinga
þar sem lögð er áhersla á grunnfræðslu um
sjúkdóminn, hvað er sykursýki, hvað er insúlín
og hvernig þróast sjúkdómurinn. Annað kortið
snýst um einkenni sykursýki, fylgikvilla, eftirlit,
490 LÆKNAblaðið 2010/96