Læknablaðið - 15.11.2011, Blaðsíða 11

RANNSÓKN
S
Lokuskipti vegna ósæðarlokuþrengsla á Islandi 2002-2006:
Langtímafylgikvillar og lifun
Sindri Aron Viktorsson' læknanemi, Inga Lára Ingvarsdóttir2 læknir, Kári Hreinsson3 læknir, Martin Ingi Sigurösson2 læknir, Sólveig Helgadóttir2
læknir, Þórarinn Arnórsson2 læknir, Ragnar Danielsen14 læknir, Tómas Guðbjartsson1'2 læknir
ÁGRIP
Inngangur: Markmiðið var að kanna langtímaárangur lokuskipta vegna ósæðarlokuþrengsla á íslandi.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin tók til 156 sjúklinga (meðalaldur 71,7 ár, 64,7% karlar) sem gengust undir ósæðarlokuskipti vegna ósæðarlokuþrengsla á
Landspítala 2002-2006. Gerviloku var komið fyrir hjá 29 sjúklingum en lífrænni loku hjá 127. Skráðir voru langtímafylgikvillar og innlagnir tengdar aðgerðinni
fram til 1. apríl 2010. Stuðst var við sjúkraskrár og stofunótur sérfræðinga. Einnig var farið yfir hjartaómanir við eftirfylgd, reiknuð út heildarlifun og hún borin
saman við meðallifun íslendinga af sama aldri og kyni.
Niðurstöður: Meðal EuroSCORE (st) fyrir aðgerð var 6,9%, hámarksþrýstingsfall yfir lokuna 74,1 mmHg og útfallsbrot vinstri slegils (EF) 57,2%. Hálfu
ári eftir aðgerð mældist hámarksþrýstingsfall yfir nýju lokuna 19,8 mmHg (bil 2,5-38,0). Ómskoðun við eftirlit hjá hjartalækni vantaði hjá tæpum fjórðungi
sjúklinga. Á eftirlitstímanum var rúmur fjórðungur sjúklinga lagður inn vegna vandamála sem tengdust lokunni. Tíðni endurinnlagna var 6,0/100 sjúklingaár.
Algengustu ástæður endurinnlagna voru hjartabilun (1,7/100 sjúklingaár), blóðsegarek (1,6/100 sjúklingaár), blæðing (1,6/100 sjúklingaár), hjartaþelsbólga
(0,7/100 sjúklingaár) og hjartadrep (0,4/100 sjúklingaár). Eins og fimm ára lifun eftir aðgerð var 89,7% og 78,2% og reyndist sambærileg við lifun íslendinga
af sama aldri og kyni.
Ályktun: Tíðni langtímafylgikvilla eftir ósæðarlokuskipti hér á landi er svipuð og erlendis. Langtímalifun er góð og sambærileg við lifun einstaklinga af sama
kyni og aldri sem ekki gengust undir ósæðarlokuskipti.
Inngangur
Efniviður og aðferðir
’Læknadeild HÍ, 2hjarta-
og lungnaskurðdeild,
3svæfinga- og
gjörgæsludeild,
"hjartadeild
Landspítala.
Fyrirspurnir:
Tómas Guðbjartsson
tomasgud@landspitali.is
Barst: 23. apríl 2011,
samþykkt til birtingar
7. júlí 2011
Höfundar tiltaka engin
hagsmunatengsl.
Frá árinu 1987 hafa verið framkvæmdar hátt í 900
ósæðarlokuskiptaaðgerðir hér á landi, oftast vegna
ósæðarlokuþrengsla.1 Þessum aðgerðum hefur stöðugt
fjölgað og í ljósi aukins fjölda eldra fólks á Islandi
má gera ráð fyrir að aðgerðirnar verði enn fleiri á
komandi árum.2
Sjúklingar með ósæðarlokuþrengsli sem gangast
undir ósæðarlokuskipti hafa flestir einkenni vegna sjúk-
dómsins, einkum mæði eða hjartabilun. Án aðgerðar er
dánarhlutfall þessara sjúklinga allt að 56% innan tveggja
ára.3 Erlendar rannsóknir benda til að þrátt fyrir háan
aldur stórs hluta sjúklinganna lifi ríflega 90% þeirra af
aðgerðina og fimm árum eftir aðgerð eru 75% þeirra
á lífi.4 Ávinningur af ósæðarlokuskiptaaðgerð er því
ótvíræður bæði hvað bætta lifun og lífsgæði varðar.4
Fylgikvillar eftir ósæðarlokuskipti eru tíðir, ekki
síst snemmkomnir fylgikvillar á fyrstu dögum og vik-
um eftir aðgerðina.4 Langtímafylgikvillar sem koma
mánuðum eða árum eftir aðgerð eru hins vegar mun
sjaldgæfari.5 Þeir eru misalvarlegir, allt frá vægum
blæðingum sem oftast tengjast blóðþynningarmeðferð
til lífshættulegrar hjartaþelsbólgu eða segamyndunar
í lokunni.6,7
Hér á landi hefur vantað upplýsingar um árangur
ósæðarlokuaðgerða. I síðasta Læknablaði birtust niður-
stöður sömu höfrmda um snemmkominn árangur þess-
ara aðgerða með áherslu á fylgikvilla og dánartíðni
á fyrsta mánuði eftir aðgerð.8 í þeirri rannsókn var
byggt á sama sjúklingaþýði en hér er sjónum beint
að langtímafylgikvillum og lifun.
Rannsóknin var afturskyggn og náði til 156 sjúklinga
sem gengust undir ósæðarlokuskipti vegna ósæðarloku-
þrengsla á Landspítala frá 1. janúar 2002 til 31. desember
2006. Efniviði rannsóknarinnar hefur verið lýst annars
staðar.8 Sjúklingum sem gengust undir ósæðarlokuskipti
vegna annarra ábendinga var sleppt.
Samtals voru skráðar 113 breytur úr sjúkraskrám
og eru þær helstu taldar upp í heimild 8. Flokkun
NYHA (New York Heart Assoáation) var notuð til mats
á alvarleika hjartabilunar og reiknuð var áhætta á
dauða innan 30 daga frá aðgerð með EuroSCORE
(bæði standard og lógistískt áhættulíkaninu). Að auki
voru skráðar 13 breytur úr hjartaómskoðunum, fyrir
aðgerð, viku eftir aðgerð og um það bil sex mánuðum
síðar. Meðal annars var skráð hámarksþrýstingsfall yfir
ósæðarlokuna, hvort leki var til staðar, útfallsbrot vinstri
slegils ásamt þykkt og stærð hans í þanbili. Leitað
var eftir ómskoðunarsvörum í gagnagrunni Landspítala,
á Sjúkrahúsinu á Akureyri og á einkastofum hjarta-
sérfræðinga.
Ómskoðunarsvör fundust fyrir 156 sjúklinga (100%)
fyrir aðgerð og fyrir 95 af 145 sjúklingum (65,5%) fyrir
útskrift. Hins vegar fundust einungis ómskoðunarsvör
fyrir 90 af þeim 140 sjúklingum (64,3%) sem voru á lífi
12 mánuðum eftir aðgerð. Hjá 34 af þeim 50 sjúklingum
sem ekki fundust ómskoðunarsvör fyrir, var staðfest að
ekki hefði verið gerð ómskoðun á hjarta eftir útskrift
af hjartaskurðdeild. Flestir sjúklinganna höfðu þó verið
undir klínísku eftirliti á rannsóknartímabilinu.
LÆKNAblaðið 2011/97 591