Læknablaðið - 15.11.2011, Blaðsíða 12

RANNSÓKN
Taf la I. Niðurstöður hjartaómana fyrir aðgerð og um það bil hálfu ári síðar hjá
sjúklingum sem gengust undir lokuskipti vegna ósæðarlokuþrengsla á Islandi
2002-2006. Alls fundust ómanir fyrir 63 einstaklinga á tímabilinu, þar af fundust
upplýsingar um útfallsbrot Í52 tilfellum og upplýsingar um þvermál vinstri slegils
í þanbili, hámarksþrýstingsfall og sleglaskiptaþykkt hjá 49 sjúklingum. Gefin eru
upp meðaltöl og staðalfrávik eða fjöldi sjúklinga með % i sviga.
Niðurstöður Fyrir aðgerð Viku eftir aðgerð 6 mánuðum eftir aðgerð
Útfallsbrot (%) 57,2 ± 7,7 50,4 ±9,1 54,8 ± 8,6
Þvermál vinstri slegils í þanbili (cm) 5,3 ± 0,9 5,2 ± 0,8 5,2 ± 0,8
Hámarksþrýstingsfall yfir lokuna (mmHg) 74,1 ± 25,3 28,1 ± 10,1 19,8 ±7,3
Sleglaskiptaþykkt (cm) 1,4 ±0,3 1,5 ±0,3 1,3 ±0,3
Lokuleki (fjöldi, %) Á ekki við 7/152 (4,6)* 9/140(6,4)*
Hliðarlokuleki (fjöldi, %) Á ekki við 0 3/140(2,1)
* Vægur leki í öllum tilvikum
2,0 1
1.8 \
Blæðing Blóðsegarek Hjartaþelsbólga Hjartadrep Hjartabilun
Mynd 1. Tíðni Umgtímafylgikvilla hji 156 sjúklingum sem gengust undir lokuskipti
vcgnu ósæðarlokuþrengsla á íslandi 2002-2006. Tíðnitölur eru gefnar upp sem fjöldi
endurinnlagna á hver 100 sjúklingaár. Fjórir sjúklingar voru skráðir nteðfleiri en einn
fylgikvilla.
Fylgikvillar eftir aðgerð voru ítarlega skráðir. Snemmkomnir
fylgikvillar töldust þeir sem komu upp innan fjögurra vikna frá
aðgerð en annars töldust þeir langtímafylgikvillar. Sjúklingum
var fylgt eftir með rafrænu sjúkraskrárkerfi sjúkrahúsanna fram
til 1. apríl 2010. Skráðar voru allar endurinnlagnir á sjúkrahús
sem tengdust lokuaðgerðinni, lokunni sjálfri, blóðþynningu eða
öðrum skyldum hjartavandamálum. Auk þess voru í samráði
við hjartalækna viðkomandi sjúklinga, kannaðar endurkomunótur
á einkastofum með tilliti til endurinnlagna á sjúkrahús. Leitað
var sérstaklega að fylgikvillum sem tengdust ósæðarlokunni eða
hjartanu, svo sem bilun í lokunni, leki í eða til hliðar við lokuna,
segamyndun, blóðsegarek, blæðingar sem tengdust blóðþynningu
og hjartaþelsbólgu. Tíðni fylgikvilla var skráð samkvæmt alþjóð-
legum stöðlum sem notaðir hafa verið í sambærilegum erlendum
rannsóknum.9 Tíðni langtímafylgikvilla er gefin upp sem fjöldi
tilfella á 100 sjúklingaár, en samtals voru sjúklingaár 749 og
meðaleftirlitstími 4,8 ár (bil 0-8,3).
Upplýsingaskráning og lýsandi tölfræði var gerð með forritinu
Excel. Við samanburð hópa var stuðst við t-próf fyrir samfelldar
breytur og Fisher Exact eða Kí-kvaðrat próf fyrir hlutfallsbreytur.
Heildarlifun hópsins var metin með aðferð Kaplan-Meier. Afstæð
lifun (relative survival) var metin með því að reikna út væntanlega
lifun hvers einstaklings sem gekkst undir aðgerð miðað við
kyn, aldur og aðgerðarár. Til viðmiðunar var notuð tafla yfir
væntanlega lifun íslendinga og var hún sótt á vef Hagstofunnar
(www.hagstofa.is). Tölfræðiútreikningar voru gerðir í R forritinu,
útgáfu 2.11.0 (The R foundation, Austria) og marktæki miðast
við tvíhliða p-gildi <0,05.
