Læknablaðið - 15.11.2011, Blaðsíða 27

RANNSÓKN
14.0%
‘5 >» -c 12.0%
u
d > 10.0%
S8 U. 8.0%
‘3 6.0%

= 4.0%
£
3 X 2.0%
0.0%
1 Karlar ■ Konur
7TT
m I m
iit im
rwiiiii ii
iiiiiii iii
iiiiiii iiinr
tl7
tU
0 I 2 3 4 5 6 7 íi 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
Fjöldi lyfja
Mynd 1. Hlutfall sjúklinga eftirfjölda
lyfja við innlögn, skipt eftir ki/ni.
Ef innlagnarnóta á deild, lyfjablöð eða útskriftarnóta af deild
var ekki til staðar í pappírssjúkraskrá eða í Sögu, var innlögn
ekki tekin með. í mörgum tilfellum var ekki hægt að finna bæði
bráðasjúkraskrá og læknabréf af bráðamóttöku. Ef hvorugt fannst
var innlögn ekki tekin með. Lyf við komu voru skráð í samræmi
við skráningu í bráðasjúkraskrá, læknabréfi af bráðamóttöku,
innlagnarnótu og/eða lyfjablöðum. Einungis var skráð heiti lyfs
og ATC-númer en hvorki skammtur né styrkur.
Gæðavísar sem sneru eingöngu að lyfjum voru valdir. Gerð
var heimildaleit og birtir lyfjamiðaðir gæðavísar fundnir. Einn
höfunda, sérfræðingur í öldrunarlækningum, lagði mat á gildi
þeirra og nothæfi í þessari rannsókn. í töflu I má sjá gæðavísana
sem notaðir voru í rannsókninni ásamt rökstuðningi fyrir vali
þeirra.
Til samanburðar var t-próf notað á samfelldum breytum en
annars x2~próf. Til þess að mæla fylgni milli gæðavísa og ýmissa
breyta var notuð einbreytudreifigreining, ANOVA-, eða X2_próf
þegar ekki var um samfelldar breytur að ræða. Þegar ANOVA-
prófi var beitt var aðferð Bonferroni notuð, til að leiðrétta fyrir
margfaldan samanburð. Tvíundargreining (logistic regression) var
gerð til þess að meta samband milli ákveðinna breyta og líkurnar
á að hafa gæðavísi. Tölfræðileg marktækni var í öllum greiningum
miðuð við p<0,05. Við tölfræðilega úrvinnslu var notað Statistical
Package for the Social Sciences, SPSS 18.0. Önnur úrvinnsla var
gerð í Excel 2007 töflureikni og í skráningarkerfinu sem þróað
var fyrir þessa rannsókn.
Tilskilin leyfi fyrir rannsókninni fengust hjá Persónuvernd og
siðanefnd Landspítala.
Niðurstöður
Hlutfall kvenna í rannsókninni var 54,5%. Meðalaldur þeirra
913 sjúklinga sem áttu sjúkraskrár í rannsókninni var 80,9 ár.
Meðalaldur kvenna (81,9 ár) var marktækt hærri (p<0,001) en
karla (79,7 ár). Meðalfjöldi lyfja við innlögn hjá konum var 7,0 lyf
en hjá körlum 6,5 lyf og var munurinn tölfræðilega marktækur
(p=0,047).
Mynd 1 sýnir fjölda lyfja eftir kyni við innlögn. Meðalfjöldi
lyfja var 6,8 lyf (spönn 0-24). Algengast var að konur væru á
fimm lyfjum og karlar á sjö lyfjum. Við innlögn voru 22 (5,3%)
karlar og 14 (2,8%) konur ekki á neinum lyfjum.
Algengustu lyfjaflokkarnir (ATC) hjá báðum kynjum voru
flokkar A (meltingarfæra- og efnaskiptalyf), B (blóðlyf), C (hjarta-
og æðasjúkdómalyf) og N (tauga- og geðlyf). Algengustu flokkar
meðal kvenna voru flokkar C (86,1%), N (71,1%), A (57,4%) og B
Tafla II. Fjöldi sjúklinga með gæðavísa eftir kyni og hlutfall íhverjum hópi.
Gæðavísar Konur (n=498) Karlar (n=415) Heild (n=913) p-giidi
Þríhringlaga geðdeyfðarlyf 24 (4,8%) 7(1,7%) 31 (3,4%) 0,009
Amitryptilín 14 (2,8%) 7(1,7%) 21 (2,3%) 0,259
Fyrstu kynslóðar geðrofslyf 13(2,6%) 9 (2,2%) 22 (2,4%) 0,665
Langvirk benzódíazepin 8 (1,6%) 7(1,7%) 15(1,6%) 0,924
Benzódíazepin 115(23,1%) 58 (14,0%) 173 (18,9%) 0,000
Fyrstu kynslóðar andhistamín 21 (4,2%) 12(2,9%) 33 (3,6%) 0,285
Beta blokkerar + ósérvirkir kalsium blokkerar 7 (1,4%) 6(1,4%) 13(1,4%) 0,959
NSAID + Warfarín 8 (1,6%) 4(1,0%) 12(1,3%) 0,396
NSAID + ACE hemlar eða Angiotensín II blokkar 17(3,4%) 7 (1,7%) 24 (2,6%) 0,104
NSAID + SSRI 9 (1,8%) 3 (0,7%) 12 (1,3%) 0,152
NSAID + Þvagræsilyf 19(3,8%) 7 (1,7%) 26 (2,8%) 0,054
Aspirín + Warfarín 15(3,0%) 26 (6,3%) 41 (4,5%) 0,018
Notkun þriggja eða fleiri geðlyfja 84 (16,9%) 37 (8,9%) 121 (13,3%) 0,000
Notkun þriggja eða fleiri geðlyfja-2 69 (13,9%) 31 (7,5%) 100 (11,0%) 0,002
Svefnlyf 204(41,0%) 103(24,8%) 307 (33,6%) 0,000
LÆKNAblaðiö 2011/97 607