Áður en rannsóknin hófst fengust öll tilskilin leyfi frá
Vísindasiðanefnd, Persónuvernd og framkvæmdastjóra lækninga
á Landspítala.
Niöurstöður
Af 156 sjúklingum var 101 karl (64,7%) og var meðalaldur hópsins
71,7 ár (bil 41-88). Lífrænni loku var komið fyrir í 127 sjúklingum
(81,4%), þar af fengu 102 þeirra grindarlausa lífræna loku (65,4%)
og 25 lífræna loku með grind (16,0%). Gerviloku var komið
fyrir í 29 sjúklingum (18,6%) og voru þeir að meðaltali 16 árum
yngri en þeir sem fengu lífræna loku (p<0,0001). Fjölda aðgerða
og tegund af loku sem grædd var í sjúklingana er að finna í
heimild númer 8. Hjá 86 sjúklingum (55,1%) var einnig gerð
kransæðahjáveita, míturlokuaðgerð hjá níu sjúklingum (5,8%) og
MAZE-aðgerð vegna gáttatifs hjá átta sjúklingum (5,1%). Aðrar
aðgerðir samhliða ósæðarlokuskiptum voru fátíðari.
Rúmlega tveir þriðju sjúklinga höfðu sögu um reykingar,
69,2% sögu um háþrýsting og 43,6% sögu um hækkaðar blóðfitur.
Sjúklingar á NYHA-stigum III-IV voru 89 (57,1%) og 15 (9,6%)
í flokki I. EuroSCORE (st) var að meðaltali 6,9 ± 3,0 (bil 2-18).
Stærð ígræddrar loku var að meðaltali 25,6 mm (bil 21-29).
Snemmkomnum fylgikvillum hefur áður verið lýst í heimild
8. Tíu sjúklingar létust innan 30 daga frá aðgerð og skurðdauði
var því 6,4%. Aðeins einn sjúklingur lést á sjúkrahúsi eftir meira
en 30 daga, nánar tiltekið 33 dögum frá aðgerð. Heildarlegutími
var 13 dagar (miðgildi, bil 0-207) og er þá talinn með einn dagur
á gjörgæslu (miðgildi, bil 0-80).
I töflu I sjást niðurstöður ómskoðana fyrir aðgerð, viku eftir
aðgerð og um hálfu ári eftir aðgerð. Meðalútfallsbrot og stærð
vinstri slegils í lok þanbils var sambærileg fyrir og eftir aðgerð.
Hámarksþrýstingsfall yfir lokuna lækkaði hins vegar, eða í 19,8
mmHg ± 7,3 úr 74,1 mmHg ± 25,3 fyrir aðgerð (p=<0,0001).
Marktækur leki í nýju lokunni (greinanlegur á ómskoðun sem
>1 á kvarða frá 1 til 3) greindist hjá níu sjúklingum, og voru
þeir allir með lífræna loku. Hliðarlokuleki greindist með vissu hjá
þremur sjúklingum en enginn þeirra þurfti að fara aftur í aðgerð.
Á mynd 1 sést tíðni langtímafylgikvilla miðað við hver 100 sjúk-
lingaár. I þessum tölum eru ekki teknir með sjúklingar sem létust
innan mánaðar frá aðgerð. Alls voru lokutengdar endurinnlagnir
45 talsins en fjórir sjúklingar lögðust inn tvisvar eða fengu fleiri
en einn fylgikvilla. Heildartíðni langtímafylgikvilla mældist því
6,01 á hver 100 sjúklingaár. Flestar endurinnlagnir voru vegna
hjartabilunar (n=13, 1,7/100 sjúklingaár). Endurinnlagnir vegna
blæðinga voru 12 (1,6/100 sjúklingaár); þar af 11 (1,5/100 sjúk-
lingaár) vegna blæðingar í meltingarvegi og ein (0,1/100 sjúk-
lingaár) vegna blæðingar í miðtaugakerfi. Tólf sjúklingar fengu
blóðsegarek (1,6/100 sjúklingaár), þar af greindust fimm sjúklingar
með heilablóðfall (0,7/100 sjúklingaár), aðrir fimm (0,7/100 sjúk-
Iingaár) með tímabundna blóðþurrð í heila og tveir (0,1/100 sjúk-
lingaár) með blóðsegarek f útlim. Hjartaþelsbólga var orsök endur-
innlagnar hjá fimm sjúklingum (0,7/100 sjúklingaár) en hjartadrep
592 LÆKNAblaðið 2011/97
J